“Şimdiye değin izlenen öğretim ve eğitim metodlarının milletimizin gerileme tarihinde en önemli bir sebep olduğu kanaatindeyim. Bunun için bir millî eğitim programından söz ederken, eski dönemin hurafelerinden ve doğuştan var olan özelliklerimizle hiç de ilişkisi olmayan yabancı fikirlerden, doğudan ve batıdan gelebilen bütün etkilerden tamamen uzak, millî ve tarihî karakterimizle orantılı bir kültür kastediyorum. Çünkü millî dehamızın tam gelişmesi, ancak böyle bir kültür ile temin olunabilir. Gelişigüzel bir yabancı kültürü, şimdiye kadar izlenen yabancı kültürlerin yıkıcı sonuçlarını tekrar ettirebilir. Kültür, zeminle orantılıdır. O zemin, milletin karakteridir.”
1921 (Atatürk’ün S.D.II, s.16-17)
---------------------------------------------------------------------
“Milletimizin dehasının gelişmesi ve bu sayede lâyık olduğu uygarlık düzeyine ulaşması, hiç kuşkusuz ki, yüksek meslekler sahiplerini yetiştirmekle ve millî kültürümüzü yüceltmekle mümkündür.”
1922 (Atatürk’ün S.D.I, s.224)
---------------------------------------------------------------------
1922 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi fahrî profesörlüğüne seçilmesi hasebiyle, adı geçen fakültenin Profesörler Kurulu’na gönderdiği teşekkür telgrafı:
“Türk kültürünün odağı olan fakültenizin fahrî profesörlüğüne seçilmemden dolayı meclisinize teşekkür ederim. Eminim ki, millî bağımsızlığımızı bilim alanınızda fakülteniz tamamlayacaktır. Bu şerefli gelişmenin oluşmasını üstlenen kurulunuz arasında bulunmak bence övünç nedenidir.”
1922 (Atatürk’ün S.D.V, s.139)
---------------------------------------------------------------------
1923 senesinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından şahsına profesörlük mertebesi verilmesi hasebiyle adı geçen fakültenin Profesörler Kurulu Başkanlığı’na gönderdiği teşekkür telgrafından:
“Millî bağımsızlık, millî kültür ile eş olması nedeniyle bulunmakta olduğunuz öğretim kürsülerinde memleketin siz bilim adamları da hiç şüphesiz aynı çaba ve savaşın kahramanlarısınız. Bu nedenle değerli hizmetlerinizin daima artıcı ve verimli başarılarla devamını ve yükselmesini temenni eder ve bana verdiğiniz fahrî profesörlüğü içten övünç nedeni ve bir yüksek rütbe olarak kabul ettiğimi tekrar teşekkürlerimle beraber saygı ile bildiririm efendim.”
1923 (Atatürk’ün S.D.V, s.146-147)
---------------------------------------------------------------------
“Kitap yazma ve çeviri işleri, millî egemenliğin dayanağı ve millî kültürün en önemli yayılma araçlarıdır.”
1923 (Atatürk’ün S.D.I, s.289)
---------------------------------------------------------------------
-İşte memleketi kurtardınız. Şimdi ne yapmak istersiniz?şeklindeki bir soruya verdiği cevap:
-Millî Eğitim Bakanı olarak millî kültürü yükseltmeye çalışmak, en büyük emelimdir.
1923 (Tarih IV, Türkiye Cumhuriyeti, Haz: T.T.T.C, 1931, s.247)
---------------------------------------------------------------------
“Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini, Türk Cumhuriyeti’nin temel dileği olarak temin edeceğiz.”
1932 (Atatürk’ün S.D.I, s.358)
---------------------------------------------------------------------
“Millî kültürümüzü, çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkaracağız.”
1933 (Atatürk’ün S.D.II, s.272)
---------------------------------------------------------------------
“Türkiye Cumhuriyeti`nin temeli kültürdür.”
1936 (Atatürk’ün S.D.II, s.270)