Sayfa 72
1.
Edip Ahmet Yüknekî’nin bilgi ve bilgisizlik kavramları üzerinde
durmuş olmasını nasıl açıklarsınız?
Bunun eserin
yazıldığı dönemle bir ilgisi var mıdır? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade
ediniz.
Evet yazıldığı dönemle bir ilgisi vardır. İslamiyeti
yeni kabul etmiş ve etmeye devam eden Türk milletine İslam dinini ve ahlakını
öğretmek amacı ile yazılan bir eserdir. Dönemin şartları gereği bu kavramlar
ele alınmıştır.
2.
Şiiri, vurgu tonlama ve kafiyesine dikkat ederek okuyunuz. Şiirin
büyük bir bölümünde mısra
sonlarındaki
kafiyeye ek olarak mısra başlarında da kafiye görülür. Sizce mısra başlarındaki
ses benzerliğinin
şiire ahenk
açısından nasıl bir katkısı vardır? Sözlü olarak ifade ediniz.
Evet kafiye ve redif şiirdeki ahenk unsurlarındandır
3.
Şair, “Değerli, dindar bilgili kişi / Bu cahil bilgisiz, değersiz
akça.” derken hangi edebî sanattan
istifade
etmiştir? Aynı sanat diğer bentlerde de var mıdır? İnceleyiniz. Bulduğunuz
edebî sanatları
ve nasıl
yapıldıklarını aşağıdaki tabloya yazınız.
Tezat sanatından yararlanmıştır.
ÖRNEK
Bilgi bilen insan, tanınmış
olur.
Bilgisiz, diriyken yitik
sayılır.
Bilgili er ölse de adı
ölmez.
Bilgisizin diriyken adı
ölür.
Bu sanat zıt anlamlı
kelimelerin bir arada kullanılmasıyla yapılır.
4.
Dörtlükler hâlinde yazılmış olan bu şiirin kafiye düzenine dikkat
ederek nazım şeklini belirleyiniz.
5.
Şiirin teması nedir? Her bendin anlamını ve temaya katkısını
belirtiniz.
6.
“Bilgi bilen insan, tanınmış olur /
Bilgisiz, diriyken yitik sayılır / Bilgili er ölse de adı ölmez /
Bilgisizin diriyken adı ölür” bendinde
anlatılan gerçeklik nedir? Tartışınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade
ediniz.
7.
İslam Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatının temel nazım
birimi beyitken Atebetü’l
Hakayık’ın
dörtlükler hâlinde ve 11’li hece ölçüsüyle yazılmasının nedenini belirtiniz.
Geçiş dönemi eseridir. Türklerin milli ölçüsü hece
ölçüsüdür. Nazım birimi önceki dönemlerde dörtlüktür. Bu eserin geçmiş
kültürden kopmadığını gösterir.
8.
“Kemikte ilik gibidir insana bilgi / İnsan ziyneti akıl, ilik
kemiğinki / Cahilin iliksiz kemik gibidir hâli/
İliksiz kemiğe
kimse uzatmaz eli.” mısralarını açıklayınız. Bu mısralarda hangi edebî sanattan
faydalanılmıştır?
Belirtiniz.
İnsan iskeletini ayakta tutan ve hareketi sağlayan şey kemik içerisinde
yer alan iliktir.
Burada bu gerçeklikten yola çıkarak şu anlatılır.
İnsanı, bilgisi ve aklı onu ayakta tutar ve ona yol gösterir, Bilgisiz kimseyi ayakta tutacak hiçbir şey ve
kimse yoktur.
Tezat, teşbih, istiare, tenasüp, tekrir