Ziya Paşa GazeliDiyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördümBulundum ben dahi dar-üş-şifa-yı Bab-ı Âli’de
Felatun’u beğenmez anda çok divaneler gördümHuzur-ı gûşe-yi meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler ne sahbâlar ne işrethaneler gördümCihan namındaki bir maktel-i âma yolum düştü
Hükümet derler anda bir nice salhaneler gördümZiya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm
AHENK UNSURLARI
ÖLÇÜ: ARUZ
UYAK: âne zengin uyak
REDİF ...ler gördüm
SESE DAYALI SANATLAR : Aliterasyon ve asonanslar var
YAPI UNSURLAR
NAZIM BİRİMİ:Beyit
BİRİM SAYISI: 5
UYAK ŞEMASI : aa/ba/ca/da/ea
TEMA: zamandan ve içinde bulunan durumdan şikayet
NAZIM TÜRÜ: biçimi gazel... / içerik açısından satirik şiir
Ziya Paşa Gazeli Yorumlaması
1. Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördüm
Bu beyitte gezdiği batı ülkelerinin gelişmişliğini bayındırlığını ve güzel yapılar,mimariler görmüş.Dolaştığı müslüman ülkelerde ise tamamen yıkık,yoksul ve geri kalmış görmüş.Batının ileri düzey yapıya sahip olduğunu ve Doğu’nun buna yetişemediğini belirtmiş.
2. Bulundum ben dahi dar-üş-şifa-yı Bab-ı Âli’de
Felatun’u beğenmez anda çok divaneler gördüm
Felatun’u beğenmez anda çok divaneler gördüm
Bu beyitte ise hükümet merkezi olarak görülen yerleri hastanelere benzetirken içinde ki yöneticileri de hastalara benzetmiştir.Yani bu beyitte şair yönetimin tutumunu sorgulamıştır.Yönetimi o zaman ki şartlarda bariz olarak iğneleme yapamadığı için bunu kapalı sözcüler ardında yaparak iğnelemesini yine de yapmış.
3. Huzur-ı gûşe-yi meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler ne sahbâlar ne işrethaneler gördüm
Ne meclisler ne sahbâlar ne işrethaneler gördüm
Bu beyitte ise şair Avrupa ülkelerinde çalışmaya daha çok değer verdiğini eğlenmeyi arkaplana bıraktığını Osmanlıların ise Avrupa ‘dan daha çok eğlendiğini ve o eğlencenin diğer Avrupa ülkelerinin yapmadığını anlatmıştır.
4. Cihan namındaki bir maktel-i âma yolum düştü
Hükümet derler anda bir nice salhaneler gördüm
Hükümet derler anda bir nice salhaneler gördüm
Bu beyitte ise devlet yönetiminin haksızlıklarla baş etmediğini görmezden geldiğini böylece dolaylı da olsa devletin insanları katlettiğini anlatmıştır.Adaletin tamamen hiçbir şekilde olmadığını söylemiştir.
5. Ziya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm
Bu beyitte dünya denen yerin meyhaneye benzediğini insana sonra gelme başağrısı içilen içkilerin sağladığı zevkten daha acı.Aslında yaşamanın sıkıntılarının,daha çok olduğunu anlatmıştır.
Bu şiir ayrıca 11. Sınıf Edebiyat Ders kitabında yer almakta.Dilim döndüğünce Ziya Paşa Gazeli Yorumlama sından bahsettim.Ayrıca Ziya Paşa Gazeli İnceleme de diyebiliriz.
Gazel Yazarı: Ziya Paşa