Sohbetle İlgili Kavramlar
Sohbet: Dostça, arkadaşça konuşarak hoş bir vakit geçirme, söyleşi, yârenlik, hasbihâl.
Söyleşi: Arkadaşça, dostça karşılıklı konuşma, hasbihâl, sohbet anlamına gelirken bu kavramın edebiyattaki anlamı: Bir bilim veya sanat konusunu, konuşmayı andıran biçimde inceleyerek anlatan edebiyat türüdür.
Musahabe: Konuşma, görüşme, söyleşi.
Hoşsohbet: Güzel ve tatlı konuşan kimse.
Nükte: İnce anlamlı, düşündürücü ve şakalı söz, espri.
Nüktedan: Nükteli ve ince anlamlı konuşarak karşısındakini düşündüren kimse
ÖZELLİKLERİ
==>Sohbetin belirli bir konusu yoktur; yerine ve zamanına göre sıkıcı olmayan her konuşma, sohbet konusu olabilir.
==>Sohbet türünde, gerçek sohbetlerdeki gibi samimi, senli benli, cana yakın, nükteli bir üslup kullanılır. Bu üslup, fikirlerin daha rahat ifade edilmesini sağlar.
==>Sohbet türünde, mahallî (yöresel)ve kişisel söyleyişlere yer verilir. Bu söyleyiş özelliği metne samimiyet, sıcaklık kazandırır. Böylece yazar, okuyucuyla daha rahat iletişim kurar.
==>Sohbet türünde düşünceler derinleştirilmeden, keskinliğe kaçmadan, bilimsel yolla ispatlanmadan, konuşma tavrı ve edasıyla ifade edilir. Yazar, duygu ve düşüncelerini birikimlerinden nükteli sözlerden, atasözlerinden, vecizelerden ve kişisel yargılardan yararlanarak samimî konuşma tavrıyla ortaya koyar.
==>Yazar düşüncelerini emredici bir tavırla değil, okuyucunun düzeyine inerek, okuyucuyla sıcak bir ilişki kurarak ortaya koyar. Acı durumları anlatırken dertleşmek kaygısıyla, teselli etmek arzusuyla ruhunu okuyucunun ruhuyla özdeşleştirir. Onunla birlikte üzülür, şikâyet eder. Bazen de cevabını bildiği soruları okuyuculara yöneltir. Okuyuculara “Beyler, ey okuyucum!” gibi ünlemlerle seslenir. Fakat, okuyucuyu suçlamaz, bir suçlu veya kusur varsa “biz”li ifadelerle suç ve kusuru üstlenir ve genelleştirir.
==>Sohbet türünde, açıklayıcı ve söyleşmeye bağlı anlatım türleri kullanılır. Metnin kimi yerlerinde öyküleyici ve mizahî anlatım türlerinden de yararlanılabilir.
==>Sohbet türünde dil genelde göndergesel ve heyecana bağlı işlevlerde kullanılır. Yazarın konuyu anlatma şekline ve amacına bağlı olarak metnin bazı bölümlerinde dil, alıcıyı harekete geçirme işlevinde de kullanılabilir.
==>Sohbet yazılarında açık, akıcı, duru ve yalın bir anlatım kullanılır.
==>Sohbet yazılarında duygu ve düşünceler belli bir düzene bağlı olarak anlatılır. Yazar birbirini destekleyen, dil bilgisi ve anlam bakımından tutarlı cümlelerle paragraflar oluşturur ve bu paragrafları birbirine bağlayarak metne bütünlük kazandırır.
==>Sohbet türünde, gerçek sohbetlerdeki gibi samimi, senli benli, cana yakın, nükteli bir üslup kullanılır. Bu üslup, fikirlerin daha rahat ifade edilmesini sağlar.
==>Sohbet türünde, mahallî (yöresel)ve kişisel söyleyişlere yer verilir. Bu söyleyiş özelliği metne samimiyet, sıcaklık kazandırır. Böylece yazar, okuyucuyla daha rahat iletişim kurar.
==>Sohbet türünde düşünceler derinleştirilmeden, keskinliğe kaçmadan, bilimsel yolla ispatlanmadan, konuşma tavrı ve edasıyla ifade edilir. Yazar, duygu ve düşüncelerini birikimlerinden nükteli sözlerden, atasözlerinden, vecizelerden ve kişisel yargılardan yararlanarak samimî konuşma tavrıyla ortaya koyar.
==>Yazar düşüncelerini emredici bir tavırla değil, okuyucunun düzeyine inerek, okuyucuyla sıcak bir ilişki kurarak ortaya koyar. Acı durumları anlatırken dertleşmek kaygısıyla, teselli etmek arzusuyla ruhunu okuyucunun ruhuyla özdeşleştirir. Onunla birlikte üzülür, şikâyet eder. Bazen de cevabını bildiği soruları okuyuculara yöneltir. Okuyuculara “Beyler, ey okuyucum!” gibi ünlemlerle seslenir. Fakat, okuyucuyu suçlamaz, bir suçlu veya kusur varsa “biz”li ifadelerle suç ve kusuru üstlenir ve genelleştirir.
==>Sohbet türünde, açıklayıcı ve söyleşmeye bağlı anlatım türleri kullanılır. Metnin kimi yerlerinde öyküleyici ve mizahî anlatım türlerinden de yararlanılabilir.
==>Sohbet türünde dil genelde göndergesel ve heyecana bağlı işlevlerde kullanılır. Yazarın konuyu anlatma şekline ve amacına bağlı olarak metnin bazı bölümlerinde dil, alıcıyı harekete geçirme işlevinde de kullanılabilir.
==>Sohbet yazılarında açık, akıcı, duru ve yalın bir anlatım kullanılır.
==>Sohbet yazılarında duygu ve düşünceler belli bir düzene bağlı olarak anlatılır. Yazar birbirini destekleyen, dil bilgisi ve anlam bakımından tutarlı cümlelerle paragraflar oluşturur ve bu paragrafları birbirine bağlayarak metne bütünlük kazandırır.
TÜRK
EDEBİYATINDA SOHBET (SÖYLEŞİ)
Nurullah Ataç(Söyleşiler, Karalama Defteri, Dergilerde),
Şevket Rado(Eşref Saat, Ümit Dünyası, Hayat Böyledir, Aile Sohbetleri, Saadet Yolu),
Falih Rıfkı Atay(Pazar Konuşmaları),
Yahya Kemal Beyatlı(Tarih Musahabeleri),
Ahmet Kabaklı (Sohbetler),
Suut Kemal Yetkin(Edebiyat Söyleşileri),
Melih Cevdet Anday(Dilimiz Üzerine Söyleşiler),
