Sezai Karakoç’un fikri ve edebi yönü
.973 okuma
Sezai Karakoç’un fikri yönü, Sezai Karakoç’un fikri edebi yönü
Karakoç şiirle ilgili görüşlerini yazmaya başladığı dönemlerden itibaren şiir anlayışını da yazmıştır. Bu konudaki düşüncelerini Edebiyat Yazıları adını verdiği 3 kitapta toplayan Karakoç’un şiirimizde son derece özgün bir yeri vardır. Onun şiiri metafizik bir şiirdir. Türk şiiri geleneksel yapısı itibariyle aslında metafizik bir şiirdir. Ancak bu özellik Tanzimat’tan sonra değişir. Sadece A.Hamit’te metafizik bir ürperti söz konusu olur. Onunla tekrar başlayan bu anlayış cumhuriyet’in ilk yıllarında Necip Fazıl Kısakürek’te ve Ahmet Kutsi Tecer’de kendini gösterir. Bunlardan başka Yahya Kemal ve Asaf Halet Çelebi’de de metafizik anlayış görülür. Fakat bu metafizik unsurlar adı geçen hiçbir şairin şiir anlayışını açıklamaz, anlatmaz.
YTÜ Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Ali Yıldız’ın tespitiyle Türk şiirini metafizik bir esasa oturtan şair Sezai Karakoç’tur. Sezai Karakoç bunu modern şiirin diliyle yapmıştır. O, Batı edebiyatını da iyi incelemiş bir şairdir. Modern sanattaki soyutlamanın İslam anlayışına uygun olduğu düşüncesindedir ve şiirlerini bu yönde geliştirmiştir.
Edebiyat Yazıları I’deki ilk yazı metafizik ile ilgilidir. Bu, hangi kavramlara önem verdiğini göstermesi bakımından önemlidir.
Karakoç geleneksel şiire de yaklaşır, ancak dili farklıdır. O, modern şiirin diliyle şiirlerini yazmıştır. Poetikasını anlattığı ikinci yazı Soyutlama ile ilgilidir. Nitekim modern sanat genel anlamda soyutlamaya dayanır. Ona göre şair, şiiri soyutlamada bırakırsa eksik bırakmış olur, tamamlanması için şairin tekrar somutlaştırması yani soyutlaştırdığı şeyi tekrar yeni bir bağlama oturtması gerekir. Bunu da Diriliş kavramına bağlar.
Sezai Karakoç, şairin genel çizgilerini, pergünt üçgeni dediği üç ilkeyle anlatır. Peer Gynt, Norveçli yazar Henrik İBSEN (1828-1906)’in en ünlü oyunlarından biridir. Karakoç, Pergünt’ün, hayatında bu ilkeleri yaşadığını belirtir ve bu ilkeleri şiire tatbik eder: Şair, Kendi Kendisi Olmalı: “Şairin kendi kendisi olabilmesinin biricik yolu, değişmek, başkalaşmaktır.”
Şair, Kendine Yetmeli: “Eserinin tohumunu ve geliştirecek iklimini, şairin kendi varlığından alması anlamına gelir yeterlilik ilkesi. Yâni fildişi kuleyi biz dışına çeviriyoruz; evren şaire bir fildişi kule olmalı; şafakta kaybettiği güvercinleri, şair, bir ikindide bulabilmeli.”
Şair, Kendinden Memnun Olmalı: “Eser´in şairini sevinçle titretmesi demek bu. Şair, eserini sevmeli. Onu okşamalı, ama yaramazlıklarına da göz yummamalı. Beğenmediği davranışlarını gücendirmeden ona anlatmalı onu kendini düzeltmeye kandırmalı ve bunu da inandırmalı ona. “Beni andırıyor, ah, beni o” demeli.”
Memnunluk ilkesinin temeli, sevinçtir. Yaşama sevinci değil “yaşatma sevinci”dir.
Eserleri
- Şiir
- ŞİİRLER I Hızırla Kırk Saat
- ŞİİRLER II Taha’nın Kitabı/Gül Muştusu
- ŞİİRLER III Körfez/Şahdamar/Sesler
- ŞİİRLER IV Zamana Adanmış Sözler
- ŞİİRLER V Ayinler /Çeşmeler
- ŞİİRLER VI Leylâ ile Mecnun
- ŞİİRLER VII Ateş Dansı
- ŞİİRLER VIII Alın Yazısı Saati
- ŞİİRLER IX Monna Rosa(Aşk Ve Çileler)
- ŞİİRLER X Monna Rosa(Ölüm ve Çerçeveler)
- ŞİİRLER XI Monna Rosa(Pişmanlık ve Çileler)
- ŞİİRLER XII Ve Monna Rosa
- ŞİİRLER XIII Karayılan
- GÜN DOĞMADAN Şiirlerin Toplu Basımı
- Çeviri Şiir
- Batı Şiirlerinden
- İslâmın Şiir Anıtlarından
- İslam anlatması
- Deneme
- Edebiyat Yazıları I Medeniyetin Rüyası Rüyanın Medeniyeti Şiir
- Edebiyat Yazıları II Dişimizin Zarı………
- Edebiyat Yazıları III Eğik Ehramlar
- Düşünce
- Ruhun Dirilişi
- Kıyamet Aşısı
- Çağ ve İlham I-II-III-IV
- İnsanlığın Dirilişi
- Diriliş Neslinin Âmentüsü
- Yitik Cennet
- Makamda
- İslâmın Dirilişi
- Gündönümü
- Diriliş Muştusu
- İslâm
- İslâm Toplumunun Ekonomik Strüktürü
- Düşünceler I-II
- Dirilişin Çevresinde
- Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I-II-III
- Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I-II
- Unutuş ve Hatırlayış
- Varolma Savaşı
- Çağdaş Batı Düşüncesinden
- Çıkış Yolu I-II-III
- İnceleme
- Yunus Emre
- Mehmed Âkif
- Mevlâna
- Piyes
- Piyesler I
- Armağan
- Hikaye
- HİKÂYELER I Meydan Ortaya Çıktığında
- HİKÂYELER II Portreler
- Günlük yazılar
- Farklar
- Sütun
- Sûr
- Gün Saati
- Gür
- Röportaj
- Tarihin Yol Ağzında
- Belgesel
- Gün Doğmadan