11.Sınıf Edebiyat Fıkra Konu Anlatımı, Ders Notları PDF İndir, FIKRA KONU ANLATIMI,MAKALE NEDİR, ÖZELLİKLERİ, TÜRK EDEBİYATINDA FIKRA,
derskonum.com'un değerli akademisyen-öğretmen-öğrenci-edebiyat sever takipçileri.
doğru konum= derskonum
.
Fıkra Türü ve
Özellikleri
Bir yazarın, günlük
olaylara ya da ülke ve toplum sorunlarına ait herhangi bir konu üzerinde
kişisel görüş ve düşüncelerini, akıcı bir dille anlatan düz yazılara fıkra denir.
Fıkralar küçük öykü niteliğindeki
nükteli ve "güldürü fıkraları" ile "gazete
fıkraları" olmak üzere iki türlüdür.,
VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA
PDF LİNKİ AŞAĞIDA
Güldürü Fıkraları
Belli bir amacı, savunulan bir düşünceyi
ele alan ve bunu en kısa yoldan anlatan, mizah ve hiciv unsurlarını da içinde
barındıran sözlü ya da yazılı hikâyelerdir. Bu fıkralar daha çok, sözlü
kültürde gelişmiştir.
Güldürü fıkraları, tanınmış kişileri ya
da hayvanları ele alır. Kısa öykü niteliği taşır, içinde zekâ oyunları vardır.
Nükteli bir dille, sohbet biçiminde, bir sonuca bağlanarak oluşturulur.
Nasrettin Hoca fıkraları ile Bektaşî fıkraları bu türdendir.
Nasrettin
Hoca bir gün kedisini yıkıyormuş. Yoldan geçen arkadaşı Hoca'ya:
"Hocam kediyi yıkama, öldürürsün." demiş. Hoca,
aldırış etmemiş ve yıkamış. Arkadaşı dönüşte,
kedisinin ölümüne üzülen Hoca'yı görmüş. Adam: "Hocam, ben
size kediyi yıkamayın, kedi ölür demedim mi?" demiş. Hoca:
"Yıkarken ölmedi ki sıkarken öldü!" demiş.
Yukarıdaki fıkranın güldürü yönü ağır basmaktadır.
Gazete
Fıkraları
Yazarların herhangi bir konu hakkında
kişisel görüş ve düşüncelerini fazla derinliğe girmeden ortaya koydukları
fikir yazılarıdır. Bu yazılar dergilerin ya da günlük gazetelerin belirli
köşelerinde yayımlanır. Bu yazılarda kısa, yalın ve akıcı bir üslup kullanılır.
PDF LİNKİ AŞAĞIDA
Fıkra Türünün Genel Özellikleri
· Düşünce yazılarıdır.
· Giriş, gelişme ve sonuç şeklinde bölümleri vardır.
· Toplumu yakından ilgilendiren günlük olaylar işlenir.
· Konu kısa, yüzeysel; ama ustaca bir üslupla işlenir.
· Konu hakkında bilgi vermek değil, okuru düşündürmek esastır.
· Yazar kişisel görüşlerini ileri sürdüğü için ispatlama gereği duymaz.
· Serbest bir üslubu vardır, okuyucuyla içten bir bağ kurularak rahat bir anlatım yolu izlenir.
· Etkileyici bir anlatım kullanılır.
· Kolay anlaşılan ve okunan gazete yazılarıdır.
Örneklemeden olabildiğince yararlanılır.
Fıkralarda
Konu: Fıkralarda yazar, konu seçiminde serbesttir. Konular
özel bir görüşle incelenip eleştirilir. Yazar kişisel görüş ve düşüncelerini
içten bir şekilde açıklar. Toplumu ilgilendiren güncel konuları anlatır. Günlük
siyasi, sosyal ve kültürel olayları ele alır. Fıkralarda toplumsal sorunlar,
okuru biraz olsun rahatlatacak, ona geçici de olsa dertlerini unutturacak
üslupla işlenir. Bu arada da konuyla ilgili bilgi verilir. Başlangıçta sadece
siyasi ve sosyal konular etrafında yazılan fıkralar, zaman içinde sınırlarını
genişletmiş, bugün sanattan spora, ekonomiden siyasete kadar toplumun bütün
günlük sorunlarını kuşatmıştır.
Fıkralarda
Dil ve Anlatım: Fıkralar iğneleyici, alaycı bir dille bazen eleştiri bazen
de sohbet tarzında yazılır. Fıkralarda yazar inandırıcı, etkileyici ve
dokunaklı bir anlatımı benimser. Anlatım, senli benlidir. Okurla sohbet havası
hâkimdir. Bu nedenle fıkraların; insanı saran, tatlı, samimi, sıcak bir havası
vardır. Fıkralarda genel olarak akıcı, duru, açık ve yalın bir anlatım söz
konusudur. Yazar; konuyu çoğunlukla konuşma diliyle kaleme alır. Cümleler kısa
ve anlaşılır niteliktedir. Yazının kolay anlaşılması için uzun cümlelerden
kaçınılır. Devrik cümleler kullanılabilir. Okuyucunun zevki ön planda tutulur.
Fıkraların en önemli özellikleri arasında dilinin sade, üslubunun serbest
olması gelir.
Fıkraların
Amacı: Günlük konular üzerinde kişisel görüşleri belirtmek,
belli bir okuyucu kitlesi kazanmak, görüşleri bu kitleye benimsetmeye çalışmak
fıkra yazarının amacıdır. Fıkra kısa ve öz yazıldığından bu yazılarda
yargılamaya, ispatlamaya, tanıtmaya ve ayrıntılara yer verilmez. İspatlama
yoluna gidilmez. Kesin bir iddia havası hâkim değildir. Kesin bir sonuca
varılmak istenmez, özel bir inandırma çabası görülmez. Yazar bir sonuca ulaşır;
ancak okuru ikna etme amacı taşımaz. Onu etkilemeyi, konu hakkında düşünmeye
sevk etmeyi yeterli görür. Konu ile ilgili olarak bir kamuoyu oluşturmayı
amaçlar. Yazar bunu yaparken duygusal, içten bir anlatım kullanır. Gerçeklerden
ayrılmaz. Yanlış bilgi vermez. Yanlış belgelere dayanmaz. Tutarsız düşüncelere
başvurmaz.
Fıkrada Kullanılan
Anlatım Biçimleri: Fıkralarda özellikle açıklama, örneklendirme,
karşılaştırma, tanımlama, öyküleme gibi anlatım yollarına başvurulur.
Anlatımda küçük hikâyelere yer verilebilir. Gözlemlerden ve anılardan
yararlanılabilir.
Gazete
Fıkralarının Planı: Fıkralar giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.
Giriş bölümünde konu ortaya konur. Gelişme bölümünde düşünceler ilginç
örneklerle açıklanır. Sonuç bölümünde ise görüşler etkileyici bir sonuca
bağlanır.
Gazete
Fıkralarının Ortak Özellikleri: Konu, okurun ilgisini
çekecek şekilde ele alınır. Herkesin anlayabileceği açık, sade, yalın bir dil
kullanılır. Hoş, dokunaklı bir sonuca ulaşılır ve okuyucu bu sonuçla ilgili
olarak düşünmeye sevk edilir. Aynı konular yerine değişik ve güncel konular
işlenir. Konu tarafsız bir gözle ele alınır.
Fıkra
- Sohbet Farkı: Fıkrada her türlü güncel konu; sohbette daha çok, sanatla
ilgili konular ele alınır. Sohbette soru cevap yöntemine dayalı anlatım
ağırlıktadır. Fıkrada ise serbest bir anlatım vardır. Fıkrada yazar, okuru
etkilemeyi amaçlar. Okurun, konuyu düşünmesini amaçlar. Sohbetin okuru
etkileme amacı yoktur. Sohbette sadece dikkatler konuya odaklanmaya çalışılır.
VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA
Fıkra
Yazarının Özellikleri
Gazete ve dergilerde sürekli bir yazı
köşesi olan yazarların kendilerine ayrılan bölümlerde yazdıkları, günlük
olaylar, ekonomi, politika gibi konuları okuyucuları ile paylaştığı günübirlik
yazılara köşe yazısı denir. Fıkralar, gazete ve dergilerde yayımlanan süreli
yayınlardır. Fıkraların kalıcılık özelliği zayıftır. Köşe yazıları güncel
konuları işlediği için uzun ömürlü olamaz.
Fıkra, gazete veya dergilerin belirli
sütunlarında genel bir başlık altında (Şehir Mektupları, Bize Göre, Pencere)
günlük herhangi bir olayı, bir görüş ve düşünceye bağlayarak yorumlayan kısa
yazılardır.
Günümüzde gazete fıkra yazarları,
ekonomi ve istatistik bilgilerine de yer vererek bilimsel metotlarla
çalışırlar.
·
Fıkra yazarları kısa, özlü, derin
anlamlar taşıyan yazılar kaleme alabilecek donanıma sahip olmalıdır.
·
Okuyucunun ilgisini canlı
tutabilmelidir.
·
Konularında tekrarlara düşmemelidir.
·
Kapsamlı bir kavrayış gücüne sahip
olmalıdır.
·
Derin bir kültür zenginliği
bulunmalıdır.
·
Geçmişle günlük olayları
kaynaştırabilmede ustalık göstermelidir.
·
Yazısını okura zevkle okutabilmelidir.
·
Duygu ve düşüncelerini inandırıcı,
etkileyici, akıcı bir dille anlatabilmelidir.
Türk
Edebiyatında Fıkra
Fıkra türü yazılar Türk edebiyatında Tanzimat döneminde Batı'dan geçmiştir. 1908'den sonra bu yazı
türü Türk edebiyatında görülmeye başlanmıştır.
Türk edebiyatında özellikle Ahmet Rasim fıkralarıyla tanınmıştır. Ahmet Haşim, Falih Rıfkı Atay, Refik Halit Karay, Orhan Seyfi Orhon, Peyami Safa, Burhan Felek, Ahmet Kabaklı ve Çetin Altan da fıkralarıyla öne çıkmıştır.
.
