İlk önce bu üç ilkeyi kısaca açıklayalım sonra aralarındaki ilişkiyi açıklayalım.
Cumhuriyetçilik ilkesi
Cumhuriyette esas olan, devleti yönetecek kişilerin belli bir süre için seçilerek iş başına gelmesidir. Bu
açıdan cumhuriyet, başta bir hükümdarın bulunduğu yönetimlerden ayrılır. Osmanlı döneminde, devlet başkanının belli bir aileden gelir ve ölünceye kadar iş başında kalırdı. Ölünce onun yerine aileden biri geçerdi. Oysa cumhuriyet, seçme ve seçilme hakkını tüm vatandaşlara tanımıştır.
Cumhuriyet yönetimi, demokrasiyi geliştiren bir sistemdir. Bu sistemde seçimlerle halkın yönetime tümüyle katılımı sağlanır. Ayrıca kişi hak ve özgürlükleri Anayasa’da güvence altına alınır. Bunlar, cumhuriyetçilik ilkesinin ulusumuza sağladığı yararlardır. Cumhuriyetçilik ilkesini benimsemek, cumhuriyet yönetimine bağlılığı sağlar. Cumhuriyet yönetimini korumayı ve yüceltmeyi amaçlar.
Milliyetçilik ilkesi
Milliyetçilik ilkesi; Atatürk’ün ifadesiyle Türk milletini sevmek ve onu yüceltmeye çalışmaktır. Bu ilke, milli sınırlar içinde dil, duygu, kültür ve amaç birliğine önem verir. Dini inançları ve dili ne olursa olsun, kendini Türk bilen, Türk olarak yaşayan herkes Türk’tür. Atatürk bunu, “Ne mutlu Türk’üm diyene!” sözüyle dile getirmiştir. Milliyetçilik ilkesi birleştirici ve bütünleştiricidir. Vatanın bütünlüğünü ve milletin bağımsızlığını her
şeyin üstünde tutar.
Milliyetçilik ilkesi sayesinde Türk vatandaşları arasında ayrım yapılmaz çocuklar.
Halkçılık ilkesi
Halkçılık ilkesi; Halk, bir ülkede oturan ve o ülkeyi vatan bilen; kaderini, mutluluğunu o ülkeye bağlamış olan insanların bütünüdür. Halkçılık ilkesi milli egemenliğin dayanağıdır. Halk, devletin yönetiminde söz sahibidir.
Bu ilkeye göre herkes, devlet hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir. Ayrıca halkçılık ilkesine göre herkes yasalar karşısında eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz.
Devletin vatandaşa, vatandaşın da devlete karşı hak ve görevleri vardır. Halkçılık ilkesi, bunu en çağdaş şekilde düzenler.
Halkçılık ilkesi ile cumhuriyetçilik ve milliyetçilik ilkesi arasındaki ilişki
Cumhuriyetçilik, halkın kendi kendini yönetmesi, seçimle yöneticilerin seçilmesidir. Seçilen yöneticiler halkı ancak halkçılık ilkesine uygun bir şekilde yönetmeleri gerekir. Devlet halka karşı olan görevlerini, herkes yasalar karşısında eşittir, Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz, prensipleri doğrultusunda yerine getirir.
Halkçılık ile Milliyetçilik ilkesi birbirine benzeşmektedir. Halkçılık da herkes eşit mesafede olmayı milliyetçilik ise bu kendine Türk olarak gören herkesi ırkı ne olursa olsun sevmeyi ilke edinmiştir.