Cumhuriyet dönemi öğretici metinler maddeler halinde...
CUMHURİYET DÖNEMİNDE ÖĞRETİCİ METİNLER
İnsanlar bilgi verme amacıyla düzenlenen, yazılan metinlere öğretici metin denir.
· Cumhuriyet döneminde savaştan yeni çıkmış ve yaralarını sarmaya yeni başlamış bir ülke olarak Türkiye, büyük bir kalkınma hamlesi içine girmiştir.
· Yurdun dört bir tarafında ekonomik ve sosyal projeler birbiri ardı sıra devreye sokulmuştur.
· Sosyal hayata etki eden bu durum; Batılılaşmanın etkisiyle toplumun ilerleme ve çağdaşlaşması için gerekli enerjiyi sağlamıştır.
· Millet ve milli kültür anlayışı ön plana çıkmış, aydınlar ile halk arasındaki uçurumun kapanması için halka ve milli kültüre yöneliş başlamıştır.
· Bunun doğal sonucu olarak da Cumhuriyet dönemi öğretici metinlerinde Anadolu, Anadolu insanı ve milli unsurlar tema olarak seçilmeye başlanmıştır.
Ø Bu dönem öğretici metinleri bir tema etrafında birleşmiştir.
Ø Tema ise Anadolu ve Anadolu insanı ile milli konuların işlendiği temadır.
Ø Konuşma diline yakın sade bir dil tercih edilmiştir.
Ø Süssüz, açık, duru ve yalın bir anlatım benimsenmiştir.
Ø Türkçe dil kuralları uygulanmıştır.
Ø Halk söyleyişlerine ait kelime gruplarına yer verilir.
Ø Amaç bilgi verme, düşündürme ve açıklamadır.
Ø Bu dönem metinlerinde sadeleşen Türkçe yardımıyla daha çok okura ulaşılmıştır.
Bu dönemde ön plana çıkan öğretici türler ve önemli sanatçıları şunlardır:
1) Deneme
2) Makale
3) Gezi Yazısı
4) Hatıra
5) Fıkra
Deneme
Nurullah Ataç
- Diyelim
- Söz Arasında
- Karalama Defteri
- Günlerin Getirdiği
Suut Kemal Yetkin
- Düşün Payı
- Edebiyat Konuşmaları
- Günlerin Götürdüğü
Ahmet Hamdi Tanpınar
- Beş Şehir
- Yaşadığım Gibi
Sabahattin Eyüboğlu
- Mavi Ve Kara
- Sanat Üzerine Denemeler
- Yunus Emre’ye Selam
Ruşen Eşref Ünaydın
- Geçmiş Günler
- İki Saltanat Arasında
- İstiklal Yolunda
- Ayrılıklar
- Boğaziçi Yakından
Sabahattin Kudret Aksal
- Geçmişle Gelecek
MAKALE
Peyami Safa
- Sanat
- Edebiyat
- Tenkit
Ahmet Hamdi Tanpınar
- Edebiyat Üzerine Makaleler
GEZİ YAZISI
İsmail Habip Sevük
- Tuna’dan Batı’ya
- Yurttan Yazılar
Falih Rıfkı Atay
- Denizaşırı
- Yeni Rusya
- Bizim Akdeniz
- Tuna Kıyıları
- Yolcu Defteri
Atilla İlhan
- Abbas Yolcu
- Batı’nın Deli Gömleği
HATIRA
Haldun Taner
- Ölürse Ten Ölür Canlar Ötesi Değil
Yusuf Ziya Ortaç
- Portreler
- Bizim Yokuş
Halit Fahri
- Edebiyatçılar Geçiyor
- Eski İstanbul Ramazanları
Abdülhak Şinasi Hisar
- Boğaziçi Mehtapları
- Boğaziçi Yalıları
- Geçmiş Zaman Köşkleri
- İstanbul ve Piyer Loti
Halikarnas Balıkçısı
- Mavi Sürgün
Ruşen Eşref Ünaydın
- Atatürk’ü Özleyiş
- Atatürk’ün Hastalığı
Rıfat Ilgaz
- Yokuş Yukarı
- Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra
Salah Birsel
- Boğaziçi Şıngır Mıngır
- Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu
- Kahveler Kitabı
FIKRA
- Ahmet Rasim
- Ahmet Haşim
- Falih Rıfkı Atay
- Refik Halit Karay
- Haldun Taner