9.SINIF EKOYAY YAYINLARI TÜRK EDEBİYATI KİTABI CEVAPLARI
SAYFA 165
4.ÜNİTE
ÖĞRETİCİ METİNLER Hazırlık
^ Atatürk'ün millî kültür ile ilgili sözleri hakkında bir araştırma yapınız.
^ Düşünce, ana düşünce ve yardımcı düşünce kavramlarının anlamlarını araştırınız.
CEVAPLARI İÇİN TIKLAYINIZ
^ Sınıfa coşku ve heyecanı dile getiren edebî metinler (şiir), anlatmaya bağlı edebî metinler (roman, hikâye, destan vb.) ve göstermeye bağlı edebî metinler (tiyatro) getiriniz.
^ Günlük bir gazetedeki haber yazısı, herhangi bir elektronik eşyanın kullanım kılavuzu, okulunuzun disiplin yönetmeliği, el ilanı gibi öğretici metinler bularak sınıfa getiriniz.
^ Millî Eğitim Bakanlığının liseler için hazırladığı “Liseler İçin 100 Eser” listesini inceleyiniz. Bu liste hazırlanırken hangi ölçütlerin dikkate alındığını araştırınız.
^ Atatürk’ün bilime ve akılcılığa verdiği önem hakkında bir araştırma yapınız.
CEVABI İÇİN TIKLAYINIZ
^ Bir haber yazısını aile büyüklerinize ve arkadaşlarınıza okuyunuz. Bu haberden çıkardıkları anlamları defterinize yazınız.
✓ “Beyaz güvercin”, “zeytin dalı”, “terazi” gibi kavramlar gerçek anlamları dışında hangi anlamlarda kullanılmaktadır? Sözlü olarak ifade ediniz.
✓ Descartes (Dekart)’ın “Düşünüyorum öyleyse varım.” sözüyle ne anlatmak istediğini sözlü olarak ifade ediniz.
✓ Günlük hayatta nelerden şikâyet edersiniz? Şikâyetçi olduğunuz konularla ilgili çözüm önerilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
✓ Bir metnin anlamının, metnin okunduğu zamana, mekâna ve okura göre değişip değişmeyeceğini tartışınız. Tartışma sonuçlarını sözlü olarak ifade ediniz.
“Hiçbir edebî eser yazıldığı dönemden ve onu yazan kişinin dünyasından uzak olamaz.” sözünü yorumlayınız.
SAYFA 165
4.ÜNİTE
ÖĞRETİCİ METİNLER Hazırlık
^ Atatürk'ün millî kültür ile ilgili sözleri hakkında bir araştırma yapınız.
CEVABI İÇİN TIKLAYINIZ
^ Kültür, kültür aktarımı, kültür değişimi, asimilasyon kavramları hakkında bilgi toplayınız.
^ Kültür, kültür aktarımı, kültür değişimi, asimilasyon kavramları hakkında bilgi toplayınız.
tanımlar için tıkla
^ Öğretici metin türleri (felsefi, tarihî, bilimsel, gazete çevresinde oluşan, kişisel hayatı konu alan metinler) hakkında araştırma yapınız.
^ Gazete ve gazete çevresinde gelişen metin türlerinin Türk edebiyatına ne zaman girdiğini araştırınız. Sınıfınıza farklı yıllara ait gazete yazıları getiriniz.
TANZİMAT DÖNEMİNDE İLK GAZETELERİN ORTAYA ÇIKMASIYLA GİRMİŞTİR
^ Mehmet Çınarlı ve Ahmet Rasim hakkında bilgi toplayınız. Topladığınız bilgileri defterinize yazınız.
^ Deneme türü hakkında bilgi toplayınız.
MADDELER HALİNDEKİ BİLGİLER İÇİN TIKLAYINIZ
^ Edebiyatta karekter ve tip terimleri hakkında bir araştırma yapınız.
Karakter: Kişileştirme işleminde derinlemesine ele alınan oyun kişisi; kendine özgü nitelikler içinde ruhsal gelişimi olan oyun kişisi. Karakterlerin, dış görünüşleri ötesinde iç yaşamları vardır.
Örn: Hamlet, Lear, Tartuffe, Treplev, Galile vb.
Tip: Tiyatroda, günlük hayatta karşımıza çıkan ve seyirciye yüzeysel özellikleri ile sunulan klasik canlandırma. Örneğin fötr şapkalı, pardösülü, kendi kendine bir ofiste konuşan bir dedektif. Ancak ne zaman onunla ilgili özel bir olgu öğrenirsek karakterleşmeye başlar.
Dramatik Süreçlerde Karakter
Karakter: Güçlü istekleri var, kariyer var, geri dönüşü olmayan yollar var, risk var, baht dönüşü ( baht kırılması) var.
Karakterlerin her yaş dönemine gidilebilir ancak tiplerin gidilmez.
Geleneksel Türk tiyatrosunda karakter yoktur!
TİP VE KARAKTER AYRIMI
"Tip, geneldir; karakter, özel." ifadesi doğru. Ama buradan vardığınız sonuç yanlış. Bunu ifadeden önce şunu bilmekte yarar var. Modern edebiyatta artık fazla TİP ele alınmıyor. TİP, klasisizm akımında önemli bir yer ediniyordu. Bu akımda insanların iç doğaları anlatıldığından ele alınan kahramanlar "TİP"leştiriliyordu. "CİMRİ" tipi gibi. Tipte kahraman tek yönüyle ele alınır. o yönleri, kuvvetle vurgulanır. Böylece ele alınan kahraman "GENEL"LEŞİR. Ama bu genellik, -"CİMRİ" tipi üzerinden konuşacak olursak- sadece "CİMRİ"ler için söz konusudur. Bu yüzden mesela destan kahramanları çoğunlukla "TİP"tir. Çünkü onlar eserlerde sadece "kahramanlık" yönleriyle işlenir. Dürüstlük, gözüpeklik, adil olma, şahsi menfaatlerini toplumun çıkarlarının gerisine atma... gibi özellikleriyle işlenir. Bu özellikler de bütün "kahraman"larda olduğu için "TİP" sözkonusu olur.
Türk edebiyatında üç büyük tip vardır: "Bihruz, Efruz, Zübük" gibi.
Eğer kahraman bir yönüyle ele alınmıyor, bütün yönleriyle bir insan ortaya konuyorsa "ÖZEL"leşir. Çünkü her insan aşık olur, ama aşkı farklı yaşar; çünkü "karekter"i farklıdır. İyisiyle-kötüsüyle, güzeliyle çirkiniyle, doğrusuyla yanlışıyla, hiçbir yönü belirginleştirilmeden ele alınanlar "KARAKTER" DİR.
***
Örn: Hamlet, Lear, Tartuffe, Treplev, Galile vb.
Tip: Tiyatroda, günlük hayatta karşımıza çıkan ve seyirciye yüzeysel özellikleri ile sunulan klasik canlandırma. Örneğin fötr şapkalı, pardösülü, kendi kendine bir ofiste konuşan bir dedektif. Ancak ne zaman onunla ilgili özel bir olgu öğrenirsek karakterleşmeye başlar.
Dramatik Süreçlerde Karakter
Karakter: Güçlü istekleri var, kariyer var, geri dönüşü olmayan yollar var, risk var, baht dönüşü ( baht kırılması) var.
Karakterlerin her yaş dönemine gidilebilir ancak tiplerin gidilmez.
Geleneksel Türk tiyatrosunda karakter yoktur!
TİP VE KARAKTER AYRIMI
"Tip, geneldir; karakter, özel." ifadesi doğru. Ama buradan vardığınız sonuç yanlış. Bunu ifadeden önce şunu bilmekte yarar var. Modern edebiyatta artık fazla TİP ele alınmıyor. TİP, klasisizm akımında önemli bir yer ediniyordu. Bu akımda insanların iç doğaları anlatıldığından ele alınan kahramanlar "TİP"leştiriliyordu. "CİMRİ" tipi gibi. Tipte kahraman tek yönüyle ele alınır. o yönleri, kuvvetle vurgulanır. Böylece ele alınan kahraman "GENEL"LEŞİR. Ama bu genellik, -"CİMRİ" tipi üzerinden konuşacak olursak- sadece "CİMRİ"ler için söz konusudur. Bu yüzden mesela destan kahramanları çoğunlukla "TİP"tir. Çünkü onlar eserlerde sadece "kahramanlık" yönleriyle işlenir. Dürüstlük, gözüpeklik, adil olma, şahsi menfaatlerini toplumun çıkarlarının gerisine atma... gibi özellikleriyle işlenir. Bu özellikler de bütün "kahraman"larda olduğu için "TİP" sözkonusu olur.
Türk edebiyatında üç büyük tip vardır: "Bihruz, Efruz, Zübük" gibi.
Eğer kahraman bir yönüyle ele alınmıyor, bütün yönleriyle bir insan ortaya konuyorsa "ÖZEL"leşir. Çünkü her insan aşık olur, ama aşkı farklı yaşar; çünkü "karekter"i farklıdır. İyisiyle-kötüsüyle, güzeliyle çirkiniyle, doğrusuyla yanlışıyla, hiçbir yönü belirginleştirilmeden ele alınanlar "KARAKTER" DİR.
***
^ Düşünce, ana düşünce ve yardımcı düşünce kavramlarının anlamlarını araştırınız.
CEVAPLARI İÇİN TIKLAYINIZ
^ Sınıfa coşku ve heyecanı dile getiren edebî metinler (şiir), anlatmaya bağlı edebî metinler (roman, hikâye, destan vb.) ve göstermeye bağlı edebî metinler (tiyatro) getiriniz.
^ Günlük bir gazetedeki haber yazısı, herhangi bir elektronik eşyanın kullanım kılavuzu, okulunuzun disiplin yönetmeliği, el ilanı gibi öğretici metinler bularak sınıfa getiriniz.
^ Millî Eğitim Bakanlığının liseler için hazırladığı “Liseler İçin 100 Eser” listesini inceleyiniz. Bu liste hazırlanırken hangi ölçütlerin dikkate alındığını araştırınız.
^ Atatürk’ün bilime ve akılcılığa verdiği önem hakkında bir araştırma yapınız.
CEVABI İÇİN TIKLAYINIZ
^ Bir haber yazısını aile büyüklerinize ve arkadaşlarınıza okuyunuz. Bu haberden çıkardıkları anlamları defterinize yazınız.
✓ “Beyaz güvercin”, “zeytin dalı”, “terazi” gibi kavramlar gerçek anlamları dışında hangi anlamlarda kullanılmaktadır? Sözlü olarak ifade ediniz.
✓ Descartes (Dekart)’ın “Düşünüyorum öyleyse varım.” sözüyle ne anlatmak istediğini sözlü olarak ifade ediniz.
✓ Günlük hayatta nelerden şikâyet edersiniz? Şikâyetçi olduğunuz konularla ilgili çözüm önerilerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
✓ Bir metnin anlamının, metnin okunduğu zamana, mekâna ve okura göre değişip değişmeyeceğini tartışınız. Tartışma sonuçlarını sözlü olarak ifade ediniz.
“Hiçbir edebî eser yazıldığı dönemden ve onu yazan kişinin dünyasından uzak olamaz.” sözünü yorumlayınız.
