10.Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları Düşler Yayıncılık 2022 2023, 10.Sınıf Edebiyat Kitabı Cevapları, KİTAP CEVAPLARI, EDEBİYAT KİTAP CEVAPLARI,
..
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayınları Sayfa 82
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Dinî-tasavvufi Türk şiiri, tekke ve dergâhların kültürel atmosferinde oluşmuştur. Hoca Ahmet Yesevi’nin 12. yüzyılda yazmış olduğu “Divan-ı Hikmet” bu türün ilk örneğidir. Anadolu sahasında Mevlânâ, Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Âşık Paşa gibi şairler din ve tasavvuf içerikli eserler vermişlerdir.
Tasavvuf, bir İslam felsefesidir. Davranışlarıyla Allah’ın hoşnutluğunu kazanmayı amaçlayan kişiye mutasavvıf veya sufi (sofi) denir. Sufilerin amacı, asıl kaynak olarak gördükleri Allah’a ulaşmak ve onunla bütünleşmektir.
Dinî konuların işlendiği dinî-tasavvufi halk edebiyatının nazım türlerinden biri de ilahidir. İlahilerde Allah sevgisi, Allah’ın birliği, dünyanın geçiciliği gibi konular işlenir. İlahi nazım türü konusu bakımından divan şiirindeki “tevhit” ve “münacat”la benzerlik gösterir.
İlahiler genellikle 7, 8, 11,14 ve 16’lı hece ile söylenmiştir. İlahilerin dörtlük sayısı 3 ile 7 arasında değişir. Beyitler hâlinde aruz ölçüsüyle söylenenler de vardır.
Dörtlükler hâlinde düzenlenmiş ilahilerin kafiye düzeni koşmanın kafiye düzeniyle aynıdır: abab / cccb / dddb … Beyitler hâlinde düzenlenmiş ilahilerin kafiye düzeni ise gazel ve kasideninki gibidir: aa / ba / ca …
İlahilere Mevlevi tekkelerinde âyin, Gülşenilerde tapuğ, Halvetilerde durak, Bektaşilerde nefes, Alevilerde deme denir.
Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Kaygusuz Abdal ilahi türünün en güzel örneklerini vermiş şairlerdir. Okuduğunuz ilahi, Yunus Emre’den alınmıştır. Yunus Emre, ilahisinde Allah aşkını tasavvufi bir söylemle dile getirmiştir. 6 dörtlükten oluşan metinde sade bir dil kullanılmıştır.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Metni aşağıdaki açılardan inceleyiniz:
• Ölçü
- Cevap: 4+4 8’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
• Kafiye ve redif
- Cevap: Kafiyeli olan “taş-lar/Kuş-lar” sözcüklerindeki “-lar” çoğul ekleri aynı görevde olduğundan rediftir. “Taş/kuş” sözcüklerinde ortak kafiye sesi “Ş” olup yarım kafiyedir. “Dil-ler ile/bülbül-ler ile/ kul-lar ile” sözcüklerindeki “-ler” çoğul ekleriyle “ile” bağlaçları rediftir. Kalan bölümlerde ortak kafiye sesi “L” olup yarım kafiyedir.
• Kafiye düzeni
- Cevap: abab/cccb/dddb/eeeb…
• Nazım birimi
- Cevap: Nazım birimi dörtlüktür.
2. Metinde söyleyici kime seslenmekte ve ondan ne istemektedir?
- Cevap: Söyleyici şairin kendisidir ve metinde Yaratan Tanrı’ya seslenmektedir.
3. Metnin temasını belirleyiniz.
- Cevap: Tanrı sevgisi.
4. Şair, temayı etkili bir şekilde ortaya koyabilmek için hangi doğal unsurlardan yararlanmıştır?
- Cevap: Dağlar, taşlar, sular, kumrular gibi doğal unsurlar ve canlılardan faydalanılmıştır.
5. Metinde ilahi türünün hangi özellikleri vardır? Metinden örnekler vererek açıklayınız.
- Cevap: Şu özellikleri görebiliyoruz bu ilahide:
➢ Allah’ı övmek ve O’na yalvarmak için yazılan, Allah sevgisiyle, insan sevgisini bütünleştiren içten şiir bir şiirdir.
➢ Özel bir beste ile söylenebilmektedir.
➢ Hece ve vezninin 8’li kalıbıyla söylenmiştir.
➢ Dörtlüklerden oluşmuştur.
➢ Şiirin içinde şairin mahlası geçmiştir.
6. Okuduğunuz ilahide “İsa, Musa, Eyyub, Yakub” adlarının kullanılmasıyla hangi edebî sanat yapılmıştır? Açıklayınız.
- Cevap: Telmih sanatı yapılmıştır. Divan edebiyatında özellikle dini hikâyeler, din büyükleri ile kahramanları, Kur’an ayetleri ve mesnevi kahramanları telmih konusu olmuştur. Söz arasında, bilinen bir olaya, tarihten veya mitolojiden bir kahramana, bir atasözüne işaret edip onu hatırlatma sanatıdır.
.
.
.
