Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk), Genel Özellikleri, Temsilcileri
İlk olarak 1927’de Alman düşünür M. Heideger tarafından ortaya konulan varoluşçuluk, II.Dünya Savaşı yıllarında Fransız düşünür ve sanatçı Jean Paul Sartre tarafından geliştirilmiş ve edebiyata uygulanmıştır.
Egzistansiyalizm akımının geçmişi, gerçekte, Eski Yunan felsefesine kadar uzanır. Descartes’in “Düşünüyorum öyleyse varım.” Düşüncesine dayanır. Dadaizm gibi bir bunalım edebiyatıdır. II.Dünya Savaşı’nda insanlığın nerdeyse yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı, bütün değer sistemlerinin yıkıldığı karamsarlık ve umutsuzluk koşullarında gelişmek için kendine uygun ortam bulmuştur.
Egzistansiyalizmin Özellikleri
- Bu akıma göre “var oluş” insanın maddi özünden önce gelir. İnsan dünyaya gelip var olduktan sonra kendi özünü, değerlerini yaratır. Bu süreçte insana yol gösterecek olan, yine kendisidir. Bu nedenle insan özgür olmak zorundadır
- Bunalımların kaynağı, insanın özünü ve değerlerini yaratırken değişik seçeneklere karşı hissettiği sorumluluktur.
- Varoluşçu sanatçılar, çağından sorumludur. Topluma yön vermeli, toplumsal sorunlar karşısında duyarlı olmalı, siyasal yapıyla iç içe olmalıdır.
- Egzistansiyalist eserlerde karakterler değil, belli durumlarda karşı karşıya kalmış insanlar vardır. Kahramanların belli karakterleri olmadığından ne yapacağı önceden düşünülemez.
- Varoluşçu insanın saygınlığını, özgünlüğünü sağlamaya çalışırken çağdaş bir hümanizm oluşturmuşlardır.
- Egzistansiyalizmin temsilcileri: Jean Paul Sartre, Albert Camus, Simone de Beauvoir, Andre Malraux, Andre Gide, Martin Heideger
- Not: Türk edebiyatında egzistansiyalizmi bir dünya görüşü olarak benimsemiş bir sanatçı yoktur.