10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Düşler Yayıncılık Ders Kitabı Cevapları 2022 2023
10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Düşler Yayıncılık Ders Kitabı Cevapları 2022 2023..
.
.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayınları Sayfa 47
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Mesnevi, İran edebiyatı yoluyla Türk edebiyatına girmiştir. Beyitler hâlinde yazılır. Uzun soluklu anlatılar mesnevi nazım biçimiyle işlenmiştir. Mesnevi, aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır ve divan şiirinin en uzun nazım biçimidir. Mesnevinin özellikleri şunlardır:
• Her beyit kendi içinde kafiyelidir: aa-bb-cc-dd-ee-ff…
• Aşk, tasavvuf, savaş, kahramanlık gibi çeşitli temalar işlenir.
• Divan şiirinde olay ağırlıklı konuların işlendiği nazım biçimidir.
• Beyit sayısı sınırsızdır.
• Beyitler arasında anlam bütünlüğü vardır.
• Bir şairin beş mesneviden oluşan eserine hamse denir.
Türk edebiyatındaki ilk mesnevi 1069-1070 yıllarında Yusuf Has Hâcip’in yazmış olduğu “Kutadgu Bilig”dir. Şeyyad Hamza’nın 13. yüzyılda yazmış olduğu “Yûsuf ve Zelîhâ” ise Anadolu coğrafyasında yazılmış ilk mesnevidir. Bu mesnevi Osmanlı sahasında ilk mesnevi olmasının yanında döneminin dil özelliklerini yansıtması bakımından da önemlidir. Ahmed-i Dâî’nin “Çeng-nâme”, Süleyman Çelebi’nin “Mevlid” olarak bilinen “Vesiletü’n-Necat”, Şeyhî’nin “Har-nâme”, Ahmedî’nin “Cemşîd ü Hurşîd”, Hamdullah Hamdi’nin “Leylâ vü Mecnûn” ve Ali Şîr Nevaî’nin beş mesneviden oluşan “Hamse” adlı eseri 15. yüzyılın önemli mesnevileridir.
Okuduğunuz metin, Kur’an-ı Kerim’de geçen Hz. Yusuf kıssasından esinlenerek yazılmıştır. Bu kıssa hem divan edebiyatında hem de halk edebiyatında kullanılan işlenmiş konulardan biridir. Hz. Yusuf yakışıklılığı, zekâsı ve rüya yorumlamasıyla meşhur bir peygamberdir.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Metnin olay örgüsünü oluşturan olayları belirleyerek sırasıyla söyleyiniz.
- Cevap: Hz. Yusuf’un rüya görmesi ve rüyasında peygamberliğin müjdelenmesi. Bu rüyayı babasıyla paylaşması babasının onu bu rüyayı kimseyle paylaşmaması için uyarması. Kardeşlerinin rüyayı öğrenmesi ve Yusuf’u kuyuya atmaları. Hz. Yakıp’un ağlamaktan ve üzüntüden gözlerinin kör olması. Yusuf’un kuyudan kurtulup köle olarak satılması Mısır’da köle olması ve iftiraya uğrayarak zindana atılması. Sonra Yusuf’un sultan olması ve babasıyla kırk yıl sonra buluşması.
2. Metindeki olay akışını yönlendiren temel çatışma nedir? Bu çatışmanın (fiziksel, psikolojik, toplumsal kültürel vb.) türünü söyleyiniz.
- Cevap: İyi-kötü çatışması, kıskanç- mütevazı çatışması, namuslu- iffetsiz, ihtiraslı- ihtirassız çatışmaları ön plandadır. Bu gibi çatışmalar iyilik içerisinde olan biriyle kötü düşünceli kıskanç kimseleri ortay çıkarırken aynı zamanda iftira atan kimseler ile suçsuz kimselerin toplumda görünmesi, bunları psikolojik olarak da toplumda nasıl karaktere sahip olduklarını bildirmektedir. Bu her toplumda böyledir. Ahlaki kuralları herkes için aynıdır ve bunlar toplumlardaki insanların nasıl olması gerektiğiyle ilgilidir
3. Metnin temasını belirleyiniz. Tema hangi duygu ve kavramlar aracılığıyla somutlaştırılmıştır?
- Cevap: Metnin teması Aşk’tır. Bu aşk Allah aşkı ile temellendirilmektedir. Tema Allah sevgisi, peygamber, aile ve insan sevgisi ile somutlaşmıştır. Ayrıca iyilik göstermek , iffetli olmak ve ahlaklı olmak ile de karakterlerde şekillenmiştir.
4. a. Hz. Yusuf’un gördüğü rüya nedir? Babası neden rüyasını başkasına anlatmasını istememektedir?
- Cevap:Peygamberlik ile müjdelenmesi rüyasını görür. Kardeşlerinin ona hizmet edeceğini bildiği için başkalarına anlatarak kıskançlık oluşmasını ister.
b. Okuduğunuz mesnevideki olağanüstü durumlar nelerdir?
- Cevap: Rüya görmesi ve gerçekleşmesi. Bir köle olarak Mısır’a sultan olması. Zeliha’nın gözlerini derman olması ve onu genç kılması. Hz. Yakup’un gözlerinin açılması.
5. Metinde hangi anlatım biçimlerinden yararlanıldığını örnekler vererek söyleyiniz.
- Cevap:
Öyküleme- Betimleme anlatım biçimlerinden yararlanılmıştır. Örneğin;
Secdeden götürdi başın ağlayu / Oldı hayrân anı gören tanlayu
Göçdi andan dahı gitdi yolıra / Söz üküşdür bu kez erdi Mısır’a
Mısır ehli kamusı eşitdiler / Cümlesi Yûsuf’a karşu gitdiler
6. Metinde mesnevi nazım biçiminin hangi özellikleri bulunmaktadır?
- Cevap: Beyitler şeklinde yazılması ve her beytin kendi içinde kafiyelenmesi. Her beyitini farklı bir olayı anlatması. Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılması. Nazım biriminin uzun olması.
.
