Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 149-150-151-152-153-154
Emredici Anlatım- Fiil/Fiilimsi
Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 149
Hazırlık
1)Bu işlevde ileti, harekete geçirmek üzere düzenlenmiştir. İletinin bir çeşit çağrı işlevi gördüğü bu işlevde amaç, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği yaratmaktır.
Örnek: Bu alana çöp dökmeyiniz.
1.Etkinlik
Fotoğrafta bir trafik polisi, araçların sorunsuz bir şekilde trafikte hareket etmesini sağlamaktadır. Emir yalnızca sözlü olarak değil işaretler yoluyla da ifade edilebilir.
Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 150
3.Etkinlik
Emredici metinler dilin alıcıyı harekete geçirme işlevi çerçevesinde oluşur.
4.Etkinlik
Emredici sözlü ve yazılı anlatımın okuyucuyu bir iş yapmaya, bir eylemde bulunmaya, bir davranış gerçekleştirmeye zorladığı söylenebilir. Emredici anlatımla oluşturulmuş metinler, sosyal yaşamı düzenleyen metinlerdir. Emredici metinlerin çoğu sosyal ve bireysel yaşamımızı düzenler, kurallara uymamızı sağlar, farklı bilgi ve deneyimler kazanmamıza yardımcı olur.
Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 151
6.Etkinlik
“göz önünde bulundurmak, tespit etmek, sürdürebilmek” sözlerinden de anlaşıldığı gibi fiiller isim görevindeki kelimelerle ya da kendileri gibi fiil olan kelimelerle birlikte kullanılarak bir anlam bütünlüğü oluşturabilir. Bu anlam bütünlüğü aynı zamanda kelime grubu olarak şekillenir.
3.Metin- Ne Yapmalı?
1)Ne Yapmalı? Adlı metinde okuma kusurlarına çözüm bulmak ve bu konuda sıkıntı yaşayan kişilere yardımcı olmak amacıyla emredici anlatıma başvurulmuştur.
2)Alıcıyı harekete geçirme işlevi
7.Etkinlik
“engel olun, uzun süre oturmayın, destekleyin, öğrenin, oturma pozisyonunuzu değiştirin, tekrar oturun, daha etkili olacaktır”
Emredici anlatım türünde emir, telkin ve öneri ifade eden kelime ve kelime grupları sıkça kullanılır.
9. Etkinlik
Örnek metinlerde en çok kullanılan kipler emir kipleridir.
10.Etkinlik
Fiilden türemiş isimler (isim-fiiller)
|
Durmasına, çekmektir, gerinme, güçlendirmenizin, çıkma, katılmanız
|
Fiilden türemiş sıfatlar( sıfat- fiiller)
|
Yaslanamadığınız, kalan, güçlendirecek, beslenemedikleri, biriken, çalıştıracak, olmadığı
|
Fiilden türemiş zarflar (zarf- fiiller)
|
Okurken, tutarak, olarak, oturduğunuzda, yapıp
|
Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 152
11.Etkinlik
Fiillerden türeyen fakat fiil gibi çekimlenemeyen ve cümlede isim, sıfat ve zarf görevleriyle kullanılan kelimelere fiilimsi denir. Fiilimsiler isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil olmak üzere üçe ayrılır:
İsim-fiiller: “-mak/-mek, -ma/-me, -ış/-iş/-uş/-üş
Sıfat- fiiller: “-dik, -miş, -ecek, -esi, -en, -r, -mez”
Zarf-fiiller: “-ınca/-ince, -dıkça/-dikçe, -madan/-meden, -ıp/-ip/-up/-üp, -a/-e, -ken, -r, -mez, -arak/-erek, -alı/-eli, -maksızın/-meksizin
12. Etkinlik
“cevaplamayı tamamlayan adaylar”
“cevap kağıdını ve soru kitapçığını teslim ederek”
“görevlilerle konuşmak”
Bu kelime gruplarından da anlaşılacağı üzere fiilimsiler eylemlere “isim, sıfat, zarf” gibi yeni anlam ve görevler kazandırarak işlerlik kazandırır, bunların kelime grubu oluşturmasına yardımcı olur.
Öğün Yayınları 10. Sınıf Dil ve Anlatım Ders Kitabı Cevapları Sayfa 154
Değerlendirme Cevapları
1)alıcıyı harekete geçirme, açıklayıcı, emir-telkin-öneri
2)E
3)C
4)E
5)A
6)zarf-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil, isim-fiil, sıfat-fiil, isim-fiil,
8)Emredici anlatım günlük hayatta konuşma dilinde, derslerde, reklam afişlerinde kullanım kılavuzlarında kullanılmaktadır.