Noktalama işaretlerinin yazı dilindeki yeri ve önemi nedir
Noktalama işaretlerinin yazı dilindeki yeri ve önemi nedir, Noktalama işaretlerinin yazı dilindeki yeri, SORU-CEVAP,
derskonum.com'un değerli akademisyen-öğretmen-öğrenci-edebiyat sever takipçileri.
doğru konum= derskonum
Noktalama Nedir?
Yazının ortaya çıkmasından bu yana, şimdikinden az ve farklı amaçlarla da olsa noktalamaya yer verilirdi. Noktalama, harflerden farklı işaretlerle anlatılmak isteneni karşı tarafa doğru aktarmaya yarayan imlerdir. Yazıda görülür ama ortaya çıkış amacı hitap etmektir.
Yazı, bir başkasına kendi düşüncelerimizi ifade etmemizi sağlayan bir araçtır. Her araç gibi, amacına doğru ve eksiksiz olarak hizmet etmesi beklenir. Yani, yazı, düşüncelerimizi muhataba tam olarak iletmek için vardır. Yazının, bu işi hakkıyla yapması için birtakım işaretlere ihtiyacı vardır. Kızgınlık, alay, cümle bitimleri bu işaretlerle belirlenir, aksi takdirde düşüncelerde bir karmaşa söz konusu olur.
Noktalama Neden Önemlidir?
Bazen, aceleden ya da bilmediğimiz için noktalama işaretlerini kullanmayız. Yazıları, biz yazdığımız zaman düşüncelerimizi ifade etmiş gibi görünür ama durum, karşı taraf için bu kadar net değildir.
Cümlenin ne zaman bittiği, cümlede hangi duygunun olduğu, metin okurken nerede nasıl tepki vermemiz gerektiği gibi durumlar noktalama işaretleri sayesinde bellidir. Hele ki tanımadığımız birisinin yazdığı bir şeyi okurken noktalama daha da önemlidir. Çünkü kendimize ait olmayan bir metni başkalarına aktarırız. Metin, dolayısıyla fikir, bize ait olmadığı için duygunun nerede verilmesi gerektiğini, nerede durmamız gerektiğini ancak noktalamayla anlarız.
KOMPOZİSYON OLARAK
Noktalama işaretleri, yazanın, söylemek istediği anlam başka türlü anlaşılmasın diye cümle sonunda ve cümledeki söz grupları arasında kullandığı işaretlerdir. Bunu, konuşurken ses tonumuz, duraklamalar ve vurgularla belirtiriz. Yazarken böyle bir olanak olmadığından okuyanı uyarmak, bizim istediğimiz gibi okumasını sağlamak için bu işaretleri kullanırız. Bunun için hangi işaretleri nerelerde kullanacağına biraz da yazan karar verir. Her noktalama işaretinin, ille de şuralarda kullanılır diye baştan dondurulması doğru olmaz, gerekli de değildir. Olsa olsa hangi işaretlerin nerelerde kullanılabileceğini söyleyebiliriz. Fakat nokta, soru işareti gibi cümle sonunda kullanılacak işaretler cümle içinde kullanılacaklara göre daha az değişkendir. Bu tür işaretlerin kullanılacağı yerleri daha kesin biçimde sayabiliriz.
Fakat gene de her noktalama işaretinin nerelerde kullanılacağını derslerde ya da kitaplardan ezberlemek pek bir şeyi çözümlemez. Asıl olan, cümledeki anlam özelliklerinin yazanı işaretler koymaya zorlamasıdır. Zaten bir yazı ile gerçekten bir şeyler anlatmak istiyeni zorlar da… Kompozisyonlarda görülen noktalama yanlışları biraz da yazanın gerçekten anlatmak isteği bir şey olmamasından ve bir şeyler karalamak zorunda olduğu için yazmasındandır. Yoksa yazdıklarını benimseyen, bunu en iyi bir biçimde anlatmak kaygısı ile yazan herkes, hangi işaretlerin nerelerde kullanılabileceğine ilişkin ilkel bilgileri de varsa, kendiliğinden, öyle pek noktalama yanlışları yapmaz. Noktalama işaretleri sorunu, daha çok kompozisyonun anlamına bağlı bir sorundur. Anlamdan ayrı olarak ele almak, olsa olsa dediğimiz ilkel bilgileri verebilmek için gerekebilir. Bu da o kadar önemli değildir.
1860’lara kadar bizde noktalama işaretleri hiç bilinmez ve yazılarda noktalama işareti kullanılmazdı. Tanzimat döneminde Batı’ya yönelişimizle birlikte noktalama işaretlerini de Batı’dan alarak kullanmaya başladık. Şinasi, Şair Evlenmesi adlı oyununda nokta işaretini ilk kez kullanır ve dip nota çıkararak şu açıklamayı yapar: «Buna nokta derler. Sözün bittiğine delâlet eder, O güne kadar nasıl noktalama işareti bilinmiyor ve kullanılmıyor idiyse bu gün de ustaca kurulmuş bir cümlede hiç noktalama. işareti kullanılmasa da anlam karışıklığı olmayabilir. Fakat her türlü karışıklığı önlemek, okuyanın nasıl okuyacağını ve ne anlayacağını gösterip okuyana yardımcı olmak ve anlamayı kolaylaştırmak için noktalama işaretlerine başvurmak yararlıdır. Bunun için de gereklidir.
Demek ki noktalama işaretlerinden önce öğrenilmesi gereken, düzgün bir cümle kurmaktır. Sonra cümlenin bittiğini bir işaretle belli etmek, cümlenin özelliğine göre tırnak ve parantez içine almak, cümle içinde okuyanın duraklayacağı yerleri işaretlemek gelir. Ne söylediğini bilerek düzgün bir cümle kuran kişi uygun noktalama işaretlerini bulmakta güçlük çekmez. Onun için ileride üzerinde duracağımız «cümle» bölümü bu konuyu daha çok aydınlatacaktır. Şimdilik burada noktalama işaretlerinin neler olduğunu, bunların nerelerde kullanılabileceğini kimi örneklerini göreceğiz. Bu kadarını herkes kolaylıkla öğrenebilir ve yazılarında kullanabilir. Önemli olan sanki kompozisyon asıl bu demekmiş gibi bu konuyu gözünüzde büyütüp de yılgınlığa düşmemenizdir.
