Ahmet Haşim'in Parıltı Adlı Şiirinin Tahlili İNCELEMESİ

Ahmet Haşim'in Parıltı Adlı Şiirinin Tahlili İNCELEMESİ, Ahmet Haşim Parıltı ŞİİRİ İNCELEMESİ TAHLİLİ, PARILTI ŞİİRİ İNCELEMESİ, Ahmet Haşim'in Parıltı Adlı Şiirinin Tahlili



Parıltı

Ateş gibi bir nehir akıyordu
Ruhumla o ruhun arasından
Bahsetti derinden ona halim
Aşkın bu unutulmaz yarasından.




Vurdukça bu nehrin ona aksi
Kaçtım o bakıştan, o dudaktan
Baktım ona sessizce uzaktan
Vurdukça bu aşkın ona aksi...

Biçim İncelemesi:

Nazım birimi: Dörtlük

Nazım Şekli: Serbest nazım. Şiir terzerima nazım şekline benzer bir özellik göstermektedir.

Tema: Aşk

Ölçü: Aruz ölçüsü

Kafiye Düzeni: abca, deed  sarma kafiye düzeni ile yazılmış.

Kafiyeleri ve redifleri :

-akıyordu

-arasından                                  -ara  zengin kafiye,     -sından   redif

-ona halim

-yarasından.                                 -ara  zengin kafiye,     -sından   redif

-nehrin ona aksi                          -in ona aksi    redif

-dudaktan                                         -ak   tam kafiye                           -tan   redif

-uzaktan                                           -ak   tam kafiye                             -tan   redif

-aşkın ona aksi                                 -ın ona aksi    redif

Söz sanatları:

“Ateş gibi bir nehir”:   Teşbih(benzetme)  nehir bir ateşe benzetilmiş. Renk yönünden.

“Bahsetti derinden ona halim”:   teşhis(kişileştirme)  “hal”e insana özgü konuşma özelliği verilmiş.

Şiirde “a” sesi ile asonans yapılmış,  n,d, k,t sesleri ile ise aliterasyon yapılmış.

Şiirde duygu ve düşünceler semboller yoluyla anlatılmış. İmgelere bolca yer verilmiş.

Şiirde kullanılan imgeler: ateş, su, aks, nehir, yara

Anlam incelemesi

Ahmet Haşim, estetik açıdan şiirlerini sembol tepecikleri üzerine kurmuştur. Evrenin bilinçdışı havuzunda şekillendirilen, gizli anlam katmanlarına sembol diyoruz. Fromm “Sembol benliğimizin dışını yansıtmaktadır. Sembolize ettiği şey ise içimizde saklıdır. Sembol diliyle içimizdeki duyguları sanki duyu imiş gibi açıklayabiliriz.” (Fromm;1990, 28) diyerek, sembolün nasıl bir oluşum süreci geçirerek insanoğlunun duygularına bir işaret feneri gibi aydınlık saçtığını görmekteyiz.

İnsan, bilinçaltında oluşturduğu evrenin sırlarını ateşin yakıcı, aydınlatıcı ve temizleyici anlamlarıyla dışa vurmaya çalışır. Böylece insan, iç dünyası ile dış dünyası arasına sembolik değerler düzeni kurar ve birlikteliği yaşatmaya çalışır.

Ahmet Haşim, şiirlerinde biçimlendirdiği ateşi, bir element olmaktan çıkararak, içerisinde anlam kabarcıkları ile dolu ateşten bir nehre dönüştürür. Anlam dönüştürümü ve benzetmeler, Ahmet Haşim’in kendi bilinçaltı dünyasının ele verdiği müddetçe şekillenir.

Bir ateş denizi olan bilinçaltı, Haşim’in şiirlerinde devamlı hareket halindedir. Ateş denizinin karanlık dili, her harekete geçişinde dile yeni çağrışım değerleri kazandırarak onun kaygan ve gizli bir çağrışım yumağına dönüşmesini sağlar. Yükselen ateş, içerisinde dil, sır dolu bir yapıda karşımıza çıkar. Ancak ateş, ifade ettiği yeni ve evrensel özelliğinden hiçbir şey kaybetmez ve durmaksızın havanın sonsuz boşluğuna kendi değerlerini kusar ve fısıldar.

Ahmet Haşim aşk olgusunu, Parıltı adlı şiirinde de ateş ve alev imgeleri ile birleştirerek, ateşin çağrışımları ile aşk arasında bir analoji kurarak işler. Bu bağlantı, ateş imgesinin sosyolojik, psikolojik ve kültürel çağrışımlarının irdelenmesini zorunlu kılar.

Bu bağlamda, ateşin (dolayısıyla da aşkın) analizi, aşkla ilgili içsel devinimleri, aşkın yaratma potansiyeli, yıkıcı yönü ve cinsellikle bağlantısı gibi ilişkilerin ortaya serimini mümkün kılmıştır.

Parıltı şiirinin ilk sözcüğü, şiirin de açar sözcüklerinden birisi olan ‘ateş’tir. “Ateş gibi bir nehr akıyordu / Ruhumla o ruhun arasından,”. Ateş bir nehrin sıfatıdır ve bu nehir akmaktadır. Akışın yönü iki ruh arasındaki karşılıklılık durumunu göstermektedir. Şiirin açar dizeleri olan bu iki dize, ateşten yola çıkarak insanın tarihin en eski dönemlerinden ateşe yüklediği simgesel anlamın açılımını yapmayı bir zorunluluk haline getirir, çünkü şairin aşk kavramını, ifade ettiği ateşle sınamak ve anlamak mümkündür.

Dil ve Anlatım:

Ahmet Haşim sembolizm akımının en önemli temsilcilerinden biridir. Fecr-i ati şiirinin önemli temsilcisi de olan şair duygu ve düşüncelerini direk anlatmak yerine semboller vasıtasıyla anlatmıştır. Bu yüzden şiirlerinde kapalı bir anlatım vardır. Günümüz Türkçesine göre oldukça sade bir dil kullanan şairin şiirlerinde üslup yönünden bir kapalılık söz konusudur. Onun şiirlerinde ateş, kızıllık, akşam sözcükleri en fazla göze çarpan sözcüklerdir.

Mısra bütünlüğü yerine şiirde konu bütünlüğünü seçmiş bu yüzden anlam diğer mısralara da taşmıştır.

Örnek:

“Ateş gibi bir nehir akıyordu/Ruhumla o ruhun arasından”