TANZİMAT EDEBİYATINDA ÇEVİRİ ESERLER, TANZİMAT EDEBİYATINDA TERCÜME ESERLER, TANZİMAT DÖNEMİNDEKİ ÇEVİRİ ESERLER, TANZİMAT EDEBİYATI,
Tanzimat dönemi çeviri eserler
Bir edebi gelenekte farklı bir edebi geleneğin etkisi görülmeye başladığında kaçınılmaz bir sonuç olarak etkilemekte olan edebi geleneğin farklı türlerinin etkilenen edebi geleneğe geçtiği görülür. Bilindiği üzere Türk edebiyatında altı asır hüküm süren divan edebiyatı geleneğinin akabinde dilde sadeleşme cereyanı ve batılılaşma eğilimi olmuştur. Türk edebiyatı batılılaşma eğilimine girdiğinde verilen ilk eserler genellikle çeviriler üzerine olmuştur. Tanzimat döneminin hemen öncesinde ve Tanzimat döneminde özellikle Fransız edebiyatının ve romantizmin etkisi ile çeviri eserler yapılmıştır. Şimdi bunları söylemeye gayret sarf edelim.
1)Telemak
Fenelon’dan Yusuf Kamil ve Paşa ve Ahmet Vefik Paşa bu eseri çevirmiştir. Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı çeviri edebi nitelikten uzaktır. Özet niteliğindedir. Mecmua-ı Fünun’da yayınlanmıştır. Ahmet Vefik Paşa’nın çevirisi ise tam ve edebi bir çeviridir. Ceride-i Havadis’te yayınlanmıştır.
2)Sefiller
Münif Paşa ve Şemsettin Sami tarafından Victor Hugo’dan Hikaye-i Mağdurin adı ile çevrilmiştir.
3)Monte Cristo Kontu
Teodor Kasap tarafından Alexander Dumas’tan çevrilmiştir. İlk hacimli roman çevirilerinden biridir.
4)Kamelyalı Kadın
Ahmet Mithat Efendi’nin Alexander Dumas’tan çevirisidir.
5)Graziella
Ali isimli biri Lamartine’den çevirmiştir. Ermeni harfleriyle Türkçe olarak basılmıştır.
6) Hikaye-i Robinson
İngiliz edebiyatında roman türünün kurucusu olan Defoo’dan Ahmet Lütfi tarafından çevrilmiştir. Arapçadan Türkçeye çevrilmiştir.
7)Atala
Fransız edebiyatında romantizm akımının önde gelen isimlerinden Chateaubriand’ın eserinin çevirisidir. Atala yahut Amerikan Vahşileri adıyla anılır. Egzotik kavramı edebiyata girmiştir. Romandan tiyatroya da çevrilmiştir. Bu edebiyatımızdaki ilk tür değişimidir.
8)Emile
J.J. Rousseau’un eserinden Ziya Paşa tarafından çevrilmiştir. Vulgarize bir anlatım yapılmıştır.
9)Le Lac
Lamartine’e ait şiir “Göl” adı ile Sadullah Paşa tarafından çevrilmiştir.
10) Tıfl-ı Naim
Victor Hugo’ya ait şiir Ethem Pertev Paşa tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Edebiyatımızdaki ilk ottova-rima örneğidir.
Not: Ottova-rima türü Tanzimat dönemi edebi gelişmeleri ile edebiyatımıza girmiş bir türdür. Bu tür 8’li bentler halinde yazılan bir türdür. Ottova-rima türünün edebiyatımızdaki en meşhur örneği Abdullah Hamit Tarhan tarafından kaleme alınan Makber adlı şiirdir.
Tanzimat edebiyatı geleneğinin ilk evresinde şiir çevirileri ve yeni bir tür olarak karşımıza çıkan roman türünden çevirilerde acemilikler görülür. Sanatçılarımız zamanla bu yeni geleneğin acemiliğini atmış ve daha yetkin çeviriler vermiştir.