10.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1.DÖNEM 2.YAZILI SORULARI VE CEVAPLARI

10.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1.DÖNEM 2.YAZILI SORULARI VE CEVAPLARI, 10.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 1.DÖNEM 2.YAZILI, YAZILI SORULARI, 10.SINIF EDEBİYAT 1.DÖNEM 2.YAZILI SORULARI,

2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DİNAR ANADOLU LİSESİ 10.SINIFLAR TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ I. DÖNEM II. TARAMA SINAVI

1. İslamiyet öncesi Türk şiiriyle ilgili aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

Bu dönem şiirlerinde nazım birimi…………………. , ve …………………….. ölçüsü kullanılır.

Şiirler ………………… , …………………….. ve ……………………. Adı verilen dini törenlerde ……………………….. eşliğinde söylenir.

Bu dönem şairlerine ……………….. , ……………… , ………………. , ……………….. ve ……………. adı verilir.

İslamiyet öncesi şiir, sav ve sagu örnekleri …………………………………………………. tarafından yazılan ……………………………………………………… isimli eserde yer alır.

Ölen bir kişinin ardından  düzenlenen ………………………. törenlerinde söylenen şiirlere…………………. adı verilir.

Sagunun halk edebiyatındaki karşılığı……………………………. ve divan edebiyatındaki karşılığı ise ……………………………… dir.

Doğa sevgisi, aşk, kahramanlık ve yiğitlik konularının işlendiği şiire İslamiyet öncesinde….………………adı verilir.

İslamiyet öncesi şiirde genellikle …………. kafiye esastır.

2. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi sözlü edebiyat ürünlerinden biri değildir?

A) Koşuk             B) Sav                   C) Sağu                D) Destan           E) Koşma

Ozan denilen kişilerce kopuz denilen saz eşliğinde koşukların söylendiği törene…………………….. , kutsal sayılan hayvanların avlandığı törenden okunan şiirlere……………………….  ve eğlencelerin, yemeklerin olduğu kesilen hayvanların yenildiği törene…………………… adı verilir.

3. Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangisi sırasıyla gelmelidir?

A) Sav-Sığır-Koşuk

B) Sagu-Yuğ-Sığır

C) Sığır-Koşuk-Şölen

D) Koşuk-Sığır-Şölen

E) Şölen-Koşuk-Sav

İslamiyet öncesinde ölüm üzüntüsünün dile getirildiği şiirlerdir.

Halkın genel görüşünü, âdet ve gelenekleri yansıtan özlü sözlerdir.

Destan döneminde yiğitlik, aşk ve doğa temalarının işlendiği şiirin adıdır.

Eski Türklerde birtakım törenleri yöneten din adamı, hekim ve şair.

4. Aşağıdaki terimlerden hangisi yukarıda verilen açıklamalarla ilişkilendirilemez?

Koşuk                   B) Şaman            C) Sağu                D) Yuğ                  E) Şaman

5. Orhun Abideleri hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Göktürk Devleti zamanında dikilmiştir.

B) Tonyukuk, Bilge Kağan ve Kül Tigin  adına dikilmiştir.

C) Yazarı Wilhelm Thomsen’dır.

D) Türk adının, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metindir.

E) Bugünkü Moğalistan sınırları içinde kalmaktadır.

6.Kutadgu Bilig’deki kişilerin karşısına temsil ettikleri kavramları yazınız.

 Kün Togdı:                                                                                       Ögdilmiş:

Ay Toldı:                                                                                            Odgurmuş:

7. İslami dönem eserlerin yazarlarını eşleştiriniz.

Kutadgu Bilig:                                                    Kaşgarlı Mahmut

Divan-ı Hikmet:                                                               Edip Ahmet Yükneki

Dîvânu Lugâti't-Türk:                                  Yusuf Has Hacip

Atebetü’l-Hakayık:                            Ahmet Yesevi

8.  İslami dönem eserleriyle ilgili aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

* “Mutluluk veren bilgi” anlamına gelen …………………………………. isimli eser………………………………… tarafından yazılmıştır.

* “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelen …………………………………. isimli eser………………………………… tarafından yazılmıştır.

* Türk dilinin ilk sözlüğü …………………………………….. isimli eserdir.

* İslami dönem eserleri …………………………………. Türkçesinin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

* Siyasetname türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği………………………………………….’dir.

* Araplara Türkçe öğretmek için ve Türkçenin Arapça ile boy ölçüşecek düzeyde olduğunu göstermek için yazılan eser……………………………………………….’dir.

* 12. yüzyılda yazılıp ilahi türünün ilk örneklerinin olduğu ahlak ve öğüt kitabı……………………………….’dir.

* Türk boylarının yerleşim alanı haritasının bulunduğu İslami dönem eseri ………………………………………’dir.

 9. Halk edebiyatı ve divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

* Halk şiiri, …...................... , …………………. ve …………………. şiiri olmak üzere üçe ayrılır.

* Halk şiirleri…………………. ölçüsü ile yazılır ve nazım birimi……………………..’tür.

* Anonim halk şiiri ürünleri…………... , ……………. , ……………. ve ………………’dir.

*Türkülerde yinelenen bölümlere……………………….. adı verilir.

* Düz maninin sonuna anlamı tamamlamak ya da pekiştirmek için iki dize daha eklemek suretiyle elde edilen maniye ………………………… adı verilir.

* İki kişinin karşılıklı olarak söylediği manilere …………………… adı verilir.

* Türlü ezgilerle söylenen anonim halk şiiri nazım biçimine………………… adı verilir.

* İlk söyleyeni belli olmayan eserlere…………………. adı verilir.

* Halk edebiyatındaki "türkü"nün divan edebiyatında karşılığı olan nazım şekli…………..’dır.

* Divan edebiyatında, aynı vezin ve kafiyeyle benzer şiir yazmaya……………… adı verilir.

* Türklerin divan edebiyatına kazandırdıkları nazım şekilleri…………… ve ……………… ‘dır.

* Gazel’in ilk beyitine…………. son beyitine……………. adı verilir.

*Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekli………………… , halk edebiyatında en çok kullanılan nazım şekli …………………..’dır.

 Türk edebiyatına ait bir nazım şeklidir. Türkler bu nazım şeklini Klasik edebiyata sokmuşlardır. Genellikle üç ile beş dörtlükten oluşan bu türde aşk ve sevgilinin güzelliğinden bahsedilir.

10. Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türkü         B) Tuyuğ        C) Güzelleme               D) Şarkı          E) Müstezat

11. Aşağıdakilerin hangisinde beyitlerden oluşan nazım şekilleri bir arada verilmiştir?

A) Gazel, mesnevi, rubai             B) Kıta, şarkı, kaside       C) Kaside, mesnevi, kıta              

D) Tuyuğ, gazel, mesnevi            E) Gazel, kaside, ilahi

—- kafiye bakımından gazelle aynıdır. Giriş (matla) ve şairin adının geçtiği beyit yoktur. —- ile gazel arasında konu bakımından da farklılıklar vardır. —- felsefi, tasavvufi bir fikir, bir hayat görüşü gibi konuları işler.

12. Yukarıdaki boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?

A) Kaside       B) Mesnevi     C) Rubai                       D) Kıt'a           E) Müstezat

13. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin ilk beyti olamaz?

A) Gittin ama ki kodun hasret ile canı bile

İstemem sensiz olan sohbeti yaranı bile

B) Ey pertev-i likan ile bi-nur u fer çerağ

Nisbet yüzüne şemsi felek muhtasar çerağ

C) Gel varma otağına rakibün ki bilürsin

İt olduğu yine melek itmek yüzer ey dost

D) Kakıyup hışm ile ebrularını çin eyler

Turmaz ol şuh-ı cefa-pişe bana kin eyler

E) Nam u nişane kalmadı fasl-ı bahardan

Düşdi çemende berg-i dıraht itibardan

14. Gazelle ilgili bilgilerden aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Arap edebiyatında ortaya çıkan bir şiir türüdür.

B) İlk beytine matla, son beytine makta denir.

C) En güzel beytine taç beyit denir.

D) Şair son beyitte mahlasını (takma adını) kullanır.

E) En az beş, en fazla on beş beyitten oluşur.

Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır

15. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnek olabilir?

A) Semai         B) Varsağı      C) Koşma      D) İlahi           E) Sagu

Yiğitlik kahramanlık gibi konular (I)koçaklamayla, güzellik, tabiat ve aşk gibi konular (II)güzellemeyle, ayrılık, ölüm ve hasret gibi konular (III)türküyle, Allah'ın varlığı, birliği ve Allah'a övgüler (IV)münacatla, varlıkların Allah'tan gelip, tekrar Allah'a dönmesi gibi konular (V)devriyeyle anlatılır.

16. Yukarıdaki parçada altı çizili numaralı bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

Halk şiirinin en uzun nazım şeklidir. Halkın yaşadığı savaşlar ve olağanüstü olaylar konu edilir. Genellikle 11'li hece ölçüsüyle yazılır.

17. Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Destan       B) Koşma       C) Mesnevi D) Semai         E) Varsağı

Eğil güzel eğil saçın sürünsün

Aç beyaz göğsünü tenin görünsün

Evvel benim idin şimdi kiminsin

Gündüzün hoş geçen düş müdür nedir?

18. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnektir?

A) Semai         B) Koşma       C) Varsağı     D) Destan       E) Rubai

Yedili hece ölçüsüyle söylenir. Eğlencelerde, sevgililer arasında haberleşmelerde, törenlerde öğüt ve ders vermek amacıyla sıkça kullanılmıştır. Anonim Halk edebiyatının önemli bir türüdür. Asıl söylenmek istenen üçüncü ve dördüncü dizede verilir.

19. Yukarıda sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mani               B) Koşuk              C) Sav                   D) Ağıt E) Türkü

—- özel bir ezgiyle söylenir ve yörelere göre adlandırılır. —- söyleyeni (yakıcısı) belli olan ve belli olmayan olmak üzere ikiye ayrılır. Asıl —- yakıcısı belli olmayanlardır.

20. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?

A) Koşma       B) Türkü         C) Mani                          D) Destan       E) Şarkı

21. Şarkı nazım şekli için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Dörtlüklerden oluşan bir nazım şeklidir.

B) Divan edebiyatına Türkler kazandırmıştır.

C) 11'li hece ölçüsüyle yazılır.

D) Bestelendiği için fazla uzun değildir.

E) Şarkıda dil biraz daha sadedir.

22. Aşağıda "koşma" ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Halk edebiyatında en çok kullanılan türdür.

B) 11'li hece ölçüsüyle yazılır.

C) Aşk, güzellik ve doğa konularını işlenir.

D) Çoğunlukla tam veya zengin uyak kullanılır.

E) Son dörtlükte şairin adı geçer.

Hakka şükür koçlarun devranıdur.

Cümle alem bu demün hayranıdur

Gün batandan gün toğan yine değin

Aşk erinün bir nefes seyranıdur

23. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki Divan nazım şekillerinden hangisidir?

A) Tuyuğ        B) Rubai         C) Şarkı                           D) Murabba       E) Kıt'a

Gördüm yârimin yüzünü

Öptüm dostumun gözünü

Aradım buldum izini

Buldum amma neden sonra

24. Yukarıdaki dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Koşma       B) Varsağı      C) Semai                        D) Destan       E) Nutuk

Oklar uçup gider şahanlar gibi

Mert de aşıp gider aslanlar gibi

Kılıçlar oynaşır ceylanlar gibi

Kesilir ne başlar meydan içinde

25. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine aittir?

A) Varsağı      B) Koçaklama         C) Destan            D) Semai         E) Koşuk

Kasidenin girişi ve şiir yönünün en ağır basan bölümüne (I)teşbib, kasidenin nesip bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen beyit veya beyitlere (II)mivan, kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölüme (III)methiye, kasidede şairin kendini övdüğü bölüme (IV)fahriye, kaside içinde gazel söylemeye (V)tegazzül denir.

26. Yukarıdaki parçada altı çizili kavramlardan hangisi yanlış açıklanmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

27.Aşağıda gazelle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Gazelin ilk beytine matla denir.

B) Konu olarak lirik bir nazım biçimidir.

C) Beyitler arasında anlam birliği bulunan gazellere yek ahenk gazel denir.

D) İlk beyitten sonra gelen beyte hüsnü matla denir.

E) Gazel Iran edebiyatında doğup Türk edebiyatına geçmiştir.

Bir çubuğu vardır gayet küçücek

Zumı fasidince keyf getirecek

Kırık çanağı yok ayran içecek

Kahvede fağfuri fincan beğenmez

28. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım türlerinden hangisine örnektir?

A) Koçaklama            B) Destan       C) Taşlama      D) Varsağı      E) Koşuk

Bektaşi şairlerin yazdığı şiirlerdir. Hz. Muhammed ve Hz. Ali için övgüler söylenir. Genellikle tasavvuftaki vahdet-i vücud görüşü anlatılır.

29. Yukarıda sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Semai             B) Nefes         C) Nutuk                  D) Devriye          E) Şathiye

 

Bent sayısı beş ile on arasında değişir. Bentlerin uyak düzeni gazele benzer. Bendin son beytine vasıta beyti denir. Bu beyit her bendin sonunda değişir.

30. Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Terkib-i bent               B) Müstezat          C) Terci-i Bent                D) Murabba       E) Şarkı

31.Mani ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Halk şiirinin en küçük nazım biçimidir.

B) Kafiye düzeni aaxa'dır.

C) İlk iki dize uyağı doldurmak içindir.

D) Temel düşünce son dizede verilir.

E) 8'li hece ölçüsüyle söylenir.

                                                                                                                                                             Hüseyin ÇELİK

                                                                                                                                             Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni