AHMET MİTHAT EFENDİ FİKRİ EDEBİ YÖNÜ KİŞİLİĞİ

AHMET MİTHAT EFENDİ FİKRİ EDEBİ YÖNÜ KİŞİLİĞİ SANAT ANLAYIŞI ESERLERİ MADDELER HALİNDE

·         AHMET MİTHAT EFENDİ (1844-1913)

·         Tanzimat Edebiyatının EN POPÜLER(HALKÇI) EN ÜRETKEN YAZARIDIR.

·         Tanzimat Edebiyatında halk üzerinde en çok etkili olan sanatçıdır. Halka okuma alışkanlığı kazandırmaya çalışmıştır. Bunda başarılı olmuştur. “Sanat toplum içindir.” anlayışını benimsemiştir.

·         Eserleriyle toplum için “hace-i evvel”(ilk okul hocası) olmuştur. Türk edebiyatında onun kadar eser veren başka bir sanatçı yoktur; bu nedenle “yazı makinesi” olarak tanınır.

·         Ahmet Mithat’a göre; edebiyat bilginlerin daha önce araştırıp bulduklarını halka yayan bir araçtan başka bir şey değildir. Eserlerinde halkın anlayabileceği sade bir dil kullanmıştır.

·         Roman, makale, öykü, anı, tiyatro, gezi, tarih, hukuk, felsefe, coğrafya, ziraat, iktisat gibi birçok alanda eser vermiştir.

·         Romanları teknik açıdan kusurludur. Olayın akışını kesip araya girerek bilgi verir; gereksiz açıklamalar yapar. Tarih, polisiye, macera, aşk, yanlış Batılılaşma ve cariyelik gibi birçok konuda roman yazmıştır. Romanların isimleri bile konuları hakkında bilgi vermiştir. Olaylar bazen yazarın hiç görmediği yerlerde geçer.

·         “Halk için roman” çığırını edebiyatımızda o açmıştır.

·         Romantizm akımının etkisinde kalmıştır.

·         Öykü ve romanlarında meddah tekniğinden yararlanmıştır.(olayın akışını kesip bilgi verme)

·         Türk edebiyatında ilk öykü örneklerini vermiştir. (Letaif-i Rivayet)

·         Gazetecilik yönü de vardır. Tercüman-ı Hakikat, Bedir, Devir gazetelerini çıkarmıştır. Dağarcık ve Kırkambar adlı dergileri de çıkarmıştır.

·         Servetifünun yazarlarını eleştirerek onlara Dekadanlar (soysuzlaşmış) adını takmıştır.

·         Evinde kurduğu küçük bir matbaada eserlerini basmıştır.

·         “Esrar-ı Cinayet” adlı romanı edebiyatımızda ilk polisiye roman sayılır.

ESERLERİ:

Romanları
Hasan Mellâh yâhud Sır İçinde Esrar (1874) 
Dünyaya İkinci Geliş yâhud İstanbul'da Neler Olmuş (1874) 
Hüseyin Fellah (1875) 
Felatun Bey ile Rakım Efendi (1875) (ROMANIN GENİŞ İNCELEMESİ,TIKLAYINIZ) 
Karı-Koca Masalı (1875) 
Paris'de Bir Türk (1876) 
Çengi (1877)(oyun) 
Süleyman Musûlî (1877) 
Yeryüzünde Bir Melek (1879) 
Henüz On Yedi Yaşında (1881) 
Karnaval (1881) 
Amiral Bing (1881) 
Vah! (1882) 
Acâib-i Âlem (1882) 
Dürdâne Hanım (1882) 
Esrâr-ı Cinâyât (1884) 
Cellâd (1884) 
Volter Yirmi Yaşında (1884) 
Hayret (1885) 
Cinli Han (1885) 
Çingene (1886) 
Demir Bey yâhud İnkişâf-ı Esrâr (1887) 
Fennî Bir Roman Yâhud Amerika Doktorları (1888) 
Haydut Montari (1888) 
Arnavutlar-Solyotlar (1888) 
Gürcü Kızı yâhud İntikam (1888) 
Nedâmet mi? Heyhât (1889) 
Rikalda yâhut Amerika'da Vahşet Âlemi (1889) 
Aleksandr Stradella (1889) 
Şeytankaya Tılsımı (1889) 
Müşâhedât (1890) 
Ahmed Metin ve Şîrzât (1891) 
Bir Acîbe-i Saydiyye (1894) 
Taaffüf (1895) 
Gönüllü (1896) 
Eski Mektûblar (1897) 
Mesâil-i Muğlaka (1898) 
Altın Âşıkları (1899) 
Hikmet-i Peder (1900) 
Jön Türkler (1910)

Öyküleri
Kıssadan Hisse (1870)
Letâif-i rivayet
Suni'fi Zann(1870)
Gençlik (1870)
Esâret (1870)
Teehhül (1870)
Felsefe-i Zenân (1870)
Gönül (1870)
Mihnetkeşân (1870)
Firkat (1870)
Yeniçeriler (1871)
Ölüm Allâhın Emri (1873)
Bir Gerçek Hikâye (1876)
Bir Fitnekâr (1876)
Nasîb (1877)
Çifte İntikam (1887)
Para (1887)
Kısmetinde Olanın Kaşığında Çıkar (1887)
Diplomalı Kız (1890)
Dolabdan Temâşâ (1890)
İki Hud'akâr (1893)
Emânetçi Sıdkı (1893)
Cankurtaranlar (1893)
Ana-Kız (1893)

OYUNLAR: 
Eyvah (oyun, 1871)
Açık Baş (oyun, 1874)
Ahz-ı Sar yahut Avrupa'nın Eski Medeniyeti (1874)
Zuhur-ı Osmaniyan (1877)
Çengi (1877)
Çerkeş Özdenler (1884)
Fürs-i Kadim'de Bir Facia yahut Siyavuş (oyun, 1884)

DİL KİTAPLARI: 
Durub-ı Emsal-i Osmaniye Hekimiyatının Ahvalini Tasvif (1871)

TARİH: 
Kainat (15 kitap, 1871-1881)
Üss-i İnkilab (2 cilt, tarih 1877-1878)
Tarih-i Umumi (2 cilt, 1878-1879)
Mufassal Tarih-i Kurun-ı Cedide (3 cilt, 1886-1888)
Tedris-i Tarih-i Edyan (1913)
Tedris-i Tarih-i Umumi (1913)

MAKALE-MEKTUP: 
Menfâ (1877)
Zübdet-ül Hakayık (anı-belge, 1878)
Ekonomi-Politik (1879)
Müntehabat-ı Tercüman-ı Hakikat (3 cilt, 1883)
Arnavudlar ve Solyotlar (1888)
Müntehebat-ı Ahmed Mithad (3 cilt, 1889)
Halla-ü Ukad (mektuplar, 1890)

RUHBİLİM: 
Nevm ve Hâlât-ı Nevm (1881)
İlhamat ve Tagligat (1885)