10.SINIF
EDEBİYAT KİTABI CEVAPLARI NOVA YAYINCILIK SAYFA41
3.Okuduğunuz şiirdeki kahramanın en belirgin iki özelliğini
söyleyiniz. Bu özelliklerin şiirin yazıldığı dönem ile ilgisini açıklayınız.
Şiirde kahramanın en belirgin özelliği cömert ve yiğit
olmasıdır. Bu o günün şartlarında çok önemsenen iki önemli davranıştır.
4. Şiirde ahengi sağlayan unsurlar nelerdir? Her bentte
2+2+3=7 duraklı hece ölçüsünün kullanılmış olmasının ahenge katkısı var mıdır?
Tartışınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Şiirde ahengi sağlayan unsurlar hece ölçüsü,durak, kafiye ve
redifler, ses tekrarlarıdır. Her bentte 4+3 =7 duraklı hece ölçüsünün
kullanılmış olması ve ses tekrarlarının şiirde ahenge katkısı vardır.
5. Şiirde “Yagı ôtın öçürgen (düşman ateşini söndüren)
mısrasıyla anlatılmak istenen nedir? Şair burada hangi edebî sanattan
yararlanmıştır?
Şair düşmanın güç ve kuvvetini ateşe benzetiyor ve şiirdeki
kahramanın bunu yok ettiğini belirtiyor. Burada kendisine benzetilen var
benzeyen yok AÇIK İSTİARE sanatından yararlanmıştır. BENZETMENİN
SADECE BİR ÖGESİ İEL YAPILAN SANATA İSTİARE DENİR.
6. Şiiri kafiye ve redif yönünden inceleyiniz.
a–Erdi aşın
taturgan “gan”
redif, “r” yarım kafiye
a–Yanlak yagıg katargan
a–Boynun tatup kadırgan
b–Bastı ölüm agtaru
c–Erdi aşın taturgan
c–Yanlak yagıg
kaçurgan “gan”
redif, “r” yarım kafiye
c–Ograk susin kaytargan
b–Bastı ölüm ahtaru
d–Yagı ôtın öçürgen
d–Toydın anı köçürgen “ürgen”
redif , “ç” yarım kafiye
d–İşler üzüp keçürgen
b–Tegdi okı öldürü
e–Turgan ulug ışlaka “laka”redif
, “ş” yarım kafiye
e–Tirgi urup aşlaka
e–Tumlug kadır kışlaka
b–Kodtı erig umduru
7. Şiirin teması nedir? Her bendin temaya olan katkısını
belirtiniz.
Şiirde ölüm teması işlenmiş. her dörtlükle ölen kişinin
ardından duyulan üzüntünün bir yönü işlenerek ölüm teması ortaya konmuştur.
8. a) Eski Türklerde ozanların görevleri hakkında edindiğiniz
bilgilerden yararlanarak aşağıdaki doğru seçenekleri işaretleyiniz.
Kam : Büyü yapan..
Baskı : Ağır hastaları tedavi eden bir hekimdir..
Ozan : Sadece insanları eğitmez aynı zamanda
eğlendirir..
Şaman : Alt ve üst dünyada yardım eder..
Ozan, Türkmenlerde destan anlatıcısı, Özbeklerde destancı ve
falcı, Kazak ve Kırgızlarda ise büyücü ve duahan manalarında kullanılmaktadır
Hakim x Hekim x Sanatçı x Büyücü x Bilge x
b) Eski Türklerde şairlere verilen adları aşağıya
sıralayınız.
Ozan, kam, şaman, baksı
c) Şairlerin, Türk toplumundaki işlevlerini açıklayan kısa
bir konuşma yapınız.
Ozanlarımız toplumun sorunlarını dile getirmek, olup biteni
daha erken görme ve gelecek nesillere mesaj verme özellikleriyle de
tanınmıştır. Böylece halka mal olmuşlardır. Ozanlık geleneğinde tabiat sevgisi
vardır, halk sevgisi vardır, vatan sevgisi vardır, hak sevgisi vardır. Halkın
bağrından kopar ve temsil ettiği toplumun sorunlarını, mesajlarını sazıyla
anlatır. Yaşadıkları dönemlerde her halk ozanının farklı bir yeri vardır. Ama
tüm halk ozanlarımızın buluştuğu yer, halkın gönlüdür.
ANLAMA
YORUMLAMA
1. a) Ölümü konu alan aşağıdaki üç şiiri okuyunuz.
Şairlerin ölüm temasını ele alırken ölüm karşısındaki tavırlarını
karşılaştırınız. Sonuçlarını belirtiniz.
Birinci şiirde ölüm asude bir bahçeye benzetilmiş. Ölüm bir
korku olarak değil bir kurtuluş olarak görülmüş. İkinci şiirde ise ölümün acı
ve ıstırap verdiği , kötü olduğu vurgulanmış. Üçüncü şiirde ise kahramanın
ölümünün herkesi etkilediği acı ve ıstırap verdiği vurgulanmış.