MEHLİKA SULTAN ŞİİRİ İNCELEMESİ TAHLİLİ KONU TEMA OLAY ÖRGÜSÜ AHENK UNSURLARI

MEHLİKA SULTAN ŞİİRİ İNCELEMESİ TAHLİLİ KONU TEMA OLAY ÖRGÜSÜ AHENK UNSURLARI, MEHLİKA SULTAN ŞİİRİ İNCELEMESİ TAHLİLİ, ŞİİR TAHLİLLERİ, 

MEHLİKA SULTAN
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç
Gece şehrin kapısından çıktı;
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç
Kara sevdalı birer âşıktı.

Bir hayâlet gibi dünyâ güzeli
Girdiğinden beri rü’yâlarına;
Hepsi meshur, o muammâ güzeli
Gittiler görmeye Kaf Dağları’na.

Hepsi, sırtında aba, günlerce
Gittiler içleri hicranla dolu;
Her günün ufkunu sardıkça gece
Dediler: “Belki son akşamdır bu.”

Bu emel gurbetinin yoktur ucu;
Dâimâ yollar uzar, kalp üzülür:
Ömrü oldukça yürür her yolcu,
Varmadan menzile bir yerde ölür.

Mehlika’nın kara sevdâlıları
Vardılar çıkrığı yok bir kuyuya,
Mehlika’nın kara sevdâlıları
Baktılar korkulu gözlerle suya.

Gördüler: “Aynada bir gizli cihan
Ufku çepçevre ölüm servileri...”
Sandılar doğdu içinden bir an
O, uzun gözlü, uzun saçlı peri.

Bu hazin yolcuların en küçüğü
Bir zaman baktı o vîran kuyuya.
Ve neden sonra gümüş bir yüzüğü
Parmağından sıyırıp attı suya.

Su çekilmiş gibi rü’yâ oldu!..
Erdiler yolculuğun son demine;
Bir hayâl âlemi peydâ oldu
Göçtüler hep o hayâl âlemine.

Mehlika Sultan’a âşık yedi genç,
Seneler geçti, henüz gelmediler;
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç
Oradan gelmeyecekmiş dediler!..

Yahya Kemal BEYATLI


2. Etkinlik: “Mehlika Sultan” metninde tekrar edilen kelimeleri bulunuz ve bu kelimelerin kaç defa tekrar edildiklerini aşağıdaki tabloya yazınız. Bu tekrarların şiire nasıl bir ahenk kattığını belirleyiniz.

Tekrarlanan Kelime Sayısı

Mehlika Sultan'a aşık yedi genç 4
Mehlika'nın kara sevdalıları 2
Mehlika 2
Gittiler 2
Kuyu 2
Su 2
Hayat 2

Kelimelerin tekrarıyla metne ahenk ve akıcılık kazandırılmıştır.



26. “Mehlika Sultan” şiirinin uyak ve rediflerini bulunuz. Şiirin uyak dizilişini bir şema hâlinde gösteriniz.

1. Dörtlük
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç : REDİF

-ıktı: Zengin uyak

2. Dörtlük:
güzeli: REDİF â : Tam uyak
-larına : REDİF

3. Dörtlük
-ce : Tam uyak
-u : Yarım uyak

4. Dörtlük:
-cu : Tam uyak
-ür : REDİF -l : Yarım uyak

5. Dörtlük:
Mehlika’nın kara sevdâlıları : REDİF (Nakarat halinde redif)
-ya: REDİF -u : Yarım uyak

6. Dörtlük:
-an : Tam uyak
-eri : Zengin uyak

7. Dörtlük:
oldu: REDİF
-ine : REDİF -em : Tam uyak

8. Dörtlük:
Mehlika Sultan’a âşık yedi genç : REDİF (Nakarat halinde redif)
-diler: REDİF
-e yarım uyak


Şiirin uyak dizilişi: abab cdcd efef ghgh...

27. “Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden/ Birçok seneler geçti dönen yok seferin den” dizelerinde Yahya Kemal, ölen bir can linin tekrar dünyaya dönemeyeceğini ifade etmek istemiştir. Şa i rin ifade tarzına dik kat ediniz. Şair “yer, sefer, birçok giden” gibi sembolik ifadelerle anlatımını daha güçlü hâle getirmeye çalışmıştır. Anlamı kapalı hâle getiren bu tür kelimeler kullanarak mesajı çağrışımlar yoluyla iletmek etkili bir anlatım tarzıdır.

Siz de aşağıdaki dörtlükte yer alan çağrışımlarla nelerin anlatılmak istenildiğini açıklayınız.

Mehlika Sultan'a aşık yedi genç, insanoğlunu sembolize ediyor.
Mehlika Sultan: İnsanın ulaşmak istediği arzularının simgesi oluyor.

3. Etkinlik: Yandaki dörtlükte şair, ahengi kuvvetlendirmek amacıyla “k, t, d” ünsüzleri ile
aliterasyon ve “a” ünlüsü ile asonans sanatları yapmıştır. Şiirin diğer dörtlüklerindeki aliterasyon ve asonansları belirleyerek tahtaya yazınız.



28. Metindeki kurguyu olay örgüsü, kişiler, zaman, mekân, dil ve anlatım tarzı başlıkları altında değerlendiriniz.

Olay örgüsü: Mehlika Sultan'a aşık yedi gencin onu görmek için Kaf Dağı'na gitmeleri ve bir daha geri dönmemeleri
Kişiler : Mehlika Sultan'a aşık yedi genç

Zaman : Belli değil
Mekân : Kaf Dağı

Dil ve anlatım tarzı : Şiirsel bir anlatım, imgeler var. Sanatlı söyleyiş görülüyor.