OĞUZ KAĞAN DESTANI ÖZETİ OLAY ÖRGÜSÜ YER VE ZAMAN KİŞİLER İNCELEMESİ,

OĞUZ KAĞAN DESTANI ÖZETİ,OLAY ÖRGÜSÜ,YER VE ZAMAN,KİŞİLER İNCELEMESİ,Oğuz kağan Destanının özeti, Oğuz kağan Destanının olay örgüsü, Oğuz kağan Destanının geçtiği yer ve zaman






ÖZET:

Günlerden bir gün Ay Kağan bir erkek çocuk doğurur.Doğan çocuğa Oğuz adı verilir. Bu çocuk çok kısa bir sürede büyür, yiğit olur.

O çağda, halka zarar veren bir canavar vardı. Oğuz bu canavarı avlamak istedi.Günlerden bir gün kargı, yay, ok, kılıç ve kalkanla ava gitti. Ormanda bir geyik ele geçirdi, onu söğüt dalı ile bir ağaca bağladı ve oradan uzaklaştı. Tan ağarırken gelip gördü ki canavar geyiği yemiş.Sonra Oğuz Kağan bir ayı tuttu, onu altın kuşağı ile ağaca bağladı gitti.Tan ağarırken geldiği zaman canavarın ayıyı da yiyip gittiğini anladı. Bu kez o ağacın dibinde kendisi durdu. Canavar geldi ve başı ile Oğuz'un kalkanına vurdu. Oğuz kargı ile canavarı öldürdü. Kılıcı ile başını kesti, alıp gitti.



Yine günlerden bir gün Oğuz Kağan bir yerde Tanrıya yalvarmakta idi. Karanlık bastı göktenbir ışık indi. Güneşten ve aydan daha parlaktı. Oğuz Kağan oraya yürüdü ve gördü ki o ışığın içinde yalnız oturan bir kız vardı. Oğuz Kağan onu görünce aklı gitti; sevdi ve aldı. Günlerden ve gecelerden sonra kız, üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gün, ikincisine Ay, üçüncüsüne Yıldız adını koydular.


Yine bir gün Oğuz Kağan ava gitti. Göl ortasında ağacın kabuğunda yalnız başına oturan çok güzel bir kız gördü. Oğuz Kağan onu görünce aklı başından gitti; sevdi ve aldı. Günlerden ve gecelerden sonra kız, üç erkek çocuk doğurdu. Birincisine Gök, ikincisine Dağ, üçüncüsüne Deniz adını koydular.


Bundan sonra Oğuz Kağan büyük bir şölen verdi. Oğuz Kağan kırk masa ve kırk sıra yaptırdı. Türlü yemekler, türlü şaraplar, tatlılar ve kımızlar yediler içtiler. Ondan sonra Oğuz Kağan dört yana buyruklar yolladı, bildiriler yazdı ve elçilere verip gönderdi.


Bu bildirilerde şöyle yazılıydı:"Ben Uygurlar'ın kağanıyım ve yeryüzünün dört köşesinin kağanı olsam gerektir. Sizden itaat dilerim".

Oğuz Kağan dünyanın dört bir tarafına ordularıyla gider, karşılaştığı yerlerdeki Türk boylarına isimler verir ve birçok ülkeyi pek çok çarpışmadan sonra ve kendi yurduna katar.

Oğuz Kağan ihtiyarlayınca yurdunu "Boz Oklar" ve "Üç Oklar" diye anılan oğulları arasında paylaştırdı.








OLAY ÖRGÜSÜ:

• Oğuz Kağan’ın doğumu
• Oğuz Kağan’ın büyümesi
• Oğuz Kağan’ın gergedanı öldürmesi
• Oğuz Kağan’ın evlenmesi
• Oğuz Kağan’ın çocuklarının olması
• Oğuz Kağan’ın beyleri bir araya toplaması
• Oğuz Kağan’ın rüya görmesi
• Oğuz Kağan’ın çocuklarını doğuya ve batıya göndermesi
• Oğuz Kağan’ın ülke topraklarını çok geniş hale getirmesi
• Oğuz Kağan’ın ülkeyi çocuklarına paylaştırması

KİŞİLER
KİŞİLER VE ÖZELLİKLERİ 
Destanda pek çok kişi yer almaktadır. Ama bu kahramanlar, Oğuz Kağan'ın niteliklerini ortaya çıkarmak için vardır.

Ay Kağan: Oğuz Kağan'ın annesi. 
Göğün ve yerin kızları: Oğuz Kağan'ın eşleri.
Gün, Ay, Yıldız; Gök, Dağ, Deniz: Oğuz Kağan'ın çocukları; ölümünden sonra ülke­sini paylaştırıp onlara emanet etmiştir.
Altun Kağan: Oğuz Kağan'ın hükümdarlık ilanından sonra ona bağlılığını bildiren kağan.
Urum Kağan: Oğuz Kağan'a itaat etmeyen ve onunla savaşıp yenilen kağan. 
Uruz Bey: Urum Kağan'ın kardeşi. 
Uruz Bey'in oğlu (Saklap): Oğuz Kağan’a itaat eden ve şehrini saklayan yiğit.
Uluğ Ordu Bey (Kıpçak): Sal yaparak İdil nehrini Oğuz Kağan'a ve ordusuna aştıran bey. 
Bey (Karluk): Oğuz Kağan'ın atını kaçtığı dağdan getiren bey. Tömürdü Kağul (Kalaç): Oğuz Kağan'ın sefer sırasında rastladığı evin kapısını açan er.
Çürçed Kağan: Oğuz Kağan'a itaat etmeyen ve savaşta Oğuz Kağan tarafından öldü­rülen kağan.
Barmaklığ Çüsun Billig (Kanglı): Savaş ganimetlerinin taşınması için kağnı yapan er.
Masar Kağan: Barkan ilinin kağanı. Oğuz Kağan'a itaat etmemiş ve yapılan savaşı kaybedince kaçmıştır. 
Uluğ Türük (Tüşimel): Rüyasında altın bir yay ve üç gümüş ok gören, Oğuz Kağan'ın öğüdünü tuttuğu bilge.

Olay örgüsünü de dikkate alarak Oğuz Kağan'ın destanda üstlendiği rolü tarihimizde üstlenmiş bir kaç lider daha vardır. Oğuz Kağan'ın tarihte üstlendiği rolü, II. Göktürk Devleti'ni kuran, Türkleri Çin esaretinden kurtarıp tek bayrak etrafında toplayan Kutluk Kağan, Selçuklu devletini kuran Selçuk Bey ve Alparslan, cihan impara­torluğu kuran Osman Gazi ve bir imparatorluğun yıkıntılarından bir devlet çıkaran Ata­türk üstlenmiştir.

Oğuz Kağan, dinamik bir "tip"tir, olağanüstü özellikleri olan bir devlet yöneticisidir. Bu tip günümüzdeki sosyal ve toplumsal yapıdan çok farklıdır. Gerçek hayatta bu tipe rastlanmaz
TEMA:


Oğuz Kağan Destanı’nın teması: Kahramanlık


Tarihle İlişkisi: İslamiyet öncesi Türkler savaşçı bir millet oldukları için işlenin tema ile tarih arasında bir ilişki vardır.


İnsanlıkla İlişkisi: Oğuz Kağan’ın Türk beylerini bir araya toplayarak onlara fikir danışması, oğullarını eğitmesi destanın gerçekle olan ilişkileridir. Oğuz Kağanın bu davranışı insani olan davranışlardır. Tema kahramanlık olduğu için insani ilişkilerin iyi olması savaşların kazanılmasında önemli bir unsurdur.


Mitoloji ile ilişkisi: Oğuz Kağan destanında kadın, ağaç, ışık, rüya, ok-yay, uluğtürk gibi birçok mitojik öge vardır. Bu yönden destan mitoloji ile yakından ilişkisi vardır.


Hayatla ilişkisi: Oğuz Kağan destanı hayatın içinde olan bir destandır. Bir aile yaşamı vardır. Bu yönüyle hayatla ilişki içindedir.

Oğuz kağan destanında oğuz kağan olduğu düşünülen kişinin ismi nedir

AsyaHun Hükümdarı Yüce Metehan

Oğuz kağan destanda ne şekilde tasvir edilmiştir.?

• oğuz kağanın yüzü gök
•  ağzı ateş gibi kızıl
• gözleri ela 
• kaşları kara
• perilerden güzeldi
•  ayakları öküz ayağı gibi
• beli kurt beli gibi
• omuzları samur omuzu gibi
• göğsü ayı göğsü gibiydi
• ..................................................

MEKANLAR VE ÖZELLİKLERİ


Mekan olarak Orman ismi geçmektedir.


Metinde belli mekân tasviri yapılmamış. Orman ismi zikredilmiştir. Gün doğusu ve gün Batısı isimleri yer ismi olarak kullanılmıştır.

Muz Dağı:Oğuz Kağan'ın ordusunun kırk günde aştığı bir dağ.
İdil nehri ve kıyıları:Oğuz Kağan'ın ve ordusunun sallarla geçtiği,Uluğ Ordu Bey'in ''Kıpçak'' adını almasına sebep olan nehirdir.
Dağ:Oğuz Kağan'ın atının kaçtığı dağ.
Ev:Tasvirlerle anlatılmıştır.Tömürdü Kağul'un ''Kalaç'' adını almasına sebep olan ev.
Çürçed İli:Tasvirlerle anlatılmıştır.


MEKAN ANLATIMINA METİNDEN ÖRNEKLER:


Bu çağda! Bu yerde!
Bir büyük orman vardı, Oğuz yurdundan içre,
Ne nehir, ne ırmaklar akardı bu orman içre.
Ne çok av hayvanları, ormanda yaşar idi,
Ne çok av kuşları da üstünde uçar idi!
Ormanda yaşar idi, çok büyük bir gergedan,.
Sabah olunca gördü, kendinden büyükleri,
Çağırtarak getirtti, kendinden küçükleri.
"Gün, Ay ve Yıldız sizler, gidin gün doğusuna,
Gök, Dağ ve Deniz siz de gidin gün batısına!
Mekânlar destanın içeriğine uygun olarak seçilmiştir.



ZAMAN VE ÖZELLİKLERİ

Zaman olarak “bu çağ” kavramı geçmektedir. Belli bir tarih ve dönem adı geçmemektedir. Sadece zamanı ifade eden sabah olunca, sabah, biraz sonra gibi zaman ifade eden kavramlar geçmektedir.

Zaman ne şekilde anlatılmıştır?

Metindeki olaylar ve zaman çok hızlı geçmektedir. Zamanın hızlı geçmesi destanların önemli özelliklerinden biridir.

Geldi ana göğsüne, aldı emdi sütünü,

İstemedi bir daha, içmek kendi sütünü

Pişmemiş etler ister, aş, yemek ister oldu!

Ansızın dile geldi, söyler, konuşur oldu!

Kırk gün geçtikten sonra, yürür oynaşır oldu!

DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ:

Oğuz Kağan Destanı'nda cümleler kısa, yüklemler di'li geçmiş zaman­lı haber kiplerinden oluşmaktadır, örneğin: "Parladı, doğurdu, büyüdü, yürüdü, oynadı" Olaylar ilahi bakış açısıyla anlatılmıştır. Manzum bölümlerde düz kafiye kullanılmıştır. Öyküleyici, destansı ve emredici anlatımların yer anlatımlar yer almaktadır.

OĞUZ KAĞAN DESTANININ MİLLİ VE MANEVİ DEĞERLERİ:

• *Öncelikle Türklerin yaşamları hakkında geniş bilgiler verir.
• *Savaşçı bir millet olduğumuz vurgulanır.
• *Kadının toplum içindeki yerinin önemi vurdulanır
• *derskonum ailesi sizin için hazırladı
• *Önemli gelenekler ifade edilir.
• çocuklara ad verme
• evlilik
• devlet paylaştırma
• toy düzenleme
• fethedilen topraklara isim verme
• savaş adabı
• vs
• Özellikle devlet yönetim anlayışına yer verilir.Devleti yöneten kişinin Tanrı tarafından görevlendirildiğine inanılır (KUT ANLAYIŞI) Devlet padişahın ve ailesinin malıdır. Devlet babadan oğula kalır ve baba oğullar arasında toprakları paylaştırır.

OĞUZ KAĞAN DESTANINDAKİ ZİHNİYET  UNSURLARI

• zihniyet unsurları için tıklaa