2014 2015 9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 4
Doğal unsur deyince ne anlıyorsunuz açıklayınız
Doğal unsurlar doğada kendiliğinde oluşan unsurlar. Örn. dağ göl , ağaç, vadi.
Aşağıdaki fotoğrafta yer alan doğal unsurları sağ taraftaki boşluklara yazınız
Dağ, göl, ağaç, toprak, hayvan, kar, taş
2014 2015 9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 6
Aşağıda çeşitli doğal unsur ve doğal olaylardan bazıları verilerek bunlardan bir tanesinin insan yaşantısı üzerindeki etkisi açıklanmıştır. Siz de diğer doğal unsur ve doğal olayların insan yaşantısındaki etkilerini, günlük yaşantınızdan ve farklı kaynaklardan yararlanarak karşılarındaki boş bölümlere yazınız.
SICAKLIK: Canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için normal bir sıcaklık gerekir.Canlılar çok yüksek ve çok düşük sıcaklıkların olduğu yerlerde yaşamakda zorlanır.Canlılara uygun koşulların ortaya çıkması ve bu koşulların devamlılığında sıcaklık şartları direk etkilidir. Aşırı sıcak ve soğuk insan hayatını olumsuz etkiler. Giyim sağlık,tarım, hayvancılık, turizm, ulaşım, ticaret gibi ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiler.
YAĞMUR: Yağmur su döngüsünün önemli bir parçasıdır.Canlıların hayatının devamı için suya ihtiyaç duyarlar ve bu suyun kaynaklarından bir tanesi de buharlaşan nemin yağmur olarak yüzeye dönmesidir.Bitkiler,hayvanlar için tüm canlılar için son derece önemlidir.Aşırı yağmurlar olumsuz etkiler doğurabilir.Seller,heyelan, turizmi olumsuz etkileyebilir.
KAR:Sıcaklık koşullarının belirlenmesinde etkili olabilir.Özellikle kuru ve soğuk geçen kış günlerinde kar yağması havayı yumuşatır.Bu olay bir çok bitkinin aşırı dondan etkilenmesini engeller.Bahar dönemlerimde ani kar erimeleri olumsuzluklara yol açabilir (sel).Yine bu kar erimeleri önemli bir su kaynağıdır.Kışın kar yağışları bitkiler için koruyucu bir etki yaparar. Giyim tarzımızı ve sağlığımızı etkiler. Tarım için önemlidir. Tarım ürünleri soğuğa karşı koruduğu gibi toprak nemimin artmasına ve yeraltı suyunun zenginleşmesine katkı sağlar. Deniz turizmine olumsuz etki yaparken kış turizmine (kayak) imkân sağlar.
DENİZ DALGALARI:Kıyı bölgelerdeki biyoçeşitlilikte etkili olabilir.Kasırga ya açık bölgelerde şiddetli fırtınalarla çok yıkıcı etkileri olur. Aşırı dalgalar deniz turizmini ve deniz yolu taşımacığını olumsuz etkiler. Tsunami bir doğal afettir. Kıyılarda çeşitli aşınma ve biriktirme şekilleri oluşumunu sağlar. Balıkçılığı da etkiler.Son dönemlerde dalga enerjisi üzerine ciddi çalışmalar yapılmaktadır.
RÜZGÂR:Bitkilerin yayılmasında tozlaşmasın da son derece önemlidir.Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler.Havayı temizletici özelliği vardır.Deniz turizmi için olumsuzluktur.Çok şiddetli rüzgârlar (Fırtına) doğal afetlere neden olabilir. Bazı yerlerde rüzgâr santralleri ile enerji üretilir. Ayrıca geçmiş asırlarda ve günümüzde de taşımacılıkta rüzgâr gücünden faydalanılmaktadır.Bir bölgedeki hava kütlelerinin taşıyıcı gücü rüzgarlardır.
TOPRAK:Canlıların önemli yaşam alanlarından biridir.Milyonlarca canlıya barınma imkânı sağladığı gibi tarımın üzerinde yapıldığı alan olması sayesinde her türlü besinin de ana kaynağıdır.İnsanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için ihtiyaçları olan besin maddelerinin en önemli yetişme alanıdır.Seramik çanak çömlek vb kullanım alanları vardır.En önemli sorunu toprakların kirletilmesi ve erezyondur.Ayrıca toprağın verim gücü topraktan faydalanmayı etkilemektedir.Özelliklerine göre faydalanma yoğunlukları da değişir.Verimli alanlarda nüfus daha yoğun verim azaldıkça nüfus ve yerleşme sayısı azalmaktadır.
KAYAÇLAR:Yer kabuğunun ana malzemesidir. Ayrışarak toprak malzemesi olur.Tüm canlı hayatın beslenmesi ve barınması için gerekli ana malzemedir.Hayatımızın her anında olan bir unsurdur.Özellikle yapı malzemesi olarak kullanılır.Ayrıca süs eşyası yapımında, enerji kaynağı olarak da kullanılır.Birçok sanayi dalının ham maddesidir. Bünyelerindeki birçok element veya mineraller değerli madenleri oluşturmaktadır.
BİTKİLER:İnsanların ve canlıların en önemli besin kaynağıdır.Dünya fotosentez dengesinde çok önemlidir.Besin zincirinin en önemli halkasıdır.Dünyada bir çok kullanım alanları vardır,kozmetik ilaç sanayi ev eşyaları vb .
İklim ve toprak özelliklerine göre yetişen bitki örtüsü, insanların faaliyetlerini değişik şekilde etkiler.Ormanların yakının da bulunan insanlar, ormanların çeşitli doğal güzellikleri yanında ke restesinden de yararlanır. Orman ürünlerine dayalı çeşitli sanayi faaliyetlerinde bulunurlar. Buna karşılık bozkırlarda yaşayan in sanlar, ancak buraları mera olarak değerlendirebilir.
HAYVANLAR:Ekosistem içerisinde önemli bir elemandır.İnsanlar için önemli bir besin kaynağıdır.Doğada mevcut dengenin önemli bir halkasıdır.Bişr çok bölgede önemli bir ekonomik faaliyettir. Doğal dengenin önemli unsurlarından biridir. Besin ve şifa kaynağıdır. Evcil hayvanlar sayesinde insanlar için büyük bir nimettirAvcılık açısından da önemlidir.
NEM: Biyoceşitliliğin yoğun olduğu bölgeler nemli ve sıcak alanlardır.Doğada canlıların uygun koşullar bulabileceği bir alan yaratır.Yağışı ve sıcaklığı etkiler. Bunların etkilediklerine de dolaylı da olsa etki eder. Nemin ve yağışın bol olduğu alanlar bitki örtülerinin gür ve sık olduğu, ılıman iklim şartlarının yaşandığı alanlardır.Nemin az olduğu alanlar kuraklık şartlarının arttığı ve ekonomik faaliyetlerin çeşidinin az olduğu alanlardır.
DAĞ:Yükselti ,iklim ve ekonomik özelliklerine göre tercih edilebilen alanlar olabilir.Genelde yerleşme için elverişsiz nüfusun seyrek olduğu yerlerdir.Yükselti değerlerine göre kışın kar yağışları ve buzullaşma görülebilir.Buda önemli bir tatlı su kaynağı oluşturur.
Dağlar yüksek ve engebeli yapısıyla tarıma elverişli arazilerin az olduğu, gerek eğimli ve sarp yer şekilleri gerekse aşırı kar yağışları ile ulaşımın zor olduğu, geçim kaynaklarının az olması nedeni ile de nüfus ve yerleşmelerin seyrek olduğu alanlardır.
AKARSU:İnsanlar için önemli bir su kaynağıdır.Ekonomik faaliyetlerimize direk etki yapar,önemli bir enerji üretim alnları ,tarımda sulama merkezleridir. Tarım, sulama, balıkçılık, turizm (rafting, piknik),yüzmek, serinlemek, enerji üretimi ve daha pek çok alanda insanlığa imkan sağlar.
MAĞARA:İnsanlar için geçmiş dönemde önemli bir sığınma alanıdır.Günümüz koşullarında daha çok turizm ve doğal güzellik ve şifa merkezi olarak kullanılabilir
OVA:Önemli bir yerleşme alanlarıdır. Düz alanlardır.Ekonomik faaliyetlere ,ulaşıma yerleşmeye elverişli yapısı ovaları cazip kılar en önemli özellikleri verimli topraklarla kaplı olmasıdır.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 38
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Bir ülkenin renklendirme yöntemiyle çizilen haritasına bakıldığında, haritada kahverengi ve tonlarının olmadığı görülmüştür. Bu ülkenin yer şekilleri ile ilgili neler söylersiniz?
Ortalama yükselti ve engebelilik azdır.
2. Tarama yöntemi ile çizilmiş olan bir haritada kısa, kalın ve sık çizgilerin çok yer tutması harita ile ilgili nasıl bir bilgi verir?
Engebeli arazi fazladır.
3.Ekvator ve çevresi hangi projeksiyon yöntemi ile çizilirse yer şekilleri daha az hata ile düzlem üzerine aktarılır?
Silindir projeksiyon yöntemiyle çizilmelidir.
4. 34°doğu meridyeninde yerel saat 12:10 iken 25°batı meridyeninde kaç olur?
25+34=59° meridyen farkı var. Meridyenler arası 4 dk olduğundan 59x4=236 dk eder. O da 3:56 'ya eşittir. batıda yerel saat daha geri olacağı için çıkarma işlemi yapıldığında sonuç 8:14 olur.
5.İzohips yöntemiyle çizilen haritalardan faydalanarak hangi işlemler yapılabilir?
İzdüşüm alan, uzunluk hesaplanır. Profil çıkarılır, yükselti bulunabilir. yön bulunabilir.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D" yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.
1. Ölçek değiştikçe haritalardaki ayrıntıyı gösterme gücü de değişir. "D"
2.Ölçeğin paydası büyüdükçe haritadaki ayrıntı oranı da artar. "Y"
3.Haritanın ölçeği ile gösterdiği ayrıntı arasında doğru bir orantı vardır."D"
4.Büyük kara parçalarını göstermek için küçük ölçekli haritalar kullanılır. "D"
5.Birer derecelik açılarla çizildiği kabul edilen ardışık iki meridyen arasındaki zaman farkı 4 dk dır."D"
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 39
6. Öğle vakti dünyanın her yerinde aynı anda yaşanır. "Y"
7.Türkiye ikinci ve üçüncü saat diliminde yer alır. "D"
8.Bütün meridyenlerin uzunluğu birbirine eşittir. "D"
Boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Tarama yöntemi ile çizilen bir haritada taramaların sıklaştığı yerler... dik yamaçlardır...
2.Harita çiziminde yeryüzü şekillerini göstermek için kullanılan en yaygın yöntemler....renklendirme...ve ...izohips yöntemi...dir.
3.Dünya haritaları yapılırken kara ve denizlerin şekil ve boyutlarında bozulma olmasının sebebi ...küresel yüzeyin düzleme aktarılmış olmasıdır.
4. 45°batı meridyeni ile ...15°..doğu meridyeni arasında zaman farkı 240 dk dır.
5.Ölçek büyüdükçe haritadaki ..ayrıntı ...artar.
6.Deniz seviyesindeki eş yükselti eğrisi ....sıfır ...metreyi gösterir.
7.Eş yükselti eğrileri arasındaki mesafenin azaldığı yerlerde ..eğim.. artar.
8.İzohips haritalarında dağ ve tepe zirveleri ...nokta..ile gösterilir.
9.En içteki eş yükselti eğrisi en ..yüksek.. noktayı gösterir.
10. Yeryüzü şekillerini gerçeğe en yakın olarak gösteren yöntem..kabartma yöntemidir.
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Yandaki haritada, seçeneklerdeki yeryüzü şekillerinden hangisi yoktur?
A) Tepe B) Vadi C) Yamaç D) Delta E) Çukur
2. Yandaki haritada verilen yöre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Akarsular menderes oluşturarak akar.
B)A ve C noktalarının yükseltileri eşittir.
C)Akarsu vadilerinin eğimi azdır.
D)Yükselti, kuzeyden güneye doğru artar.
E)Akarsuların denize döküldüğü yerlerde delta oluşur.
3.Yanda 100 m’de bir geçen eş yükselti eğrileri ile yapılan bir topoğrafya haritası verilmiştir.
Buna göre haritada AB noktalarının yükseltisi sırasıyla aşağıdakilerden hangisi olabilir?'
A) 550-700 B) 650-850 C) 850-350 D) 650-700 E) 650-750
4.Aşağıdaki haritada eş yükselti eğrileri 250 m aralıklarla çizilmiştir. Buna göre harita ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A)B noktasının yükseltisi 500 m'dir.
B)A noktasının bulunduğu yerde eğim B'ye göre daha fazladır.
C)A ve B noktaları arasında 1000 m yükselti farkı vardır.
D)AB noktaları arasındaki uzaklık 20 km'dir.
E)Haritadaki en yüksek izohips 2000 m’yi gösterir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 42
Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin Ekvator’dan kutuplara doğru gittikçe nasıl bir değişim gösterdiğini boş bırakılan yerlere işaretleyiniz. Bu işaretlemeler sonucunda Yerküre’nin şeklinin sonuçlarını bulmuş olacaksınız
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 46
1.Matematik iklim kuşakları ve sıcaklık kuşakları şekillerinden faydalanarak matematik iklim kuşaklarıyla sıcaklık kuşaklarının dağılışını karşılaştırınız.
Matematik iklim kuşakları ve sıcaklık kuşaklarının dağılışı farklılık göstermektedir.
2.Farklılığın sebeplerini tartışınız.
Kara ve denizlerin dağılışı, okyanuslardaki sıcak ve soğuk su akıntıları ve genel hava dolaşımıdır.
Aşağıdaki kentlerin yer aldıkları sıcaklık ve matematik iklim kuşaklarını örnekte görüldüğü gibi tablodaki uygun boşluklara yazınız.
Kentler Matematik iklim kuşağı Sıcaklık kuşağı New York ( ABD) 41º K Orta Kuşak Ilıman Kuşak Kap ( G. Afrika Cum.) 33 º G Orta Kuşak Ilıman Kuşak Sydney ( Avustralya) 33 º G Orta Kuşak Ilıman Kuşak Sao Paulo ( Brezilya) 23 º G Tropikal Kuşak Sıcak kuşak Gröndland(Danimarka) 60- 85º K Kutup Kuşağı Soğuk Kuşak Addis Ababa ( Etiyopya) 9º K Tropikal Kuşak Sıcak Kuşak
Matematik iklim kuşaklarının oluşmasında temel etken eksen eğikliğidir.Sıcaklık kuşaklarının oluşmasında yerkürenin şekli kara ve denizlerin dağılışı sıcak ve soğuk su akıntıları ve genel hava dolaşımı etkilidir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 47
Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
1.Kuzey Kutup Noktası çevresi yaklaşık olarak (21 Mart-23 Eylül) 6 ay Güneş görür. Ancak burası yine de buzlarla kaplıdır. Neden?
Güneş ışınlarının geliş açısının eğik olması ve ışınların atmosferde izlediği yolun fazla olması nedeniyle güneş ışınlarının tutulmanın artmasından dolayı bu ışınlar çok fazla ısıtıcı etkide olmaz.
2.Dünya üzerinde güneş ışınları nerelere dik açıyla gelir? Neden?
Güneş ışınlarının dünya üzerine dik açıyla gelebildiği noktalar dönenceler arasında kalan yerlerdir.23 derece 27’ lık eğiklik bu dönencelerin sınırını oluşturur.Kuzey yarım kürede Yengeç Dönencesi Güney yarım kürede Oğlak dönenceleri güneş ışınlarının doksan derece ile gelebildiği son noktalardır.Dönencelere yılda bir kez dönenceler arasında kalan yerlere yılda 2 kez 90 derece ile gelebilir bu noktaların üst enlemlerine güneş 90 derece ile gelemez.
3.Bir yıl on iki aydan oluşur. Ayların süresi 30 ile 31 gündür. Ancak bunlardan şubat 28 günden ibarettir. Neden temmuz veya ağustos ayları 31 gün sürerken, şubat ayı 28 gün sürer?
Dünya güneş etrafında yıllık hareketini gerçekleştirirken yörüngesinden dolayı bazen güneşe çok yaklaşır bazen de uzaklaşır. En yakın 3 ocak dönemi en uzakta 4 temmuz tarihleridir.Bu yaklaşmalar sırasında güneşin çekim gücünün artması sebebiyle dünyanın dönüş hızında artış meydana gelir bu artışla beraber oluşan hızlı dönüş şubat ayının 28 gün de tamamlanmasına sebep olur.Temmuz ayındaki yavaş dönme sonucu güneşten uzak bir konumda olduğu için yavaşlayan dönüş bu ayların 31 gün de tamamlanmasına yol açar.
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında kara ve denizlerin dağılışı etkilidir.
Çünkü kara ve denizlerin ısınma özellikleri birbirinden farklıdır ,karalar çabuk ısınır çabuk soğurken denizler geç ısınıp geç soğur.Kara ve denizlerin oranların yarım küreler arasında farklı olması sıcaklık kuşaklarının sınırlarının belirlenmesinde etkili olmuştur.
2.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında okyanus akıntıları etkilidir.
Çünkü okyanus akıntıları dünya sıcaklık dağılışında etkilidir.Kutuplardan gelen akıntılar sıcaklık değerlerini düşürürken ekvatordan gelen akıntılar sıcaklığı arttırıcı etki yapar.
3.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkilidir.
Çünkü dünyanın şeklinden dolayı ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının geliş açıları azalır bu azalma ısınma özelliklerini ve sıcaklık dağılışını etkiler.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
1.Kuzey Yarım Küre’de ılıman kuşak daha geniş yer kaplar.(D)
2.Ekvator ile dönenceler arasındaki alana orta kuşak denir.(Y)
3.23 Eylülde Güneş ışınları oğlak dönencesine dik gelir.(Y)
4.Kuzey Yarım Küre’deki bir cismin öğle vakti en kısa gölge boyu 21 Haziranda oluşur.(D)
5.Avustralya’da en uzun gündüzün yaşandığı tarih 21 Aralıktır.(D)
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1.Aşağıdakilerden hangisi 21 Haziranda gölge boyunun en kısa olduğu yerdir?
A) Ekvator B) Oğlak dönencesi C) Kuzey Kutup Noktası
D) Yengeç dönencesi E) Güney Kutup Dairesi
2.Aşağıdakilerden hangisi Güneş ışınlarının geliş açısını etkilemez?
A) Enlem faktörü B) Dünya’nın günlük hareketi C) Yer şekilleri
D) Denizlerin dağılışı E) Dünya’nın yıllık hareketi
3.Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcı aşağıdaki tarihlerden hangisidir?
A) 21 Mart B) 23 Eylül C) 21 Aralık
D) 21 Haziran E) 23 Nisan
4.21 Aralık günü, aşağıdaki kentlerden hangisindeki gündüz süresi diğerlerinden daha uzundur?
A) Moskova B) Ankara C) Paris D) Londra E) Sidney
5.Güneş ışınlarının bir merkeze geliş açısının yıl boyunca değişmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)Yerküre’nin şekli
B)Dünya'nın günlük hareketi
C)Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı
D)Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olması
E)Ekvator ile ekliptik arasındaki açı
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 50
1.Ay’da görülen bütün bu olaylara sebep olarak ne gösterilebilir?
AYIN ATMOSFERİNİN OLMAMASI.
2.Yukarıda anlatılan olaylar ile Dünya’daki durumu karşılaştırınız.
DÜNYADA ATMOFERİN VARLIĞININ ETKİLERİ;
Yaşam için gerekli olan gazları ihtiva eder.
Güneş’ten gelen enerjinin hızla uzaya yansımasını engeller.
Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak,
Güneş’i doğrudan görmeyen yerlerin de aydınlık olmasını sağlar.
İçindeki hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğumasını engeller.
Güneşten gelen zararlı ışınları tutar.
Sesi iletir.
İklim olayları meydana gelir. Buna bağlı olarak iklimin etkilerinin kaynağını oluşturur.
Uzaydan gelen göktaşlarının parçalanmasını sağlayarak yere ulaşmasına engel olur.
3.Atmosfer olmasaydı neler olurdu?
2.SORUDA SAYILAN OLAYLAR OLMAZDI.
OKUMA METNİNDE AYDA OLAN OLAYLAR GERÇEKLEŞİRDİ.
Yandaki grafikte atmosferde bulunan gazların oranı verilmiştir. Su buharı %1 oranındaki diğer gazlar içerisinde yer almaktadır. Grafiği ince-leyerek aşağıdaki sorulara cevap veriniz.
1.Atmosferde % 99 oranında bulunan gazlar hangileridir?
OKSİJEN VE AZOT
2.Atmosferde bulunan gazların canlı hayatı için ne gibi faydaları vardır?
OKSİJEN DÜNYAMIZIN UZAYDAN BAKILDIĞINDA MAVİ BİR GEZEGEN OLARAK GÖRÜLMESİNİ SAĞLAR VE CANLILARIN SOLUNUM YAPMASINI SAĞLAR.
AZOT CANLILARIN YAPITAŞIDIR. BİTKİLER AZOTU NİTRİT VE NİTRAT OLARAK TOPRAKTAN ALIP BESİN ÜRETİRLER.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 52
Aşağıdaki soruları yandaki grafiğe bakarak cevaplandırınız.
1.Atmosferde sıcaklık değişimi nasıldır?
Atmosferin farklı katları arasında farklı değişim göstermektedir. Troposferde yukarı doğru azalırken, Stratosferde yukarı doğru artmaktadır. Mezosferde azalırken, İyonosferde yukarı doğru sıcaklık azalmaktadır.
2.Troposferde sıcaklık değişimi nasıldır?
Troposferde sıcaklık yukarı doğru azalır.
3.Canlı yaşamı için en uygun sıcaklık atmosferin hangi katındadır?
Troposfer 0 °C üzerinde olan tek katmandır. Dolayısıyla canlı yaşamına en uygun katman Troposfer'dir.
4.Bulut, sis, yağmur, kar gibi hava olaylarının hangi atmosfer katmanında görülmesi beklenir?
0 °C nin altında su buharı bulunmadığı için diğer katmanlarda su buharı yoktur. Bu yüzden Bulut, sis, yağmur, kar gibi hava olayları hangi atmosferde su buharının bulunduğu tek katman Troposferde gerçekleşir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 53
1.Yukarıdaki paragrafta hangi hava olaylarından söz edilmiştir?
Sis, çiy, bulut, meltem, nem, rüzgâr, şimşek, gök gürültüsü, yağmur.
2.Yaşadığınız yerde mevsimlere göre hava olaylarında nasıl bir değişim gözlemlenmektedir?
Kış mevsiminde genelde bulutlu, nemli, yağmurlu havalar, sık esen rüzgârlar, bazen ılık esen lodos yaşanmakta, yine kış aylarında uzun sürmese de kar yağışı ve don olayları yaşanmakta, ilkbaharda yağışlar azalırken, güneşli ve sıcak günler yaşanmaya başlanmakta, bol güneşli, yağmursuz, yağışsız, geçen yaz günleri yaşanır. Hava sıcaklıklarının düşmesi, artan bulutlar, rüzgârlar ve başlayan yağışlarla gelen sonbahar kışın gelmekte olduğunu haber vermektedir.
3.Metinden yararlanarak “hava olayı” kavramını tanımlamaya çalışınız.
Atmosferde görülen kısa süreli değişimler veya olaylardır. Yağmur yağması, Rüzgâr esmesi bu türlü olaylardır ve hepimizin bildiği gibi bu tür olaylar çok uzun sürmez ve kısa sürelerde sürekli değişir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 54Aşağıdaki soruları yukarıdaki haber ve okuma metninden yararlanarak tartışıp cevaplandırınız.
1.Metinlerden hangisinde hava durumu, hangisinde iklim özellikleri belirtilmiştir?
I. Metinde hava durumu , II. Metinde iklim özellikleri belirtilmiştir.
2.İklimin yaşantınızı nasıl etkilediğini açıklayınız.
İklim; Yaşadığımız yerdeki doğal bitki örtüsünü, akarsuların özelliklerini, insanların yaşam tarzlarını, geçim kaynaklarını, beslenme durumunu, yaptıkları kış hazırlıklarını, konut tiplerini, ekonomik etkinliklerin türünü etkiler.
3.Hava durumunun günlük yaşantınızı nasıl etkilediğini açıklayınız.
Hava durumu günlük yaşamda giyeceğimiz kıyafet, yola çıkarken yanımıza almamız gereken eşya ( Şemsiye, zincir, çekme halatı,) gün içinde meydana gelecek aşırı sıcaklar halsiz kalma, sıcaklık çarpması gibi sağlık sorunları veya anormal soğukların yol açtığı don olayları gibi Zaralar verebilmekte ancak bu özellikler kısa süreli olduğu için uzun bir zaman boyunca insanların yaşamlarını aynı şekilde etkilememektedir.
4.Metinlerden yararlanarak hava durumu ve iklim arasındaki farkı belirtiniz.
İklim geniş sahalarda (ör. Akdeniz havzası), uzun yıllar boyunca (30-40 yıl) aynı kalan ortalama hava hali iken; hava durumu dar bir alanda (ör. İstanbul-Kadıköy), kısa sürede (bir iki saat) değişen atmosfer olaylarıdır.
İklimde bir kararlılık söz konusu iken, hava durumu gün ve saat içerisinde değişme gösterir.
5.Size bir tanıtım broşürü hazırlama görevi verilseydi yaşadığınız yerin iklimini nasıl tanıtırdınız?
ÜLKEMİZDEKİ İKLİM TİPLERİNE GÖRE YAŞADIĞIMIZ YERİN İKLİMİNİ BULUP YAZALIM;
Akdeniz İklimi
Yıllık ortalama sıcaklık 18° C’ tur. En sıcak ay ortalaması 28 - 30° C, en soğuk ay ortalaması 10° C kadardır. Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları yağışlıdır. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde görülür. Karakteristik bitki örtüsü, kızılcam ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya çıkan makilerdir. Makiler, sürekli yeşil kalabilen, kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanabilen, çalımsı bodur ağaçlardır. Akdeniz ikliminde yağışın az çok yeterli olduğu orta yükseklikteki yamaçlarda iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar (Kızılcam, sarıçam, karaçam ormanları gibi) yer alır.
KARADENİZ İKLİMİ
En sıcak ay ortalaması 25 °C, en soğuk ay ortalaması 5-6 °C’tur. Yıllık ortalama sıcaklık ise 15 °C kadardır. Yıllık sıcaklık farkları 10 - 15 °C’u geçmez. Her mevsim yağışlıdır. Nemlilik fazla olduğu için yıllık yağış miktarı 1500 mm civarındadır. En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ilk baharda görülür. Yağış oluşumu yamaç yağışı şeklindedir. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken yayvan yapraklı ormanlardır. Ormanların tahrip edildiği yerlerde gür çayırlar bulunur.
KARASAL İKLİM
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.Günlük ve mevsimlik sıcaklık farkları belirgindir.Yıllık sıcaklık farkı 15 - 30°C’dir. Yıllık yağış miktarı 300 - 500 mm’dir.
En yağışlı mevsim ilkbahardır.Don olayı sık görülür. Bitki Örtüsü;İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan kısa boylu otlardır. Bunlara bozkır denir. Yüksek yerlerde yer yer iğne yapraklı ağaçlar görülür.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 58
Aşağıdaki şekle bakarak Güneş'ten gelen enerjinin ne kadarının Dünya'yı ısıttığını söyleyiniz...
Güneş’ten gelen enerjinin miktarı, atmosferin dış sınırında 1 cm2 ’lik yüzeye, 1 dakikada, 2 kaloridir. Buna solar konstant (Güneş sabitesi) denir. Ancak Güneş’ten atmosfere gelen bu enerjinin tamamı yeryüzüne ulaşmaz ve atmosferi ısıtmaz..
1. % 25’i atmosferin etkisiyle ve bulutlara çarparak uzaya geri yansır.
2. % 25’i atmosferde dağılmaya uğrar (difüzyon). Atmosferin mavi görünmesini ve gölge yerlerin aydınlanmasını sağlar. Bu ışınların % 9’u uzaya geri yansır, % 16’sı da yeri dolaylı olarak ısıtır.
3. % 15’i atmosfer ve bulutlar tarafından emilir (absorbsiyon).
4. % 8’i yere çarpınca uzaya yansır.
SONUÇ: % 27’si doğrudan yere ulaşır ve yeri ısıtır.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 60
Yukarıdaki diyalogdan yola çıkarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Aynı zamanda farklı iklim koşullarının yaşanmasının nedenlerini bulmaya çalışınız.
Dünyanın eksen eğikliği nedeniyle yarım kürelerin farklı zamanlarda farklı ısınmalarından dolayı mevsim farkı yaşanır..
2.Bu iki ortamın Dünya’nın nereleri olabileceğini tartışınız.
Birincisi Türkiye olan Kuzey yarımküre iken İkincisi yani kışı yaşayan güney yarım kürede, özelliklede orta veya yüksek enlemlerde bir ülkede olabilir. ( Afrika’ nın Güneyi, Güney Amerika veya Avustralya olabilir.)
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 62Yandaki şekle bakarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Sıcaklığın değişiminde hangi faktörler etkili olmuştur?
Kara ile denizin farklı ısınma özelliği etkili olmuştur.
2.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı değişiminde karaların nasıl bir etkisi vardır?
Karalar gündüz çabuk ısınır ve daha sıcak olur. Gece ise kara almış oluğu ısıyı daha çabuk verdiği için çabuk soğur.
3.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının değişiminde deniz ve okyanusların nasıl bir etkisi vardır?
Denizler daha geç ısınır. Aldığı ısıyı da daha geç vermesinden dolayı daha geç soğur
4.Sıcaklığın değişimi rüzgârın esiş yönlerinde nasıl bir etki yapar?
Gece soğuk olan karada ağırlaşan hava çökerek yüksek basınç oluşturur. Daha geç soğuyan deniz üzerinde hava sıcak ve basınç düşüktür. Gündüz ise kara sıcak basınç düşük, deniz geç ısındığı için soğuk ve basınç yüksektir. Buna bağlı olarak oluşan rüzgâr gündüz denizden karaya, gece ise karadan denize doğru eser.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 63
Aşağıdaki haritada gördüğünüz gibi Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban kenti ile Avustralya'nın Perth kenti 30° paralel üzerinde ve deniz kenarındadır. Fakat Durban’ın sıcaklık ortalaması daha yüksektir. Bu durumun nedeni ne olabilir? Tartışınız.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban kenti kıyısından geçen MADAGASKAR sıcak okyanus akıntısı nedeniyle çevresine göre sıcak ve nemli bir iklime sahiptir. Avustralya'nın Perth kenti kıyısından geçen BATI AVUSTRALYA soğuk Okyanus akıntısı nedeniyle sıcaklık ortalaması daha düşüktür
Yarım küreleri ve esiş yönlerini göz önüne alarak rüzgârların sıcaklığa etkilerini şekil üzerindeki boşluklara yazınız.
KUTUPLARDAN EKVATORA DOĞRU ESEN RÜZGARLAR SICAKLIĞI DÜŞÜRÜR, EKVATORDAN KUTUPLARA DOĞRU ESEN RÜZGARLAR SICAKLIĞI ARTTIRIR.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 133
2. Karstik şekillerin oluşumunda sadece yer altı suları etkilidir. Yanlış
3. Kapalı havza akarsuları, deniz veya okyanuslara ulaşmaz. Doğru
4.Sert kayaçların buzullar tarafından aşındırılmasıyla hörgüç kaya meydana gelir. Doğru
5. Akarsuyun debisi yıl boyunca değişmez. Yanlış
Boşlukları doldurunuz.
Aşağıdaki soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Mesken ve yerleşme tiplerini BEŞERİ coğrafya inceler.
2.Yer altı kaynaklarının bulunduğu yerlerde MADEN kentleri kurulmuştur.
3.Yerleşme sınırının en yüksek olduğu yer EKVATOR ’dır.
4.Kudüs, Mekke gibi kentler DİNİ kentlere örnektir.
5.Yerleşmeyi sınırlandıran en önemli iki faktör İKLİM ve DENİZLERDİR.
Aşağıdaki ifadelerin karşısına doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y” yazınız.
1.Nüfusu 5000’den az olan yerlere köy yerleşmesi denir.(Y)
2.Dünya üzerinde yerleşim için en uygun alanlar orta kuşakta yer alır.(D)
3.İnsanların göç hareketlerini turizm coğrafyası inceler.(Y)
4.Toplu yerleşmeler düz ve su kaynakları sınırlı olan arazilerde kurulur.(D)
5.Köylerde tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.(Y)
6.İlk yerleşmelerin kurulmasında sanayi faaliyetleri önemli rol oynamıştır.(Y)
Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.
1.Aşağıdakilerden hangisi köy altı yerleşmelere örnek olarak verilemez?
A) Yayla B) Kom C) Kasaba D) Divan E) Ağıl
2.İlk yerleşim yerlerinin seçiminde aşağıdakilerden hangisinin rolü olmamıştır?
A)Yer şekilleri
B)Su kaynakları
C)İklim
D)Toprağın verimliliği
E)Sanayi faaliyetleri
3.İnsan yaşamına uygun olmayan faktörler aynı zamanda yerleşmeyi de sınırlandırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bunlar arasında sayılamaz?
A)Denizler
B)Bataklıklar
C)Kutuplar
D)Çöller
E)Alüvyal alanlar
4.Aşağıdaki yerleşim birimlerinden hangisinde önemli ölçüde mevsimsel nüfus farklılığı yaşanır?
A)Antalya B)Balıkesir C)Şanlıurfa D)Ankara E)Samsun
5. Bir yerleşim biriminin köy ya da kent olarak nitelendirilmesinde hangisi ölçüt olarak kullanılamaz?
A)Nüfus
B)İdari yapı
C)Konut sayısı
D)Ekonomik etkinlikler
E)Coğrafi konum
Doğal unsur deyince ne anlıyorsunuz açıklayınız
Doğal unsurlar doğada kendiliğinde oluşan unsurlar. Örn. dağ göl , ağaç, vadi.
Aşağıdaki fotoğrafta yer alan doğal unsurları sağ taraftaki boşluklara yazınız
Dağ, göl, ağaç, toprak, hayvan, kar, taş
2014 2015 9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 6
Aşağıda çeşitli doğal unsur ve doğal olaylardan bazıları verilerek bunlardan bir tanesinin insan yaşantısı üzerindeki etkisi açıklanmıştır. Siz de diğer doğal unsur ve doğal olayların insan yaşantısındaki etkilerini, günlük yaşantınızdan ve farklı kaynaklardan yararlanarak karşılarındaki boş bölümlere yazınız.
SICAKLIK: Canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için normal bir sıcaklık gerekir.Canlılar çok yüksek ve çok düşük sıcaklıkların olduğu yerlerde yaşamakda zorlanır.Canlılara uygun koşulların ortaya çıkması ve bu koşulların devamlılığında sıcaklık şartları direk etkilidir. Aşırı sıcak ve soğuk insan hayatını olumsuz etkiler. Giyim sağlık,tarım, hayvancılık, turizm, ulaşım, ticaret gibi ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiler.
YAĞMUR: Yağmur su döngüsünün önemli bir parçasıdır.Canlıların hayatının devamı için suya ihtiyaç duyarlar ve bu suyun kaynaklarından bir tanesi de buharlaşan nemin yağmur olarak yüzeye dönmesidir.Bitkiler,hayvanlar için tüm canlılar için son derece önemlidir.Aşırı yağmurlar olumsuz etkiler doğurabilir.Seller,heyelan, turizmi olumsuz etkileyebilir.
KAR:Sıcaklık koşullarının belirlenmesinde etkili olabilir.Özellikle kuru ve soğuk geçen kış günlerinde kar yağması havayı yumuşatır.Bu olay bir çok bitkinin aşırı dondan etkilenmesini engeller.Bahar dönemlerimde ani kar erimeleri olumsuzluklara yol açabilir (sel).Yine bu kar erimeleri önemli bir su kaynağıdır.Kışın kar yağışları bitkiler için koruyucu bir etki yaparar. Giyim tarzımızı ve sağlığımızı etkiler. Tarım için önemlidir. Tarım ürünleri soğuğa karşı koruduğu gibi toprak nemimin artmasına ve yeraltı suyunun zenginleşmesine katkı sağlar. Deniz turizmine olumsuz etki yaparken kış turizmine (kayak) imkân sağlar.
DENİZ DALGALARI:Kıyı bölgelerdeki biyoçeşitlilikte etkili olabilir.Kasırga ya açık bölgelerde şiddetli fırtınalarla çok yıkıcı etkileri olur. Aşırı dalgalar deniz turizmini ve deniz yolu taşımacığını olumsuz etkiler. Tsunami bir doğal afettir. Kıyılarda çeşitli aşınma ve biriktirme şekilleri oluşumunu sağlar. Balıkçılığı da etkiler.Son dönemlerde dalga enerjisi üzerine ciddi çalışmalar yapılmaktadır.
RÜZGÂR:Bitkilerin yayılmasında tozlaşmasın da son derece önemlidir.Sıcaklığı ve sıcaklığın etkilediği her şeyi etkiler.Havayı temizletici özelliği vardır.Deniz turizmi için olumsuzluktur.Çok şiddetli rüzgârlar (Fırtına) doğal afetlere neden olabilir. Bazı yerlerde rüzgâr santralleri ile enerji üretilir. Ayrıca geçmiş asırlarda ve günümüzde de taşımacılıkta rüzgâr gücünden faydalanılmaktadır.Bir bölgedeki hava kütlelerinin taşıyıcı gücü rüzgarlardır.
TOPRAK:Canlıların önemli yaşam alanlarından biridir.Milyonlarca canlıya barınma imkânı sağladığı gibi tarımın üzerinde yapıldığı alan olması sayesinde her türlü besinin de ana kaynağıdır.İnsanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için ihtiyaçları olan besin maddelerinin en önemli yetişme alanıdır.Seramik çanak çömlek vb kullanım alanları vardır.En önemli sorunu toprakların kirletilmesi ve erezyondur.Ayrıca toprağın verim gücü topraktan faydalanmayı etkilemektedir.Özelliklerine göre faydalanma yoğunlukları da değişir.Verimli alanlarda nüfus daha yoğun verim azaldıkça nüfus ve yerleşme sayısı azalmaktadır.
KAYAÇLAR:Yer kabuğunun ana malzemesidir. Ayrışarak toprak malzemesi olur.Tüm canlı hayatın beslenmesi ve barınması için gerekli ana malzemedir.Hayatımızın her anında olan bir unsurdur.Özellikle yapı malzemesi olarak kullanılır.Ayrıca süs eşyası yapımında, enerji kaynağı olarak da kullanılır.Birçok sanayi dalının ham maddesidir. Bünyelerindeki birçok element veya mineraller değerli madenleri oluşturmaktadır.
BİTKİLER:İnsanların ve canlıların en önemli besin kaynağıdır.Dünya fotosentez dengesinde çok önemlidir.Besin zincirinin en önemli halkasıdır.Dünyada bir çok kullanım alanları vardır,kozmetik ilaç sanayi ev eşyaları vb .
İklim ve toprak özelliklerine göre yetişen bitki örtüsü, insanların faaliyetlerini değişik şekilde etkiler.Ormanların yakının da bulunan insanlar, ormanların çeşitli doğal güzellikleri yanında ke restesinden de yararlanır. Orman ürünlerine dayalı çeşitli sanayi faaliyetlerinde bulunurlar. Buna karşılık bozkırlarda yaşayan in sanlar, ancak buraları mera olarak değerlendirebilir.
HAYVANLAR:Ekosistem içerisinde önemli bir elemandır.İnsanlar için önemli bir besin kaynağıdır.Doğada mevcut dengenin önemli bir halkasıdır.Bişr çok bölgede önemli bir ekonomik faaliyettir. Doğal dengenin önemli unsurlarından biridir. Besin ve şifa kaynağıdır. Evcil hayvanlar sayesinde insanlar için büyük bir nimettirAvcılık açısından da önemlidir.
NEM: Biyoceşitliliğin yoğun olduğu bölgeler nemli ve sıcak alanlardır.Doğada canlıların uygun koşullar bulabileceği bir alan yaratır.Yağışı ve sıcaklığı etkiler. Bunların etkilediklerine de dolaylı da olsa etki eder. Nemin ve yağışın bol olduğu alanlar bitki örtülerinin gür ve sık olduğu, ılıman iklim şartlarının yaşandığı alanlardır.Nemin az olduğu alanlar kuraklık şartlarının arttığı ve ekonomik faaliyetlerin çeşidinin az olduğu alanlardır.
DAĞ:Yükselti ,iklim ve ekonomik özelliklerine göre tercih edilebilen alanlar olabilir.Genelde yerleşme için elverişsiz nüfusun seyrek olduğu yerlerdir.Yükselti değerlerine göre kışın kar yağışları ve buzullaşma görülebilir.Buda önemli bir tatlı su kaynağı oluşturur.
Dağlar yüksek ve engebeli yapısıyla tarıma elverişli arazilerin az olduğu, gerek eğimli ve sarp yer şekilleri gerekse aşırı kar yağışları ile ulaşımın zor olduğu, geçim kaynaklarının az olması nedeni ile de nüfus ve yerleşmelerin seyrek olduğu alanlardır.
AKARSU:İnsanlar için önemli bir su kaynağıdır.Ekonomik faaliyetlerimize direk etki yapar,önemli bir enerji üretim alnları ,tarımda sulama merkezleridir. Tarım, sulama, balıkçılık, turizm (rafting, piknik),yüzmek, serinlemek, enerji üretimi ve daha pek çok alanda insanlığa imkan sağlar.
MAĞARA:İnsanlar için geçmiş dönemde önemli bir sığınma alanıdır.Günümüz koşullarında daha çok turizm ve doğal güzellik ve şifa merkezi olarak kullanılabilir
OVA:Önemli bir yerleşme alanlarıdır. Düz alanlardır.Ekonomik faaliyetlere ,ulaşıma yerleşmeye elverişli yapısı ovaları cazip kılar en önemli özellikleri verimli topraklarla kaplı olmasıdır.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 38
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Bir ülkenin renklendirme yöntemiyle çizilen haritasına bakıldığında, haritada kahverengi ve tonlarının olmadığı görülmüştür. Bu ülkenin yer şekilleri ile ilgili neler söylersiniz?
Ortalama yükselti ve engebelilik azdır.
2. Tarama yöntemi ile çizilmiş olan bir haritada kısa, kalın ve sık çizgilerin çok yer tutması harita ile ilgili nasıl bir bilgi verir?
Engebeli arazi fazladır.
3.Ekvator ve çevresi hangi projeksiyon yöntemi ile çizilirse yer şekilleri daha az hata ile düzlem üzerine aktarılır?
Silindir projeksiyon yöntemiyle çizilmelidir.
4. 34°doğu meridyeninde yerel saat 12:10 iken 25°batı meridyeninde kaç olur?
25+34=59° meridyen farkı var. Meridyenler arası 4 dk olduğundan 59x4=236 dk eder. O da 3:56 'ya eşittir. batıda yerel saat daha geri olacağı için çıkarma işlemi yapıldığında sonuç 8:14 olur.
5.İzohips yöntemiyle çizilen haritalardan faydalanarak hangi işlemler yapılabilir?
İzdüşüm alan, uzunluk hesaplanır. Profil çıkarılır, yükselti bulunabilir. yön bulunabilir.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına "D" yanlış olanların yanına "Y" harfi yazınız.
1. Ölçek değiştikçe haritalardaki ayrıntıyı gösterme gücü de değişir. "D"
2.Ölçeğin paydası büyüdükçe haritadaki ayrıntı oranı da artar. "Y"
3.Haritanın ölçeği ile gösterdiği ayrıntı arasında doğru bir orantı vardır."D"
4.Büyük kara parçalarını göstermek için küçük ölçekli haritalar kullanılır. "D"
5.Birer derecelik açılarla çizildiği kabul edilen ardışık iki meridyen arasındaki zaman farkı 4 dk dır."D"
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 39
6. Öğle vakti dünyanın her yerinde aynı anda yaşanır. "Y"
7.Türkiye ikinci ve üçüncü saat diliminde yer alır. "D"
8.Bütün meridyenlerin uzunluğu birbirine eşittir. "D"
Boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Tarama yöntemi ile çizilen bir haritada taramaların sıklaştığı yerler... dik yamaçlardır...
2.Harita çiziminde yeryüzü şekillerini göstermek için kullanılan en yaygın yöntemler....renklendirme...ve ...izohips yöntemi...dir.
3.Dünya haritaları yapılırken kara ve denizlerin şekil ve boyutlarında bozulma olmasının sebebi ...küresel yüzeyin düzleme aktarılmış olmasıdır.
4. 45°batı meridyeni ile ...15°..doğu meridyeni arasında zaman farkı 240 dk dır.
5.Ölçek büyüdükçe haritadaki ..ayrıntı ...artar.
6.Deniz seviyesindeki eş yükselti eğrisi ....sıfır ...metreyi gösterir.
7.Eş yükselti eğrileri arasındaki mesafenin azaldığı yerlerde ..eğim.. artar.
8.İzohips haritalarında dağ ve tepe zirveleri ...nokta..ile gösterilir.
9.En içteki eş yükselti eğrisi en ..yüksek.. noktayı gösterir.
10. Yeryüzü şekillerini gerçeğe en yakın olarak gösteren yöntem..kabartma yöntemidir.
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Yandaki haritada, seçeneklerdeki yeryüzü şekillerinden hangisi yoktur?
A) Tepe B) Vadi C) Yamaç D) Delta E) Çukur
2. Yandaki haritada verilen yöre ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Akarsular menderes oluşturarak akar.
B)A ve C noktalarının yükseltileri eşittir.
C)Akarsu vadilerinin eğimi azdır.
D)Yükselti, kuzeyden güneye doğru artar.
E)Akarsuların denize döküldüğü yerlerde delta oluşur.
3.Yanda 100 m’de bir geçen eş yükselti eğrileri ile yapılan bir topoğrafya haritası verilmiştir.
Buna göre haritada AB noktalarının yükseltisi sırasıyla aşağıdakilerden hangisi olabilir?'
A) 550-700 B) 650-850 C) 850-350 D) 650-700 E) 650-750
4.Aşağıdaki haritada eş yükselti eğrileri 250 m aralıklarla çizilmiştir. Buna göre harita ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A)B noktasının yükseltisi 500 m'dir.
B)A noktasının bulunduğu yerde eğim B'ye göre daha fazladır.
C)A ve B noktaları arasında 1000 m yükselti farkı vardır.
D)AB noktaları arasındaki uzaklık 20 km'dir.
E)Haritadaki en yüksek izohips 2000 m’yi gösterir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 42
Aşağıdaki tabloda verilen ifadelerin Ekvator’dan kutuplara doğru gittikçe nasıl bir değişim gösterdiğini boş bırakılan yerlere işaretleyiniz. Bu işaretlemeler sonucunda Yerküre’nin şeklinin sonuçlarını bulmuş olacaksınız
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 46
1.Matematik iklim kuşakları ve sıcaklık kuşakları şekillerinden faydalanarak matematik iklim kuşaklarıyla sıcaklık kuşaklarının dağılışını karşılaştırınız.
Matematik iklim kuşakları ve sıcaklık kuşaklarının dağılışı farklılık göstermektedir.
2.Farklılığın sebeplerini tartışınız.
Kara ve denizlerin dağılışı, okyanuslardaki sıcak ve soğuk su akıntıları ve genel hava dolaşımıdır.
Aşağıdaki kentlerin yer aldıkları sıcaklık ve matematik iklim kuşaklarını örnekte görüldüğü gibi tablodaki uygun boşluklara yazınız.
Kentler Matematik iklim kuşağı Sıcaklık kuşağı New York ( ABD) 41º K Orta Kuşak Ilıman Kuşak Kap ( G. Afrika Cum.) 33 º G Orta Kuşak Ilıman Kuşak Sydney ( Avustralya) 33 º G Orta Kuşak Ilıman Kuşak Sao Paulo ( Brezilya) 23 º G Tropikal Kuşak Sıcak kuşak Gröndland(Danimarka) 60- 85º K Kutup Kuşağı Soğuk Kuşak Addis Ababa ( Etiyopya) 9º K Tropikal Kuşak Sıcak Kuşak
Matematik iklim kuşaklarının oluşmasında temel etken eksen eğikliğidir.Sıcaklık kuşaklarının oluşmasında yerkürenin şekli kara ve denizlerin dağılışı sıcak ve soğuk su akıntıları ve genel hava dolaşımı etkilidir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 47
Aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
1.Kuzey Kutup Noktası çevresi yaklaşık olarak (21 Mart-23 Eylül) 6 ay Güneş görür. Ancak burası yine de buzlarla kaplıdır. Neden?
Güneş ışınlarının geliş açısının eğik olması ve ışınların atmosferde izlediği yolun fazla olması nedeniyle güneş ışınlarının tutulmanın artmasından dolayı bu ışınlar çok fazla ısıtıcı etkide olmaz.
2.Dünya üzerinde güneş ışınları nerelere dik açıyla gelir? Neden?
Güneş ışınlarının dünya üzerine dik açıyla gelebildiği noktalar dönenceler arasında kalan yerlerdir.23 derece 27’ lık eğiklik bu dönencelerin sınırını oluşturur.Kuzey yarım kürede Yengeç Dönencesi Güney yarım kürede Oğlak dönenceleri güneş ışınlarının doksan derece ile gelebildiği son noktalardır.Dönencelere yılda bir kez dönenceler arasında kalan yerlere yılda 2 kez 90 derece ile gelebilir bu noktaların üst enlemlerine güneş 90 derece ile gelemez.
3.Bir yıl on iki aydan oluşur. Ayların süresi 30 ile 31 gündür. Ancak bunlardan şubat 28 günden ibarettir. Neden temmuz veya ağustos ayları 31 gün sürerken, şubat ayı 28 gün sürer?
Dünya güneş etrafında yıllık hareketini gerçekleştirirken yörüngesinden dolayı bazen güneşe çok yaklaşır bazen de uzaklaşır. En yakın 3 ocak dönemi en uzakta 4 temmuz tarihleridir.Bu yaklaşmalar sırasında güneşin çekim gücünün artması sebebiyle dünyanın dönüş hızında artış meydana gelir bu artışla beraber oluşan hızlı dönüş şubat ayının 28 gün de tamamlanmasına sebep olur.Temmuz ayındaki yavaş dönme sonucu güneşten uzak bir konumda olduğu için yavaşlayan dönüş bu ayların 31 gün de tamamlanmasına yol açar.
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında kara ve denizlerin dağılışı etkilidir.
Çünkü kara ve denizlerin ısınma özellikleri birbirinden farklıdır ,karalar çabuk ısınır çabuk soğurken denizler geç ısınıp geç soğur.Kara ve denizlerin oranların yarım küreler arasında farklı olması sıcaklık kuşaklarının sınırlarının belirlenmesinde etkili olmuştur.
2.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında okyanus akıntıları etkilidir.
Çünkü okyanus akıntıları dünya sıcaklık dağılışında etkilidir.Kutuplardan gelen akıntılar sıcaklık değerlerini düşürürken ekvatordan gelen akıntılar sıcaklığı arttırıcı etki yapar.
3.Sıcaklık kuşaklarının ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkilidir.
Çünkü dünyanın şeklinden dolayı ekvatordan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının geliş açıları azalır bu azalma ısınma özelliklerini ve sıcaklık dağılışını etkiler.
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız.
1.Kuzey Yarım Küre’de ılıman kuşak daha geniş yer kaplar.(D)
2.Ekvator ile dönenceler arasındaki alana orta kuşak denir.(Y)
3.23 Eylülde Güneş ışınları oğlak dönencesine dik gelir.(Y)
4.Kuzey Yarım Küre’deki bir cismin öğle vakti en kısa gölge boyu 21 Haziranda oluşur.(D)
5.Avustralya’da en uzun gündüzün yaşandığı tarih 21 Aralıktır.(D)
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1.Aşağıdakilerden hangisi 21 Haziranda gölge boyunun en kısa olduğu yerdir?
A) Ekvator B) Oğlak dönencesi C) Kuzey Kutup Noktası
D) Yengeç dönencesi E) Güney Kutup Dairesi
2.Aşağıdakilerden hangisi Güneş ışınlarının geliş açısını etkilemez?
A) Enlem faktörü B) Dünya’nın günlük hareketi C) Yer şekilleri
D) Denizlerin dağılışı E) Dünya’nın yıllık hareketi
3.Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar başlangıcı aşağıdaki tarihlerden hangisidir?
A) 21 Mart B) 23 Eylül C) 21 Aralık
D) 21 Haziran E) 23 Nisan
4.21 Aralık günü, aşağıdaki kentlerden hangisindeki gündüz süresi diğerlerinden daha uzundur?
A) Moskova B) Ankara C) Paris D) Londra E) Sidney
5.Güneş ışınlarının bir merkeze geliş açısının yıl boyunca değişmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)Yerküre’nin şekli
B)Dünya'nın günlük hareketi
C)Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı
D)Dünya’nın yörüngesinin elips şeklinde olması
E)Ekvator ile ekliptik arasındaki açı
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 50
1.Ay’da görülen bütün bu olaylara sebep olarak ne gösterilebilir?
AYIN ATMOSFERİNİN OLMAMASI.
2.Yukarıda anlatılan olaylar ile Dünya’daki durumu karşılaştırınız.
DÜNYADA ATMOFERİN VARLIĞININ ETKİLERİ;
Yaşam için gerekli olan gazları ihtiva eder.
Güneş’ten gelen enerjinin hızla uzaya yansımasını engeller.
Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak,
Güneş’i doğrudan görmeyen yerlerin de aydınlık olmasını sağlar.
İçindeki hava akımları sayesinde gündüz olan kesimlerin aşırı sıcak, gece olan kesimlerin de aşırı soğumasını engeller.
Güneşten gelen zararlı ışınları tutar.
Sesi iletir.
İklim olayları meydana gelir. Buna bağlı olarak iklimin etkilerinin kaynağını oluşturur.
Uzaydan gelen göktaşlarının parçalanmasını sağlayarak yere ulaşmasına engel olur.
3.Atmosfer olmasaydı neler olurdu?
2.SORUDA SAYILAN OLAYLAR OLMAZDI.
OKUMA METNİNDE AYDA OLAN OLAYLAR GERÇEKLEŞİRDİ.
Yandaki grafikte atmosferde bulunan gazların oranı verilmiştir. Su buharı %1 oranındaki diğer gazlar içerisinde yer almaktadır. Grafiği ince-leyerek aşağıdaki sorulara cevap veriniz.
1.Atmosferde % 99 oranında bulunan gazlar hangileridir?
OKSİJEN VE AZOT
2.Atmosferde bulunan gazların canlı hayatı için ne gibi faydaları vardır?
OKSİJEN DÜNYAMIZIN UZAYDAN BAKILDIĞINDA MAVİ BİR GEZEGEN OLARAK GÖRÜLMESİNİ SAĞLAR VE CANLILARIN SOLUNUM YAPMASINI SAĞLAR.
AZOT CANLILARIN YAPITAŞIDIR. BİTKİLER AZOTU NİTRİT VE NİTRAT OLARAK TOPRAKTAN ALIP BESİN ÜRETİRLER.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 52
Aşağıdaki soruları yandaki grafiğe bakarak cevaplandırınız.
1.Atmosferde sıcaklık değişimi nasıldır?
Atmosferin farklı katları arasında farklı değişim göstermektedir. Troposferde yukarı doğru azalırken, Stratosferde yukarı doğru artmaktadır. Mezosferde azalırken, İyonosferde yukarı doğru sıcaklık azalmaktadır.
2.Troposferde sıcaklık değişimi nasıldır?
Troposferde sıcaklık yukarı doğru azalır.
3.Canlı yaşamı için en uygun sıcaklık atmosferin hangi katındadır?
Troposfer 0 °C üzerinde olan tek katmandır. Dolayısıyla canlı yaşamına en uygun katman Troposfer'dir.
4.Bulut, sis, yağmur, kar gibi hava olaylarının hangi atmosfer katmanında görülmesi beklenir?
0 °C nin altında su buharı bulunmadığı için diğer katmanlarda su buharı yoktur. Bu yüzden Bulut, sis, yağmur, kar gibi hava olayları hangi atmosferde su buharının bulunduğu tek katman Troposferde gerçekleşir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 53
1.Yukarıdaki paragrafta hangi hava olaylarından söz edilmiştir?
Sis, çiy, bulut, meltem, nem, rüzgâr, şimşek, gök gürültüsü, yağmur.
2.Yaşadığınız yerde mevsimlere göre hava olaylarında nasıl bir değişim gözlemlenmektedir?
Kış mevsiminde genelde bulutlu, nemli, yağmurlu havalar, sık esen rüzgârlar, bazen ılık esen lodos yaşanmakta, yine kış aylarında uzun sürmese de kar yağışı ve don olayları yaşanmakta, ilkbaharda yağışlar azalırken, güneşli ve sıcak günler yaşanmaya başlanmakta, bol güneşli, yağmursuz, yağışsız, geçen yaz günleri yaşanır. Hava sıcaklıklarının düşmesi, artan bulutlar, rüzgârlar ve başlayan yağışlarla gelen sonbahar kışın gelmekte olduğunu haber vermektedir.
3.Metinden yararlanarak “hava olayı” kavramını tanımlamaya çalışınız.
Atmosferde görülen kısa süreli değişimler veya olaylardır. Yağmur yağması, Rüzgâr esmesi bu türlü olaylardır ve hepimizin bildiği gibi bu tür olaylar çok uzun sürmez ve kısa sürelerde sürekli değişir.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 54Aşağıdaki soruları yukarıdaki haber ve okuma metninden yararlanarak tartışıp cevaplandırınız.
1.Metinlerden hangisinde hava durumu, hangisinde iklim özellikleri belirtilmiştir?
I. Metinde hava durumu , II. Metinde iklim özellikleri belirtilmiştir.
2.İklimin yaşantınızı nasıl etkilediğini açıklayınız.
İklim; Yaşadığımız yerdeki doğal bitki örtüsünü, akarsuların özelliklerini, insanların yaşam tarzlarını, geçim kaynaklarını, beslenme durumunu, yaptıkları kış hazırlıklarını, konut tiplerini, ekonomik etkinliklerin türünü etkiler.
3.Hava durumunun günlük yaşantınızı nasıl etkilediğini açıklayınız.
Hava durumu günlük yaşamda giyeceğimiz kıyafet, yola çıkarken yanımıza almamız gereken eşya ( Şemsiye, zincir, çekme halatı,) gün içinde meydana gelecek aşırı sıcaklar halsiz kalma, sıcaklık çarpması gibi sağlık sorunları veya anormal soğukların yol açtığı don olayları gibi Zaralar verebilmekte ancak bu özellikler kısa süreli olduğu için uzun bir zaman boyunca insanların yaşamlarını aynı şekilde etkilememektedir.
4.Metinlerden yararlanarak hava durumu ve iklim arasındaki farkı belirtiniz.
İklim geniş sahalarda (ör. Akdeniz havzası), uzun yıllar boyunca (30-40 yıl) aynı kalan ortalama hava hali iken; hava durumu dar bir alanda (ör. İstanbul-Kadıköy), kısa sürede (bir iki saat) değişen atmosfer olaylarıdır.
İklimde bir kararlılık söz konusu iken, hava durumu gün ve saat içerisinde değişme gösterir.
5.Size bir tanıtım broşürü hazırlama görevi verilseydi yaşadığınız yerin iklimini nasıl tanıtırdınız?
ÜLKEMİZDEKİ İKLİM TİPLERİNE GÖRE YAŞADIĞIMIZ YERİN İKLİMİNİ BULUP YAZALIM;
Akdeniz İklimi
Yıllık ortalama sıcaklık 18° C’ tur. En sıcak ay ortalaması 28 - 30° C, en soğuk ay ortalaması 10° C kadardır. Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları yağışlıdır. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde görülür. Karakteristik bitki örtüsü, kızılcam ormanlarının tahrip edilmesiyle ortaya çıkan makilerdir. Makiler, sürekli yeşil kalabilen, kısa boylu, sert yapraklı, kuraklığa dayanabilen, çalımsı bodur ağaçlardır. Akdeniz ikliminde yağışın az çok yeterli olduğu orta yükseklikteki yamaçlarda iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar (Kızılcam, sarıçam, karaçam ormanları gibi) yer alır.
KARADENİZ İKLİMİ
En sıcak ay ortalaması 25 °C, en soğuk ay ortalaması 5-6 °C’tur. Yıllık ortalama sıcaklık ise 15 °C kadardır. Yıllık sıcaklık farkları 10 - 15 °C’u geçmez. Her mevsim yağışlıdır. Nemlilik fazla olduğu için yıllık yağış miktarı 1500 mm civarındadır. En fazla yağış sonbaharda, en az yağış ilk baharda görülür. Yağış oluşumu yamaç yağışı şeklindedir. Bitki örtüsü kışın yaprağını döken yayvan yapraklı ormanlardır. Ormanların tahrip edildiği yerlerde gür çayırlar bulunur.
KARASAL İKLİM
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.Günlük ve mevsimlik sıcaklık farkları belirgindir.Yıllık sıcaklık farkı 15 - 30°C’dir. Yıllık yağış miktarı 300 - 500 mm’dir.
En yağışlı mevsim ilkbahardır.Don olayı sık görülür. Bitki Örtüsü;İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan kısa boylu otlardır. Bunlara bozkır denir. Yüksek yerlerde yer yer iğne yapraklı ağaçlar görülür.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 58
Aşağıdaki şekle bakarak Güneş'ten gelen enerjinin ne kadarının Dünya'yı ısıttığını söyleyiniz...
Güneş’ten gelen enerjinin miktarı, atmosferin dış sınırında 1 cm2 ’lik yüzeye, 1 dakikada, 2 kaloridir. Buna solar konstant (Güneş sabitesi) denir. Ancak Güneş’ten atmosfere gelen bu enerjinin tamamı yeryüzüne ulaşmaz ve atmosferi ısıtmaz..
1. % 25’i atmosferin etkisiyle ve bulutlara çarparak uzaya geri yansır.
2. % 25’i atmosferde dağılmaya uğrar (difüzyon). Atmosferin mavi görünmesini ve gölge yerlerin aydınlanmasını sağlar. Bu ışınların % 9’u uzaya geri yansır, % 16’sı da yeri dolaylı olarak ısıtır.
3. % 15’i atmosfer ve bulutlar tarafından emilir (absorbsiyon).
4. % 8’i yere çarpınca uzaya yansır.
SONUÇ: % 27’si doğrudan yere ulaşır ve yeri ısıtır.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 60
Yukarıdaki diyalogdan yola çıkarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Aynı zamanda farklı iklim koşullarının yaşanmasının nedenlerini bulmaya çalışınız.
Dünyanın eksen eğikliği nedeniyle yarım kürelerin farklı zamanlarda farklı ısınmalarından dolayı mevsim farkı yaşanır..
2.Bu iki ortamın Dünya’nın nereleri olabileceğini tartışınız.
Birincisi Türkiye olan Kuzey yarımküre iken İkincisi yani kışı yaşayan güney yarım kürede, özelliklede orta veya yüksek enlemlerde bir ülkede olabilir. ( Afrika’ nın Güneyi, Güney Amerika veya Avustralya olabilir.)
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 62Yandaki şekle bakarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1.Sıcaklığın değişiminde hangi faktörler etkili olmuştur?
Kara ile denizin farklı ısınma özelliği etkili olmuştur.
2.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı değişiminde karaların nasıl bir etkisi vardır?
Karalar gündüz çabuk ısınır ve daha sıcak olur. Gece ise kara almış oluğu ısıyı daha çabuk verdiği için çabuk soğur.
3.Gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının değişiminde deniz ve okyanusların nasıl bir etkisi vardır?
Denizler daha geç ısınır. Aldığı ısıyı da daha geç vermesinden dolayı daha geç soğur
4.Sıcaklığın değişimi rüzgârın esiş yönlerinde nasıl bir etki yapar?
Gece soğuk olan karada ağırlaşan hava çökerek yüksek basınç oluşturur. Daha geç soğuyan deniz üzerinde hava sıcak ve basınç düşüktür. Gündüz ise kara sıcak basınç düşük, deniz geç ısındığı için soğuk ve basınç yüksektir. Buna bağlı olarak oluşan rüzgâr gündüz denizden karaya, gece ise karadan denize doğru eser.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 63
Aşağıdaki haritada gördüğünüz gibi Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban kenti ile Avustralya'nın Perth kenti 30° paralel üzerinde ve deniz kenarındadır. Fakat Durban’ın sıcaklık ortalaması daha yüksektir. Bu durumun nedeni ne olabilir? Tartışınız.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Durban kenti kıyısından geçen MADAGASKAR sıcak okyanus akıntısı nedeniyle çevresine göre sıcak ve nemli bir iklime sahiptir. Avustralya'nın Perth kenti kıyısından geçen BATI AVUSTRALYA soğuk Okyanus akıntısı nedeniyle sıcaklık ortalaması daha düşüktür
Yarım küreleri ve esiş yönlerini göz önüne alarak rüzgârların sıcaklığa etkilerini şekil üzerindeki boşluklara yazınız.
KUTUPLARDAN EKVATORA DOĞRU ESEN RÜZGARLAR SICAKLIĞI DÜŞÜRÜR, EKVATORDAN KUTUPLARA DOĞRU ESEN RÜZGARLAR SICAKLIĞI ARTTIRIR.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 133
AŞAĞIDAKİ İFADELERİN DOĞRU VE YANLIŞLIĞINI BELİRTİNİZ
1. Mantar kaya, buzulların etkili olduğu yerlerde oluşur. Yanlış2. Karstik şekillerin oluşumunda sadece yer altı suları etkilidir. Yanlış
3. Kapalı havza akarsuları, deniz veya okyanuslara ulaşmaz. Doğru
4.Sert kayaçların buzullar tarafından aşındırılmasıyla hörgüç kaya meydana gelir. Doğru
5. Akarsuyun debisi yıl boyunca değişmez. Yanlış
Boşlukları doldurunuz.
1. Dağ oluşumu sırasında kıvrılma ile yüksekte kalan kısımlara ...antiklinal...alçakta kalan kısımlara ....senklinal..denir.
2. Epirojenez sonucunda denizin karaya doğru ilerlemesine ....transgresyon (deniz ilerlemesi)... denir.
3. Volkan konilerinin tepe kısmındaki çukura ...krater...denir.
4. Etki alanı en dar olan depremler ... çöküntü depremleri...dir.
5. Heyelanların akarsu vadilerini tıkamasıyla ....heyelan set gölleri....meydana gelir.
6. Akarsuyun yatağını derine aşındırabileceği en son seviye ....taban (deniz).....seviyesidir.
7. Dağ içi ovası ...eğimin ... azaldığı yerlerde meydana gelir.
8. Menderes oluşturan akarsuların ..akış hızları.... azalır.
9. Irmak adası ....eğim...in azaldığı vadi yataklarında meydana gelir.
10. Çağlayanlardan düşen suyun aşındırması ile ....dev kazanı.... meydana gelir.
11. Mağara tavanından damlayan suyun içindeki ...kalker..in mağara tabanında birikmesi ile ...dikit... oluşur.
12. Dolinlerin birleşmesiyle .....uvala... oluşur. ....Uvalalar...ın birleşmesiyle ....polye (gölova).... oluşur.
13. Buzul erimesi sonucu oluşan akarsuların taşıdığı ....moren....lerin eğimin azaldığı yerlerde birikmesiyle .....sanderdüzlüğü ..... meydana gelir.2. Epirojenez sonucunda denizin karaya doğru ilerlemesine ....transgresyon (deniz ilerlemesi)... denir.
3. Volkan konilerinin tepe kısmındaki çukura ...krater...denir.
4. Etki alanı en dar olan depremler ... çöküntü depremleri...dir.
5. Heyelanların akarsu vadilerini tıkamasıyla ....heyelan set gölleri....meydana gelir.
6. Akarsuyun yatağını derine aşındırabileceği en son seviye ....taban (deniz).....seviyesidir.
7. Dağ içi ovası ...eğimin ... azaldığı yerlerde meydana gelir.
8. Menderes oluşturan akarsuların ..akış hızları.... azalır.
9. Irmak adası ....eğim...in azaldığı vadi yataklarında meydana gelir.
10. Çağlayanlardan düşen suyun aşındırması ile ....dev kazanı.... meydana gelir.
11. Mağara tavanından damlayan suyun içindeki ...kalker..in mağara tabanında birikmesi ile ...dikit... oluşur.
12. Dolinlerin birleşmesiyle .....uvala... oluşur. ....Uvalalar...ın birleşmesiyle ....polye (gölova).... oluşur.
Aşağıdaki soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi iç kuvvetlerdendir?
A) Akarsular
B) Orojenez
C) Rüzgarlar
D) Buzullar
E) Dalgalar
2. Büyük kara parçalarının çanaklaşma, alçalma ve yükselme hareketlerine epirojenez adı verilir.
Yukarıdaki cümleye göre epirojenezin oluşmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?
A) Deniz ilerlemesi
B) Birikme
C) Aşınma
D) Buzullaşma
E) Yan basınçlar
3. Çukurova alüvyal birikintilerin ağırlığıyla yılda bir kaç mm alçalmaktadır.
Buna göre Çukurova Havzası'nda meydana gelen olaylar aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Orojenez
B) Epirojenez
C) Yer kabuğunun kırılması
D) Karstik alanların çökmesi
E) Volkanizma
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 134
4. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda içi kuvvetler etkili değildir?
A) Horst
B) Graben
C) Göçme depremlerinin oluşması
A) Akarsular
B) Orojenez
C) Rüzgarlar
D) Buzullar
E) Dalgalar
2. Büyük kara parçalarının çanaklaşma, alçalma ve yükselme hareketlerine epirojenez adı verilir.
Yukarıdaki cümleye göre epirojenezin oluşmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?
A) Deniz ilerlemesi
B) Birikme
C) Aşınma
D) Buzullaşma
E) Yan basınçlar
3. Çukurova alüvyal birikintilerin ağırlığıyla yılda bir kaç mm alçalmaktadır.
Buna göre Çukurova Havzası'nda meydana gelen olaylar aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Orojenez
B) Epirojenez
C) Yer kabuğunun kırılması
D) Karstik alanların çökmesi
E) Volkanizma
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 134
4. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda içi kuvvetler etkili değildir?
A) Horst
B) Graben
C) Göçme depremlerinin oluşması
D) Fay hatlarının oluşumunda
E) Tektonik depremlerin oluşumunda
5. I. Torosların oluşumu
II. Çukurova havzasının alçalması
III. İskandinavya'nın yükselmesi
IV. Gediz havzası'nın oluşması
Yukarıdakilerden hangileri epirojenez olayına örnek olarak gösterilebilir?
A) I ve III
B) II ve IV
C) II ve III
D) I ve IV
E) III ve IV
6. Aktif volkanların çevresi tehlikeli olmasına rağmen insanlar neden bu alanlara yerleşmişlerdir?
A) Yüzey şekilleri düz olduğu için
B) Sıcak oldukları için
C) Verimli tarım alanları olduğu için
D) Deprem tehlikesi az olduğu için
E) Bitki örtüsü gür olduğu için
7. Aşağıdaki yer şekillerinden hangisi kayaçların çözünmesi ile meydana gelir?
A) Hörgüç kaya
B) Tafoni
C) Sarkıt
D) Dolin
E) Tombolo
8. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların meydana getirdiği birikim
şekilleri arasında yer alır?
A) Vadi
B) Moren
C) Mağara
D) Barkan
E) Birikinti konisi
9. Menderesler oluşturan bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Uzunluğu artmıştır.
B) Hızı azalmıştır.
C) Taşıma gücü artmıştır.
D) Aşındırma gücü azalmıştır.
E) Denge profiline yaklaşmıştır.
10. Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinin oluşumunda dağların denize göre uzanış yönü doğrudan etkilidir?
A) Skyer
B) Ria
C) Dalmaçya
D) Fiyort
E) Limanlı
11. Dnge profiline yaklaşan bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Akış hızı azdır.
B) Derine doğru aşındırma azalmıştır.
C) Eğimi azalmıştır.
D) Aşındırma gücü fazladır.
E) Birikim şekilleri oluşturur.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 135
12. Aşağıdakilerden hangisi dış kuvvetler arasında yer almaz?
A) Dalgalar
B) Akarsular
C) Orojenez
D) Rüzgarlar
E) Yer altı suları
13.Aşağıdakilerden hangisi kurak bölgelerde görülen yer şekillerinden değildir?
A) Tafoni
B) Barkan
C) Mantar kaya
D) Hörgüç kaya
E) Kumullar
14. Birikinti koni ve yelpazeleri gibi yer şekillerinin bulunduğu bir bölge için aşağıdakilerden hangisisöylenemez?
A) Eğimi azdır.
B) Akarsular biriktirme yapar
C) Akarsu aşındırması yavaşlamıştır.
D) Akarsu sadece geriye doğru aşındırma yapar
E) Dev kazanı ve şelale oluşumu görülmez
15. Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinin oluşumunda buzullar etkilidir?
A) Enine kıyılar
B) Boyuna kıyılar
C) Fiyort tipi kıyılar
D) Limanlı kıyılar
E) Ria tipi kıyılar
16. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde dış kuvvetlerin etkisi ile oluşmuş aşınım şekilleri bir arada verilmiştir?
A) Mantar Kaya- Delta Ovası
B) Sarkıt- Çentik Vadi
C) Sander Düzlüğü - Barkan
D) Falez - Yardang
E) Peribacası- Birikinti Konis
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 149E) Tektonik depremlerin oluşumunda
5. I. Torosların oluşumu
II. Çukurova havzasının alçalması
III. İskandinavya'nın yükselmesi
IV. Gediz havzası'nın oluşması
Yukarıdakilerden hangileri epirojenez olayına örnek olarak gösterilebilir?
A) I ve III
B) II ve IV
C) II ve III
D) I ve IV
E) III ve IV
6. Aktif volkanların çevresi tehlikeli olmasına rağmen insanlar neden bu alanlara yerleşmişlerdir?
A) Yüzey şekilleri düz olduğu için
B) Sıcak oldukları için
C) Verimli tarım alanları olduğu için
D) Deprem tehlikesi az olduğu için
E) Bitki örtüsü gür olduğu için
7. Aşağıdaki yer şekillerinden hangisi kayaçların çözünmesi ile meydana gelir?
A) Hörgüç kaya
B) Tafoni
C) Sarkıt
D) Dolin
E) Tombolo
8. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların meydana getirdiği birikim
şekilleri arasında yer alır?
A) Vadi
B) Moren
C) Mağara
D) Barkan
E) Birikinti konisi
9. Menderesler oluşturan bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Uzunluğu artmıştır.
B) Hızı azalmıştır.
C) Taşıma gücü artmıştır.
D) Aşındırma gücü azalmıştır.
E) Denge profiline yaklaşmıştır.
10. Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinin oluşumunda dağların denize göre uzanış yönü doğrudan etkilidir?
A) Skyer
B) Ria
C) Dalmaçya
D) Fiyort
E) Limanlı
11. Dnge profiline yaklaşan bir akarsu için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Akış hızı azdır.
B) Derine doğru aşındırma azalmıştır.
C) Eğimi azalmıştır.
D) Aşındırma gücü fazladır.
E) Birikim şekilleri oluşturur.
9. Sınıf Coğrafya Kitabı Cevapları MEB Sayfa 135
12. Aşağıdakilerden hangisi dış kuvvetler arasında yer almaz?
A) Dalgalar
B) Akarsular
C) Orojenez
D) Rüzgarlar
E) Yer altı suları
13.Aşağıdakilerden hangisi kurak bölgelerde görülen yer şekillerinden değildir?
A) Tafoni
B) Barkan
C) Mantar kaya
D) Hörgüç kaya
E) Kumullar
14. Birikinti koni ve yelpazeleri gibi yer şekillerinin bulunduğu bir bölge için aşağıdakilerden hangisisöylenemez?
A) Eğimi azdır.
B) Akarsular biriktirme yapar
C) Akarsu aşındırması yavaşlamıştır.
D) Akarsu sadece geriye doğru aşındırma yapar
E) Dev kazanı ve şelale oluşumu görülmez
15. Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinin oluşumunda buzullar etkilidir?
A) Enine kıyılar
B) Boyuna kıyılar
C) Fiyort tipi kıyılar
D) Limanlı kıyılar
E) Ria tipi kıyılar
16. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde dış kuvvetlerin etkisi ile oluşmuş aşınım şekilleri bir arada verilmiştir?
A) Mantar Kaya- Delta Ovası
B) Sarkıt- Çentik Vadi
C) Sander Düzlüğü - Barkan
D) Falez - Yardang
E) Peribacası- Birikinti Konis
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.Mesken ve yerleşme tiplerini BEŞERİ coğrafya inceler.
2.Yer altı kaynaklarının bulunduğu yerlerde MADEN kentleri kurulmuştur.
3.Yerleşme sınırının en yüksek olduğu yer EKVATOR ’dır.
4.Kudüs, Mekke gibi kentler DİNİ kentlere örnektir.
5.Yerleşmeyi sınırlandıran en önemli iki faktör İKLİM ve DENİZLERDİR.
Aşağıdaki ifadelerin karşısına doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y” yazınız.
1.Nüfusu 5000’den az olan yerlere köy yerleşmesi denir.(Y)
2.Dünya üzerinde yerleşim için en uygun alanlar orta kuşakta yer alır.(D)
3.İnsanların göç hareketlerini turizm coğrafyası inceler.(Y)
4.Toplu yerleşmeler düz ve su kaynakları sınırlı olan arazilerde kurulur.(D)
5.Köylerde tarıma dayalı sanayi gelişmiştir.(Y)
6.İlk yerleşmelerin kurulmasında sanayi faaliyetleri önemli rol oynamıştır.(Y)
Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.
1.Aşağıdakilerden hangisi köy altı yerleşmelere örnek olarak verilemez?
A) Yayla B) Kom C) Kasaba D) Divan E) Ağıl
2.İlk yerleşim yerlerinin seçiminde aşağıdakilerden hangisinin rolü olmamıştır?
A)Yer şekilleri
B)Su kaynakları
C)İklim
D)Toprağın verimliliği
E)Sanayi faaliyetleri
3.İnsan yaşamına uygun olmayan faktörler aynı zamanda yerleşmeyi de sınırlandırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bunlar arasında sayılamaz?
A)Denizler
B)Bataklıklar
C)Kutuplar
D)Çöller
E)Alüvyal alanlar
4.Aşağıdaki yerleşim birimlerinden hangisinde önemli ölçüde mevsimsel nüfus farklılığı yaşanır?
A)Antalya B)Balıkesir C)Şanlıurfa D)Ankara E)Samsun
5. Bir yerleşim biriminin köy ya da kent olarak nitelendirilmesinde hangisi ölçüt olarak kullanılamaz?
A)Nüfus
B)İdari yapı
C)Konut sayısı
D)Ekonomik etkinlikler
E)Coğrafi konum