PSİKOLOJİ DERS NOTLARI,Psikolojinin Alanı Ders Notları, Psikolojinin Alanı Konu Anlatımı PDF, Psikolojinin Alanı PDF, PSİKOLOJİNİN ALANI, PSİKOLOJİ DERS NOTLARI,KONU ANLATIMI PDF İNDİR,PSİKOLOJİ DERS NOTLARI,KONU ANLATIMI PDF İNDİR,PSİKOLOJİ DERS NOTLARI PDF İNDİR, PSİKOLOJİ KONU ANLATIMI, PSİKOLOJİ NOTLARI, 11.SINIF PSİKOLOJİ DERS NOTLARI,10.SINIF PSİKOLOJİ DERS NOTLARI,
b. Uygulamalı Alanlar (pratik psikoloji)
1--tıp ve klinik psikoloji: psikolojinin tıbba uygulanması klinik psk geliştirir. klinik psikoloji davranış bozukluklarının teşhis ve tedavisi için çalışan bölümdür.
2--eğitim psikolojisi: kaliteli ve tekin öğrenme sağlanabilmesi ve sorunlu öğrencilerin bulunması tedavisi amaçlı çalışan bölümdür.
3--endüstri ticaret: personelin seçiminden başlayarak endüstrideki işçi sorunlarıyla ilgilenerek işin veriminin arttırılmasını sağlayan bölüm.
4--hukuk psikolojisi: suçluların sorgulanması, topluma kazandırılması, suçluluk, suça yönelten nedenler, insanın ne zaman suçlu sayılabileceği gibi konularla ilgilenir.
5--ordu psikolojisi: askerlerin psikolojik sorunlarıyla ilgilenilmesinde ve çeşitli silahları kullanacak kişilerin seçiminde kullanılır.
6--spor ve sanat psikolojisi: sporcuların, sanatçıların başarısı, sorunlarıyla ilgilenir.
TÜM PSİKOLOJİ KONULARI İÇİN TIKLAA
👇KONU ANLATIMI
PSİKOLOJİYE GİRİŞ
1.PSİKOLOJİNİN KONUSU
Psikoloji ruh anlamına gelen “psyche” ve bilgi anlamına gelen “logos” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Psikoloji insan doğasını anlamaya çalışan bir bilimdir.
Psikoloji gözlenebilir ve ölçülebilir insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilimdir.
Psikoloji gözlenebilir davranışları ve gözlenemeyen ama ölçülebilir zihinsel süreçleri konu edinir.
Bir organizmanın gözlenebilen ve ölçülebilen bütün etkinliklerine davranış denir.
Organizmanın doğrudan gözlenemeyen ancak dolaylı yollarla ölçülebilen etkinliklerine zihinsel süreçler denir. bunlar : zeka-bellek-algılama-düşünme-öğrenme vb.
Psikoloji gözlenebilir ve ölçülebilir insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilimdir.
Psikoloji gözlenebilir davranışları ve gözlenemeyen ama ölçülebilir zihinsel süreçleri konu edinir.
Bir organizmanın gözlenebilen ve ölçülebilen bütün etkinliklerine davranış denir.
Organizmanın doğrudan gözlenemeyen ancak dolaylı yollarla ölçülebilen etkinliklerine zihinsel süreçler denir. bunlar : zeka-bellek-algılama-düşünme-öğrenme vb.
2.PSİKOLOJİNİN AMAÇLARI
--insan davranışlarını tanımlama
--insan davranışlarını anlama ve açıklama
--insan davranışlarını önceden kestirme
--insan davranışlarını etkileme ve kontrol etme
--insan davranışlarını tanımlama
--insan davranışlarını anlama ve açıklama
--insan davranışlarını önceden kestirme
--insan davranışlarını etkileme ve kontrol etme
3.PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR
a.Yapısalcı (Strüktüralizm) Yaklaşım: ekolünün önde gelen temsilcisi Wilhelm Wundt dur.Yapısalcılar için psikolojinin konusu bilinç ve bilinç olaylarıdır. Wundt a göre psikoloji bilinci onun yapısını incelemelidir. W. Wundt bilinç olaylarını doğa olayları gibi neden-sonuç ilişkisi içinde incelemek istemiştir.
b. İşlevci (fonksiyonalizm) Yaklaşım: Bu okulun önde gelen temsilcileri William James, John Dewey’dir. bu okula göre bilincin yapısıyla ilgili bilgilerin fonksiyonel olması gerekir.psikoloji zihnin yapısını değil işlevini araştırmalıdır. İnsan, değişen çevre koşullarına değişerek uyum sağlar. Bu nedenle algı, dikkat, düşünme, istem vb. yetiler, bireyin yaşamda karşılaştığı sorunlara ve çevreye uyumuna yardımcı olmalıdır.
c. Bütünlük (Gestaltçı) Yaklaşım: temsilcileri Max Wertheimer, Kurt Lewin gibi Alman psikologlardır. Gestaltçılar, insan davranışlarının duyum, dikkat, ilgi vb. öğelerine ayrılarak incelenmesine karşı çıkarlar. Davranışlar onu ortaya çıkaran tüm etkenlerin toplamı değil bir sentezidir. Bir bütün olarak incelenmelidir. Algılama, düşünme, öğrenme gibi zihinsel süreçlerin bir bütün halinde incelenmesi gerektiğini savunurlar.
d. Davranışçı (Bihevyorizm) Yaklaşım: Bu ekolün önde gelen temsicileri İ. Pavlov, Thorndike, Watson ve Skinner’dir. Bu ekole göre psikoloji organizmanın gözlenebilen davranış, tavır ve hareketlerini incelemelidir. Böylece psikoloji konusuna giren olayları yönlendirebilir ve denetleyebilir. Davranışçılar organizmanın iç yaşantılarıyla ilgilenmezler. Davranışçılar, doğa bilimlerindeki nesnelliği psikolojide de görmek isterler. Bu bakımdan deney ve gözlem dışında bir yöntem kabul etmezler.
e. Psikodinamik (Psikanaliz) Yaklaşım: Bu yaklaşımın kurucusu Simund Freud’dur.
Bilinç: kişinin yaptıklarının, düşündüklerinin farkında olmasıdır.
Bilinçaltı: ilkel dürtü ve isteklerimizin merkezidir. Benlik tarafından hoş karşılanmayan anı ve deneyimlerimizin depolandığı bölgedir
Psikanalizin özü bilinçaltı kavramına dayanır. Bilinçaltı, insanın başından geçen hoşlanmadığı olayların zihinde tutulduğu yerdir. İnsan başından geçen ve hoş olmayan olayları zaman geçtikçe unuttuğunu zanneder. Aslında bunlar bilinçaltına gizlenmekte ve davranış bozukluklarının kaynağını oluşturmaktadır. Bu okula göre psikoloji bilinçaltını araştırmalıdır.
f. Hümanistik (İnsancıl) Yaklaşım: Önde gelen temsilcileri A.H. Maslow ile C.Rogers’dir. İnsancıl yaklaşıma göre, her insanın kendine has yeteneği vardır. Ve bu yetenek çıkarılmalıdır. İyi bir yaşam, insanın kendi gizli yeteneklerini, doğasına uygun olarak geliştirmesiyle sağlanır.
Bu yaklaşıma göre psikoloji insanın özel yeteneklerini ortaya çıkarmaya çalışmalı ve bu yetenekleri geliştirmesinde bireye yardımcı olmalıdır.
g Biyolojik Yaklaşım: Önde gelen temsilcisi Adolf Meyer’dir. bu ekole göre insan davranışlarının kökeninde organizmanın biyolojik özelliklerinin etkisi vardır. Davranışları iyi anlayabilmek için beynin ve sinir sisteminin biyo-kimyasal işleyişini incelemek gerekir. Çünkü davranışlar, uyarıcıların beyni ve sinir sistemini biyo-kimyasal etkilemesi ile biçimlenir.
h.Bilişsel Yaklaşım: Önde gelen temsilcisi Jean Piaget’tir. Bu ekole göre biliş (zihin) dünyayı tanıyabilen ve anlayabilen bir etkinliktir. İnsan davranışlarının kökeninde bilinç, dikkat, algı, bellek, düşünme gibi zihinsel etkinlikler vardır.
a.Yapısalcı (Strüktüralizm) Yaklaşım: ekolünün önde gelen temsilcisi Wilhelm Wundt dur.Yapısalcılar için psikolojinin konusu bilinç ve bilinç olaylarıdır. Wundt a göre psikoloji bilinci onun yapısını incelemelidir. W. Wundt bilinç olaylarını doğa olayları gibi neden-sonuç ilişkisi içinde incelemek istemiştir.
b. İşlevci (fonksiyonalizm) Yaklaşım: Bu okulun önde gelen temsilcileri William James, John Dewey’dir. bu okula göre bilincin yapısıyla ilgili bilgilerin fonksiyonel olması gerekir.psikoloji zihnin yapısını değil işlevini araştırmalıdır. İnsan, değişen çevre koşullarına değişerek uyum sağlar. Bu nedenle algı, dikkat, düşünme, istem vb. yetiler, bireyin yaşamda karşılaştığı sorunlara ve çevreye uyumuna yardımcı olmalıdır.
c. Bütünlük (Gestaltçı) Yaklaşım: temsilcileri Max Wertheimer, Kurt Lewin gibi Alman psikologlardır. Gestaltçılar, insan davranışlarının duyum, dikkat, ilgi vb. öğelerine ayrılarak incelenmesine karşı çıkarlar. Davranışlar onu ortaya çıkaran tüm etkenlerin toplamı değil bir sentezidir. Bir bütün olarak incelenmelidir. Algılama, düşünme, öğrenme gibi zihinsel süreçlerin bir bütün halinde incelenmesi gerektiğini savunurlar.
d. Davranışçı (Bihevyorizm) Yaklaşım: Bu ekolün önde gelen temsicileri İ. Pavlov, Thorndike, Watson ve Skinner’dir. Bu ekole göre psikoloji organizmanın gözlenebilen davranış, tavır ve hareketlerini incelemelidir. Böylece psikoloji konusuna giren olayları yönlendirebilir ve denetleyebilir. Davranışçılar organizmanın iç yaşantılarıyla ilgilenmezler. Davranışçılar, doğa bilimlerindeki nesnelliği psikolojide de görmek isterler. Bu bakımdan deney ve gözlem dışında bir yöntem kabul etmezler.
e. Psikodinamik (Psikanaliz) Yaklaşım: Bu yaklaşımın kurucusu Simund Freud’dur.
Bilinç: kişinin yaptıklarının, düşündüklerinin farkında olmasıdır.
Bilinçaltı: ilkel dürtü ve isteklerimizin merkezidir. Benlik tarafından hoş karşılanmayan anı ve deneyimlerimizin depolandığı bölgedir
Psikanalizin özü bilinçaltı kavramına dayanır. Bilinçaltı, insanın başından geçen hoşlanmadığı olayların zihinde tutulduğu yerdir. İnsan başından geçen ve hoş olmayan olayları zaman geçtikçe unuttuğunu zanneder. Aslında bunlar bilinçaltına gizlenmekte ve davranış bozukluklarının kaynağını oluşturmaktadır. Bu okula göre psikoloji bilinçaltını araştırmalıdır.
f. Hümanistik (İnsancıl) Yaklaşım: Önde gelen temsilcileri A.H. Maslow ile C.Rogers’dir. İnsancıl yaklaşıma göre, her insanın kendine has yeteneği vardır. Ve bu yetenek çıkarılmalıdır. İyi bir yaşam, insanın kendi gizli yeteneklerini, doğasına uygun olarak geliştirmesiyle sağlanır.
Bu yaklaşıma göre psikoloji insanın özel yeteneklerini ortaya çıkarmaya çalışmalı ve bu yetenekleri geliştirmesinde bireye yardımcı olmalıdır.
g Biyolojik Yaklaşım: Önde gelen temsilcisi Adolf Meyer’dir. bu ekole göre insan davranışlarının kökeninde organizmanın biyolojik özelliklerinin etkisi vardır. Davranışları iyi anlayabilmek için beynin ve sinir sisteminin biyo-kimyasal işleyişini incelemek gerekir. Çünkü davranışlar, uyarıcıların beyni ve sinir sistemini biyo-kimyasal etkilemesi ile biçimlenir.
h.Bilişsel Yaklaşım: Önde gelen temsilcisi Jean Piaget’tir. Bu ekole göre biliş (zihin) dünyayı tanıyabilen ve anlayabilen bir etkinliktir. İnsan davranışlarının kökeninde bilinç, dikkat, algı, bellek, düşünme gibi zihinsel etkinlikler vardır.
4.PSİKOLOJİDE UZMANLIK ALANLARI
Deneysel alanlar akademik araştırmalar içerir. Uygulamalı alanlar da akademik çalışmalarla elde edilen bilgiler pratik hayata uygulanır.
a. Deneysel Alanlar (Teorik Psikoloji)
1--Genel Psikoloji: Psikoloji ile ilgili temel ilkeleri, kavramları ve davranışın te¬mellerini araştıran psikoloji dalıdır.
2--sosyal psikoloji: bireyin grup içindeki davranışlarını konu edinir.
3--gelişim psikolojisi: bireyin doğumdan ölüme yaşa bağlı davranış özelliklerini inceler.
4--eğitim psikolojisi: etkin ve kalıcı öğrenmeyi olanaklı kılma yollarını konu edinir.
5--deneysel psikoloji: İnsan davranışlarına ilişkin araştırmalar yapan uzmanlık alanıdır. Psikoloji konusundaki her türlü deney¬sel araştırmaların yapıldığı ve davranışların açıklanmaya çalışıldığı psikoloji dalıdır. Daha çok laboratuar deneylerine dayanır.
6--psikometrik psikoloji: testlerin geliştirilmesi ve kullanılması ile ilgili alandır.
Deneysel alanlar akademik araştırmalar içerir. Uygulamalı alanlar da akademik çalışmalarla elde edilen bilgiler pratik hayata uygulanır.
a. Deneysel Alanlar (Teorik Psikoloji)
1--Genel Psikoloji: Psikoloji ile ilgili temel ilkeleri, kavramları ve davranışın te¬mellerini araştıran psikoloji dalıdır.
2--sosyal psikoloji: bireyin grup içindeki davranışlarını konu edinir.
3--gelişim psikolojisi: bireyin doğumdan ölüme yaşa bağlı davranış özelliklerini inceler.
4--eğitim psikolojisi: etkin ve kalıcı öğrenmeyi olanaklı kılma yollarını konu edinir.
5--deneysel psikoloji: İnsan davranışlarına ilişkin araştırmalar yapan uzmanlık alanıdır. Psikoloji konusundaki her türlü deney¬sel araştırmaların yapıldığı ve davranışların açıklanmaya çalışıldığı psikoloji dalıdır. Daha çok laboratuar deneylerine dayanır.
6--psikometrik psikoloji: testlerin geliştirilmesi ve kullanılması ile ilgili alandır.
b. Uygulamalı Alanlar (pratik psikoloji)
1--tıp ve klinik psikoloji: psikolojinin tıbba uygulanması klinik psk geliştirir. klinik psikoloji davranış bozukluklarının teşhis ve tedavisi için çalışan bölümdür.
2--eğitim psikolojisi: kaliteli ve tekin öğrenme sağlanabilmesi ve sorunlu öğrencilerin bulunması tedavisi amaçlı çalışan bölümdür.
3--endüstri ticaret: personelin seçiminden başlayarak endüstrideki işçi sorunlarıyla ilgilenerek işin veriminin arttırılmasını sağlayan bölüm.
4--hukuk psikolojisi: suçluların sorgulanması, topluma kazandırılması, suçluluk, suça yönelten nedenler, insanın ne zaman suçlu sayılabileceği gibi konularla ilgilenir.
5--ordu psikolojisi: askerlerin psikolojik sorunlarıyla ilgilenilmesinde ve çeşitli silahları kullanacak kişilerin seçiminde kullanılır.
6--spor ve sanat psikolojisi: sporcuların, sanatçıların başarısı, sorunlarıyla ilgilenir.
5.PSİKOLOJİDE YÖNTEMLER
yöntem, amaca ulaşmak için izlenen sistemli yollardır.
Tümevarım: Özel ve tekil olaylardan hareketle genel sonuçlara ulaşmaktır.
Tümdengelim: genel doğrulardan özel olay¬lara ilişkin sonuçlara ulaşmaktır
yöntem, amaca ulaşmak için izlenen sistemli yollardır.
Tümevarım: Özel ve tekil olaylardan hareketle genel sonuçlara ulaşmaktır.
Tümdengelim: genel doğrulardan özel olay¬lara ilişkin sonuçlara ulaşmaktır
A. Betimleyici ve Tanımlayıcı Yöntemler
1. Tarama Yöntemi
İncelenecek olayı doğrudan gözlemleme imkanı olmadığı zamanlar, bu olaylar soru listeleri ve görüşmeler yoluyla dolaylı olarak incelenir. Tarama yönteminde en çok test ve anketlerden yararlanır:
Testler: Koşulları önceden belirlenmiş durumlar oluşturarak, bireylerin bu koşullar altında nasıl davrandıklarını gözlemlemek için kullanılan araçlardır.
Anketler: Araştırılacak konuda önceden hazırlanmış soruları ilgili kişilere sorarak veya yazılı olarak vererek bilgi toplama tekniğine anket denir..
2. Gözlem Yöntemi
Gözlem kendiliğinden oluşan veya araştırmacı tarafın dan bilinçli olarak oluşturulan şartlarda, davranışları ve olayları belirli bir amaç ve düzenle inceleme yöntemidir.
Doğal Halde Gözlem : Organizmanın içinde bulunduğu fiziksel duruma herhangi bir müdahalede bulunmadan, doğal halde izlemektedir.
Sistematik Gözlem : Şartları araştırmacı tarafından oluşturulan ve araştırmacı tarafından değiştirilen gözlem şeklidir-
Katılarak Gözlem : Gözlemcinin gözlenenler arasına katılarak onlardan biriymiş gibi davranması esasına da yanır.
3. Görüşme (Mülakat)
Konuşma ve konuşturma yoluyla bireylerin değerlendirilmesi demektir.
4. Biyografi (Olay incelemesi)
bireyin davranışlarını anlamlandırmak için onun geçmiş yaşantısını ve çevresini yakından tanımak için bireyin kendisinden bilgi toplama yöntemidir.
1. Tarama Yöntemi
İncelenecek olayı doğrudan gözlemleme imkanı olmadığı zamanlar, bu olaylar soru listeleri ve görüşmeler yoluyla dolaylı olarak incelenir. Tarama yönteminde en çok test ve anketlerden yararlanır:
Testler: Koşulları önceden belirlenmiş durumlar oluşturarak, bireylerin bu koşullar altında nasıl davrandıklarını gözlemlemek için kullanılan araçlardır.
Anketler: Araştırılacak konuda önceden hazırlanmış soruları ilgili kişilere sorarak veya yazılı olarak vererek bilgi toplama tekniğine anket denir..
2. Gözlem Yöntemi
Gözlem kendiliğinden oluşan veya araştırmacı tarafın dan bilinçli olarak oluşturulan şartlarda, davranışları ve olayları belirli bir amaç ve düzenle inceleme yöntemidir.
Doğal Halde Gözlem : Organizmanın içinde bulunduğu fiziksel duruma herhangi bir müdahalede bulunmadan, doğal halde izlemektedir.
Sistematik Gözlem : Şartları araştırmacı tarafından oluşturulan ve araştırmacı tarafından değiştirilen gözlem şeklidir-
Katılarak Gözlem : Gözlemcinin gözlenenler arasına katılarak onlardan biriymiş gibi davranması esasına da yanır.
3. Görüşme (Mülakat)
Konuşma ve konuşturma yoluyla bireylerin değerlendirilmesi demektir.
4. Biyografi (Olay incelemesi)
bireyin davranışlarını anlamlandırmak için onun geçmiş yaşantısını ve çevresini yakından tanımak için bireyin kendisinden bilgi toplama yöntemidir.
B. Deneysel Yöntemler
Deney, incelenmek istenen olayın araştırmacı tarafından yapay olarak hazırlanan koşullarda araştırılmasıdır.
Değişken: Yaş,cinsiyet,zeka gibi deneyden deneye farklı olabilen özellikler dir.
Bağımsız Değişken : Araştırmacının denetimi altında değerleri değiştirilen ve araştırmada etkisi incelenen faktördür.
Bağımlı Değişken : Araştırmacının denetiminde olmayan, bağımsız değişkenin aldığı değerlere göre değişim gösteren faktördür
Olaylar arasında sebep-sonuç ilişkisi kuran deneysel yöntemde bağımsız değişken olayın sebebini, bağımlı değişken ise olayın sonucunu gösterir.
Etkisi araştırılan (bağımsız) değişken araştırmacının deneydeki gruplara farklı şekillerde uyguladığı değişkendir.
Örneğin uykusuzluğun zihinsel faaliyetler üzerindeki etkisinin incelendiği bir araştırmayı ele alalım. Bu araştırmada zihinsel faaliyetler üzerinde etkisi olduğu düşünülen "uykusuzluk" bağımsız değişken, uykusuzluktan etkileneceği düşünülen "zihinsel faaliyetler" ise bağımlı değişken olur.
Deney Grubu : Etkisi incelenmek istenen bağımsız değişkenin, araştırmacının kontrolü altında uygulandığı gruptur.
Kontrol Grubu : Günlük yaşam koşullarının değiştirilmediği, bağımsız değişkenin uygulanmadığı gruptur.
C. İstatistiksel Yöntemler
İstatistik, sayı ile belirtilen verilerin elde edilmesinde, sınıflandırılmasında ve sunulmasında kullanılan bir yöntemdir.
Korelasyon (Bağıntı):
İki puan dizisi veya ölçü (değişken) arasındaki ilişki miktarını gösterir.
üç tür korelasyon vardır:
a) Pozitif Korelasyon : İki değişken aynı anda artan veya aynı anda azalan bir özellik gösteriyorsa, bu iki değişken arasın¬da pozitif korelasyon vardır.
b) Negatif Korelasyon : İki değişkenden biri artarken öteki azalıyorsa, bu iki değişken arasında negatif korelasyon vardır.
c) Nötr Korelasyon : iki değişken arasında ilişki bulunmadığı duruma denir.
Deney, incelenmek istenen olayın araştırmacı tarafından yapay olarak hazırlanan koşullarda araştırılmasıdır.
Değişken: Yaş,cinsiyet,zeka gibi deneyden deneye farklı olabilen özellikler dir.
Bağımsız Değişken : Araştırmacının denetimi altında değerleri değiştirilen ve araştırmada etkisi incelenen faktördür.
Bağımlı Değişken : Araştırmacının denetiminde olmayan, bağımsız değişkenin aldığı değerlere göre değişim gösteren faktördür
Olaylar arasında sebep-sonuç ilişkisi kuran deneysel yöntemde bağımsız değişken olayın sebebini, bağımlı değişken ise olayın sonucunu gösterir.
Etkisi araştırılan (bağımsız) değişken araştırmacının deneydeki gruplara farklı şekillerde uyguladığı değişkendir.
Örneğin uykusuzluğun zihinsel faaliyetler üzerindeki etkisinin incelendiği bir araştırmayı ele alalım. Bu araştırmada zihinsel faaliyetler üzerinde etkisi olduğu düşünülen "uykusuzluk" bağımsız değişken, uykusuzluktan etkileneceği düşünülen "zihinsel faaliyetler" ise bağımlı değişken olur.
Deney Grubu : Etkisi incelenmek istenen bağımsız değişkenin, araştırmacının kontrolü altında uygulandığı gruptur.
Kontrol Grubu : Günlük yaşam koşullarının değiştirilmediği, bağımsız değişkenin uygulanmadığı gruptur.
C. İstatistiksel Yöntemler
İstatistik, sayı ile belirtilen verilerin elde edilmesinde, sınıflandırılmasında ve sunulmasında kullanılan bir yöntemdir.
Korelasyon (Bağıntı):
İki puan dizisi veya ölçü (değişken) arasındaki ilişki miktarını gösterir.
üç tür korelasyon vardır:
a) Pozitif Korelasyon : İki değişken aynı anda artan veya aynı anda azalan bir özellik gösteriyorsa, bu iki değişken arasın¬da pozitif korelasyon vardır.
b) Negatif Korelasyon : İki değişkenden biri artarken öteki azalıyorsa, bu iki değişken arasında negatif korelasyon vardır.
c) Nötr Korelasyon : iki değişken arasında ilişki bulunmadığı duruma denir.
