TÜRK ŞİİRİNDE NAZIM BİÇİMLER VE TÜRLERİ (ÖYS SORULARI)
KONU ANLATIMI İÇİN TIKLA
1. Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle Divan Edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) gazel - şarkı - murabba - mani - mesnevi
B) rubai - muhammes - destan - tuyuğ -masal
C) tuyug - kaside - murabba - türkü - gazel
D) müstezat - mersiye - gazel - naat - münacaat
E) şarkı - ağıt - rubai - müstezat - mani
(ÖYS - 1986)
2. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk edebiyatı ürünlerindendeğildir?
A) Mani
B) Koşma
C) Ninni
D) Ağıt
E) Türkü
(ÖYS -1988)
3. Bir halk edebiyatı ürünü olan “mani” ile ilgili bilgilerden hangisiyanlıştır?
A) Yazarları belli değildir.
B) Kafiye düzeni a - a - b - a biçimindedir.
C) Anlatılmak istenen duygu ya da düşünce son iki dizede bulunur.
D) ilk iki dize son iki dize ile yalnız ölçü ve kafiye bakımından İlgilidir.
E) Yalnızca aşk konusu işlenir.
(ÖYS -1990)
4. Düzenleyicisi pek bilinmez. Halkın sözlü geleneğinde oluşup gelişir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olsun, biçiminde olsun, değişikliklere, bozulmalara, kırpılmalara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
A) Tuyuğ
B) Şarkı
C) Türkü
D) Rubai
E) Gazel
(ÖYS -1991)
5. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?
A) Ayna almış perçem düzer
Zülfün tarayı tarayı
B) Kırık çanağı yok ayran içecek
Kahveye gelir de fincan beğenmez
C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni talim gelmiş varam ahşam
D) Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
E) Avcılardan kaçmış ceylan misali
Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı
(ÖYS - 1992)
6. Divan edebiyatındaki "gazel”in konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varsağı
B) Destan
C) Türkü
D) Koşma
E) Nefes
7. Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhad ile Şirin'i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük
Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai
B) Mani
C) Şarkı
D) Murabba
E) Türkü
8. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Gazel, Divan edebiyatına; koşma, Halk edebiyatına özgü nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.
C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11 'li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-12 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.
(ÖYS - 1992)
9. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beytidir?
A) Bahar erdi yine düştü letafet gülsitân üzre
Yine oldu zeminin lütfü galip âsmân üzre
B) Gül devri ayş eyyamıdır zevk u sefâ hengâmıdır
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem
C) Cefâ taşın ne gam atsa Hayâli sana alçaklar
Belagat meyvesin hâsıl eden nahi-hünersin sen
D) Bu devr içinde benim padişah-i mülk-i sühan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Arızın yâdıyle nemnâk olsa müjgânım n'ola
Zayi olmaz gül temennâsıyla vermek hâre su
(ÖYS- 1994)
10. Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim;
İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim.
Bu iki dizeden, şiirin bütünü ile ilgili özelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?
A) Nazım biçimi
B) Kafiye düzeni
C) Ölçüsü
D) Konusu
E) Yazıldığı dönem
(ÖYS - 1986)
11. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır?
A) Bir garip rüya rengiyle
Rüzgârdaki yaprak bile
B) Savrulmada gül şimdi havada
Gün doğmada bir başka ziyada
C) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir
D) Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık
Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık
E) Bizim mahalle de İstanbul'un kenarı demek
Sokaklarında yürünmez ki yüzme bilmeyerek
(ÖYS -1987)
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?
A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla!
Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla
C) Kardır yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Dağlar, omuz omuza yaslanan dağlar
Sular kararınca paslanan dağlar
E) Kervan yürür peşi sıra düşemem
Yıldız akar uçsam da yetişemem
(ÖYS 1991)
13. Siz bakarsınız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar
Tokat'la Niksar arası
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Redif
B) Uyak
C) Ölçü
D) Eksiltlli cümle
E) Dilek- koşul kipi
(ÖYS-1994)
14. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda "mesnevi" biçiminde yazılmış bir yergidir?
A) Tazarru-nâme
B) Kaabûs-nâme
C) Iskender-nâme
D) Har-nâme
E) Garip-nâme
(ÖYS -1994)
15. Bahçelerde gül gerek
Güllere bülbül gerek
Senin gibi güzele
Bencileyin kul gerek
Bu dörtlüğün biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan
B) Varsağı
C) Destan
D) Koşma
E) Mani
(OYS - 1994)
16. Düzenleyicisi bilinmez; halkın sözlü geleneğinden oluşur. Çağdan çağa, yerden yere içeriğinde olsun, biçiminde olsun değişikliklere uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir.
Bu parçada, aşağıdakilerin hangisinde söz edilmektedir?
A) Türkü
B) Şarkı
C) Gazel
D) Mesnevi
E) Koşma
(OYS - 1995)
17. Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin
I
adı bulunan son beytine tegazzül, en güzel
II
beytine beytül gazel denir. Her beyti aynı
III
konudan bahseden gazele yek-âhenk, her
IV
beyti aynı derecede güzel gazele yek-âvâz
V
adı verilir.
Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır?
A)l. B) II. O) III. D)IV. E)V.
(ÖYS -1995)
18. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerde redif yoktur?
A) Ey, genç kanı kaynayan pınar
Ey, altında yatıp kaldığım çınar
B) Uzaktan görenler yine aldanır
Gözlerde bir hayal gibi canlanır
C) Ey, kumrulu bahçem, sümbüllü bağım
Ey, bülbüllü derem, mineli dağım
D) Yatıyor can evimde hep o sonsuz emeller
Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller
E) Akşam, sanki boşluk içime dolar
Dağların cilâsı gittikçe solar
(ÖYS -1995)
19. Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Uyak düzeni aa ba ca ... biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir.
(ÖYS -1996)
Cevap Anahtarı: 1)D 2)B 3)E 4)C 5)B 6)D 7)A 8)D 9)A 10)C 11)B 12)B 13)C 14)D 15)E 16)A 17)B 18)A 19)A
|