sayfa 51
PERİLİ KÖŞK
1. “Perili Köşk” hikâyesinde hangi cümleleri değişik ses tonlarıyla
söylemek ihtiyacı duyuyorsunuz?
“Perili köşk” hikâyesinde, konuşma cümleleri farklı ses tonları ile
söylenir. Okuyucu, metinde konuşan kişinin aktarmak istediği duyguyu, sanki o
kişinin yerindeymiş gibi, ortaya çıkaracak bir tonlama yapar.
2. “İşte bir boş köşk daha...”, “Perinin bize zararı dokunmaz.” cümlelerini
farklı ses tonlarıyla söylediğinizde cümlelerin anlamında nasıl bir değişiklik
olduğunu belirtiniz.
“İşte bir boş köşk daha...”, “Perinin bize zararı dokunmaz.” cümleleri
farklı ses tonlarıyla söylendiğinde, konuşan kişinin farklı ruh halleri, farklı
duyguları ve farklı düşünceleri yansıtılmış olur. “Perinin bize zararı
dokunmaz.” cümlesini yanındakine cesaret vermek için söyleyen kişinin söyleyişi
ile böyle şeylere inanan bir kişi ile dalga geçmek için söyleyen kişinin
söyleyişi farklı olacaktır.
3. Hikâyedeki altı çizili kelimelerde ünlü ve ünsüzlerle ilgili ses
olayları görülmektedir. Bu ses olaylarının telaffuz kusurlarına sebep olup
olmayacağını tartışınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.
Hikâyedeki altı çizili kelimelerde ünlü ve ünsüzlerle ilgili ses olayları
görülmektedir. Bu ses olaylarının telaffuz kusurlarına sebep olmaz. Ses
olayları, söyleyişin kolaylaşması için gerçekleşmiş ses değişimleridir. Ses
olayı gerçekleşmiş bir kelimeyi, ses olayı olmamış gibi okumak, söyleyiş
hatasına; ses olayı olmamış gibi yazmak, yazım yanlışına sebep olur.
4. “Oturamayız” ve “gölgelerinde” kelimelerindeki ünlülerin söyleniş özelliklerini
belirleyiniz.
“Oturmayınız” àtüm ünlüleri kalındır
“gölgelerinde” àtüm ünlüleri incedir
1. ETKINLIK
“Perili Köşk” başlıklı hikâyede koyu renkle yazılan kısmı sınıfta
canlandırınız. Bu canlandırmada ses tonu, jest ve mimiklerinizin ne gibi
katkıları oldu? Buradan hareketle canlandırmada ses tonu, jest ve mimiklerin
önemini belirleyiniz.
Ses tonu, söyleyiş vurgu, jest ve mimikler sözün etki gücünü artırır.
2. ETKINLIK
“Şimdi” kelimesini aşağıdaki anlamları içerecek biçimde tonlamaya
çalışınız. Tonlamayla bir kelimenin anlamının nasıl değiştiğini belirleyiniz.
Şimdi; sonra değil hemen Şimdi;
ne desem bilmem ki
Şimdi; gelelim asıl konumuza Şimdi;
her şey mahvoldu
Şimdi; diyelim ki sen buradasın Şimdi;
şuradaydı.
Okuyucunun duygu haline bağlı olarak “şimdi” kelimesi her cümlede farklı
okunur.
Boğumlama, seslerden oluşan heceleri gerekli ses değerlerini vererek bazı
sesleri ve heceleri atlamadan, değiştirmeden doğru, güzel ve iyi
anlaşılabilecek biçimde söylemektir. Gığılama, ıslıklama, kekemelik, ekleme,
boğumlama gecikmesi, ağır boğumlama, hızlı boğumlama, tutukluk, gevşeklik vb.
boğumlama kusurlarıdır.