1. BİRİNCİL EKONOMİK FAALİYETLER
Üretimin ilk aşaması ham madde elde etmektir. Birincil ekonomik
faaliyetler beslenme, barınma, giyinme
ve ısınma gibi temel ihtiyaçlarımız için ham madde üretimini
kapsayan etkinliklerdir. Şimdi, tarım sektörü
olarak da genellenen birincil ekonomik faaliyetleri yakından
inceleyelim.
a. Tarım
Ekme, dikme, biçme ve toplama gibi yollarla tahıl,
sebze ve meyve üretme işlemleridir (Fotoğraf 4.1).
Tarım, en eski ekonomik faaliyetlerden biridir. Ancak,
ilk çağlardan bugüne tarımda uygulanan teknikler çok
değişmiştir. Ayrıca her ülkede tarımsal üretimin aynı
miktarda olduğunu da söyleyemeyiz. Sulama, ilaçlama,
gübreleme ve makineleşme gibi modern yöntemlerin
uyguladığı kalkınmış ülkelerde tarımsal verim çok yüksektir.
b. Hayvancılık
Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar (Fotoğraf 4.2),
kümes hayvanları ve ipekböceği ile arı gibi böceklerden
elde edilen hayvansal ürünlere yönelik yapılan faaliyetlerdir.
Bu hayvanlardan elde edilen deri, yün, et,
süt, yumurta, ipek ve bal gibi ürünler sayesinde temel
ihtiyaçlarımızı karşılarız. Hayvanların evcilleştirilmesi
sonucunda ortaya çıkan ve tarımla birlikte yapılan en
eski ekonomik faaliyet olan hayvancılıkta da aynı tarımda
olduğu gibi ülkeden ülkeye farklı verim elde edilmektedir.
Hayvancılığın modern yöntemlerle yapıldığı
kalkınmış ülkelerde, hayvan başına elde edilen et ve
süt verimi daha yüksektir.
c. Balıkçılık
Okyanus, deniz, göl ve akarsu gibi su kaynaklarında
avlanma (Fotoğraf 4.3), yapay oluşturulan alanlarda
ise üretime dayalı balık elde etme işlemlerinin
tümüdür. Norveç, İzlanda, Japonya gibi ülkeler için
balıkçılık sadece yaygın bir ekonomik faaliyet değil,
aynı zamanda kültürel bir unsurdur. Bu ülkelerde balıkçılığın
çok gelişmiş olmasının nedenlerini ülkelerin
coğrafi konumlarını da göz önünde bulundurarak arkadaşlarınızla
belirleyiniz.
....
....
ç. Ormancılık
Kereste elde etmek, mobilya, kâğıt, kauçuk ve ilaç
gibi birçok sanayi koluna ham madde sağlamak amacıyla
gerçekleştirilen bir ekonomik faaliyettir (Fotoğraf
4.4). Ormancılık ve orman ürünleri hangi ülkeler için
önemli bir ekonomik etkinlik olabilir? Birinci bölümde
öğrendiğiniz ormanların coğrafi dağılışını da hatırlayarak
arkadaşlarınızla tartışınız.
d. Madencilik
Sanayi devrimi ile birlikte değer kazanan ve özellikle
enerji üretimi için ham madde kaynağı sağlayan
madencilik, yer altından ya da yer üstünden ekonomik
değeri olan madenleri elde etme işlemlerinin
tümüdür (Fotoğraf 4.5). Sanayi devriminde en değerli
maden olarak kabul edilen taş kömürünün yerini günümüzde
doğal gaz ve petrol almıştır. Nükleer enerjinin
ham maddesi olan uranyum ve toryum da çok önemli
madenlerdir. Altın ve elmas gibi madenler ise ilk çağlardan
itibaren insanlar için değerini sürekli korumuştur.
Yer altının yanı sıra yüzeye yakın yerlerde de madencilik
faaliyetleri yapılır. İnşaat sektörü için hammadde
olan mermer, kil ve kireç ocaklarını buna örnek olarak gösterebiliriz.
