AŞIK TARZI HALK EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ TABLO BENZER VE FARKLI YÖNLERİ, IK TARZI NAZIM BİÇİMLERİ BENZER VE FARKLI YÖNLERİ-TABLO, AŞIK HALK EDEBİYATI DERS KONU ANLATIMI, HALK EDEBİYATI,
ÂŞIK
TARZI TÜRK HALK ŞİİRİ
(Âşıklar, ozanlar tarafında saz eşliğinde söylenen
şiirlerdir.) (Şair son dörtlükte mahlasını söyler)(Halk şairlerinin
şiirlerini topladıkları defterlere cönk adı verilir)
(Pek çoğu okuma yazma bilmez)
|
||||||
NAZIM BİÇİMLERİ
|
KONU
|
NAZIM
BİRİMİ
|
UYAK DÜZENİ
|
ÖLÇÜ
Hece ölçüsü
|
NAZIM TÜRÜ
|
DİĞER ÖZELLİKLERİ
|
KOŞMA
|
Din dışı bütün konularda
söylenir.
|
*Dörtlük
| ||||
*3-5 dörtlükten oluşur.
abcb/
çççb/
dddb/
eeeeb
6+5=11
4+4+3=11’li
Güzelleme: insan
ve doğa güzellikleri üzerine (Karacaoğlan)
Koçaklama:
Savaş, dövüş, yiğitlik, kahramanlık v.b (Köroğlu, Dadaloğlu)
Taşlama:
yergi, eleştiri
(Seyrani)
Ağıt:
Ölüleri yüceltme, yas www.derskonum.com
(Hıfzı)
*En yaygın biçimidir.
*Divan şiirindeki gazelin, kavimler dönemindeki koşuk türünün karşılığıdır.
*TÜRLERİ:
Yedekl(ayaklı) koşma:
Dörtlüklere 5 heceli kısa dize eklenmesiyle oluşan koşma
Zincirbent koşma:
Dötlüklerin son dizesindeki uyaklı sözcüğü bir sonraki dörtlüğün ilk
dizesinde kullanılmasıyla oluşan koşma www.derskonum.com
Musammat koşma: dizelerinde
iç uyak kullanılan koşma
SEMAİ
Din dışı bütün konularda
söylenir.
*Dörtlük
*3-6 dörtlükten oluşur.
Koşma gibi
www.
derskonum.
com
8’li hece
ölçüsü
Güzelleme:
Koçaklama:
Taşlama:
Ağıt:
* Kendine özgü özel bir ezgi
ile söylenir.
* İşitilerek öğrenilen şiir
demektir.
**Yalnızca ezgisi ve ölçüsü ile koşmadan ayrılır.
VARSAĞI
Bre, be hey! Gibi
ünlemli, yiğitçe bir söyleniş vardır.
*Din dışı tüm konular da
söylenir.
*Dörtlük
*3-5 dörtlükten oluşur.
abab/
cccb/
dddb/ eeeb
8’li hece
ölçüsü
------
*Özel bir ezgisi vardır.
* Güneydoğu Anadolu’da
yaşayan Varsak boyu ozanlarınca söylenen şiirlerdir.
* En güzel örneklerini
Karacaoğlan vermiştir.
DESTAN
Toplumu yakından
ilgilendiren savaş, ayaklanma, kıtlık, depremyangın gibi olaylar; cimrilik,
yiğitlik, mirasyedilik gibi konularda yazılır.
Koşma gibi
* Dötlük sayısı fazladır. En
uzun naım şeklidir.
Genelde 11’li hece öçüsü ile yazılır.
8’li de
olabilir.
------
*Kayıkçı Kul Mustafa, Serdari bu türün ünlü isimleridir.
www.derskonum.com