Necip Fazıl Kısakürek Kaldırımlar Şiirinin Zihniyeti, Nazım Birimi, Ahenk Unsurları, Söz Sanatları, Ses Olayları, İncelemesi
Kaldırımlar Şiirinin Nazım Birimi: Dörtlük
Kaldırımlar Şiirinin Birim Sayısı: Sekiz (sekiz dörtlükten oluşuyor)
Kaldırımlar Şiirinin Ölçüsü: 7+7=14’lü hece ölçüsüyle yazılmış.
Kaldırımlar Şiirinin Ahenk Unsurları: Kafiye ve rediflerle ahenk unsurları sağlanmış.
Kaldırımlar Şiirinin Kafiye ve Redifleri:
1. Dörtlük
ortasında → -tasında
yürüyorum→ -rüyorum » -r+üyorum} –rü: tam uyak, +yorum: redif
noktasında→ -tasında » -ta+sında } –ta: tam uyak, +sında: redif
görüyorum → -rüyorum
2. Dörtlük
kapanık → -anık
yıldırımlar → -ldırımlar» –ldırım+lar }-ldırım: zengin uyak, +lar: redif
uyanık → -anık » -a-nık }-a: yarım uyak, -nık: redif
kaldırımlar → -ldırımlar
3. Dörtlük
birikiyor → -ikiyor
devler → -evler » -ev+ler } –ev: tam uyak, +ler: redif
dikiyor → -ikiyor » -ik+iyor } –ik: tam uyak, +iyor: redif
evler → evler
4. Dörtlük
annesi → -esi
insandır → -sandır » -san+dır }-san: tam kafiye, +dır: redif
sesi → -esi » -es+i }-es: tam uyak, +i: redif
lisandır → -sandır
Kaldırımlar Şiirinin Söz Sanatları:
Tekrir: Kaldırımlar, sokak ve ben kelimelerinin şiirde tekrar edilmesiyle tekrir sanatı yapılmıştır.
Aliterasyon: “k” sesinin şiirde sıkça kullanılmasıyla aliterasyon söz sanatı yapılmıştır.
Teşhis: Şu dizelelerde teşhis (kişileştirme) sanatı yapılmıştır.
“Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar”
“Biri benim, biri de serseri kaldırımlar”
“Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum!”
Teşbih: Şu dizelerde teşbih sanatı yapılmıştır.
“Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.”
“İki yanımdan aksın, bir sel gibi fenerler.”
Mübalağa: “Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler…” dizelerinde mübalağa (abartma) sanatı yapılmıştır.
Kaldırımlar Şiirinin Dili: Sade, duru ve anlaşılır bir dille yazılmıştır.
Kaldırımlar Şiirinin Teması: Yalnızlık
Kaldırımlar Şiirinde Gelenek: Şiirin yazıldığı dönemin sosyal hayatı şiire aks etmiştir.
Kaldırımlar Şiiri ve Şair: Necip Fazıl’ın hayata bakış açısı, dünya görüşü ve felsefesi şiire yansımıştır.
Kaldırımlar Şiirindeki Ses Olayları:
sokaktayım: Sokaktayım kelimesinde ünsüz benzeşmesi ses olayı vardır. sokak-dayım=sokaktayım
bir sokak ortasında: Ortasında kelimesinde “n” kaynaştırma harfi vardır. ortası-n-da
karanlığa saplanan: Karanlığa kelimesinde ünsüz yumuşaması ses olayı vardır. karanlık-a=karanlığa
beni bekleyen: bekleyen kelimesinde “y” kaynaştırma harfi vardır. bekle-y-en
kül rengi bulutlarla: Rengi kelimesinde ünsüz yumuşaması ses olayı vardır. Renk-i=rengi
bacasını kolluyor: Kolluyor kelimesinde ünlü daralması ses olayı vardır. kolla-yor=kolluyor
hep simsiyah: Simsiyah kelimesinde pekiştirme yapılmıştır. sim-siyah
çilekeş yalnızların annesi: Yalnızların kelimesinde ünlü düşmesi ses olayı vardır. yalın-ız=yalnız, annesi kelimesinde ise kaynaştırma ünsüzü vardır. anne-s-i
içimde kıvrılan: Kıvrılan kelimesinde ünlü düşmesi ses olayı vardır. kıvır-ılan=kıvrılan
yumuşak bir kucakta: Kucakta kelimesinde ünsüz sertleşmesi ses olayı vardır. kucak-da=kucakta
emzirdiği çocuğum: Emzirdiği kelimesinde ünsüz yumuşaması ses olayı vardır. emzirdik-i=emzirdiği, çocuğum kelimesinde de ünsüz yumuşaması vardır. çocuk-um=çocuğum
bitmesin yolculuğum: Yolculuğum kelimesinde sessiz yumuşaması ses olayı vardır. yolculuk-um=yolculuğum
Ben gideyim: Gideyim kelimesinde “y” kaynaştırma ünsüzü vardır. gide-y-im
sabahı göreyim: Göreyim kelimesinde “y” kaynaştırma ünsüzü vardır. göre-y-im
sımsıkı bürüneyim: Sımsıkı kelimesinde pekiştirme vardır. sım-sıkı, bürüneyim kelimesinde “y” kaynaştırma ünsüzü vardır. bürüne-y-im
esrarlı bir uykuya: Uykuya kelimesinde “y” kaynaştırma harfi vardır. uyku-y-a