derskonum.com'un değerli akademisyen-öğretmen-öğrenci-edebiyat sever takipçileri.
doğru konum= derskonum
1.Aşağıdaki cümlelerdeki bilgiler doğru ise boşluğa D, yanlış ise Y yazınız.
a. ( ) Türeyiş, Uygur devri Türk destanlarındandır.
b. ( ) Destanlar ağızdan ağza dolaşarak oluşmuştur.
c. ( ) Destanlardaki kahramanlar lider ve kurtarıcı rolundedir.
d. ( ) Destanların oluşabilmesi için o ulusun hayal gücüne ve tarihi zenginliğe sahip olması gerekir.
e. ( ) Oğuz Kağan Destanı Saka Türklerine aittir.
f. ( ) Göç destanı İslamiyet’in kabulünden önceki Türk destanlarından değildir.
g. ( ) Şu Destanı, Makedonyalı Büyük İskender ile Türk hükümdarı Şu’nun karşılaşmasını anlatmaktadır.
h. ( ) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevala doğal destanlardandır.
ı. ( ) Genç Osman Destanı, yapay destanlardandır.
i. ( ) Destan dönemine mitolojik ögeler hakim değildir.
2. Aşağıdaki boşluklara uygun kelimeleri getiriniz.
a.Türk destanlarında yer alan ak saçlı ihtiyar, at, ışık, ağaç, kadın, bozkurt, gibi kavramlar …………….. adını alır.
b.Destanlar ………. dönem ürünleridir.
c. ………..’dan çıkış her yıl Nevruz Bayramı olarak 21 Mart’ta kutlanır.Bu dönemlerde sembolik olarak demir dövme temsil edilir. Yakılan ateşin üzerinden atlanır.
d. Mitlerin çıktığı dönem ……………. dönemidir.
e. Doğal destanların birinci aşaması………. evresini oluşturur.
f.Türk destanlarında ……………….. ölçüsü kullanılır.
g. Destanlarda …..……. ve olağan üstü özelliklere sahip olan ……… vardır.
h. En eski Türk destanı Altay-Yakut Türklerinden derlenen ne zaman oluştuğu belirlenemeyen ….….. Destanı’dır.
ı. Destan Dönemi’inde insan topluluklarının hayatlarına hakim olan en önemli ögeler, ait oldukları ……… özgü nitelikler etrafında şekillenmiştir.
i. ……….., Yunan tarihini ve mitolojisini manzum biçimde dile getirerek İlyada ve Odessa destanlarını oluşturmuştur.
j. Destanlar tema ve anlatım özellikleri bakımından şiir türlerinden ………… şiir içinde değerlendirilir.
k.Köktürk Dönemi’nde oluştuğu kabul edilen ……… destanında, bir savaş sonrasında hayatta kalan dört Türk’ün, etrafı dağlarla çevrili bir ovada gizlendikleri, burada çoğaldıkları, yaşadıkları yerin kendilerine dar gelmesinden sonra da dağın demir kısmını eriterek dışarı çıktıkları anlatılır.
l…………………… destanının, MÖ 209-174 tarihleri arasında kağanlık yapmış Mete’nin hayatı etrafında şekillendiği tahmin edilmektedir.
m…..………… destanında Türklerin, bir katliamdan sağ kurtulan bir bebekle, onu büyüten dişi bir kurttan türemeleri anlatılmaktadır.
n. …….……. destanında iki ağacın gökten gelen bir ışığın etkisiyle hamile kalmaları, ardından beş çocuk doğurmaları, sonra da bu çocuklardan birinin Uygurların hükümdarı olması anlatılmaktadır.
o. ……..…… destanında Uygur ülkesine refah, sağlık, başarı ve bereket getiren Kutlu Dağ adındaki kayanın Çin’e götürülmesinden sonra ülkenin türlü felaketlerle karşılaşması, bunun sonucunda da Uygurların yurtlarını bırakarak başka bölgelere göç etmek zorunda kalmaları anlatılmaktadır.
ö.İtalyan Şair Tasso (1544-1595) Kurtarılmış Kudüs adlı destanında ……………………….. ve …………….dan Kudüs’ün kurtarılışını anlattığı destandır.
p.İlahi Komedya, İtalyan şair ……… tarafından yazılmıştır. Şairin ahirete yaptığı yedi günlük bir gezi anlatılır.
r. Doğal destanların yazarı …………..
s.Türk destanlarıyla ilgili bilgileri genellikle …… …… ve …..……. kaynaklarından öğreniyoruz.
ş.Türeyiş ve Bozkurt destanlarına Türklerin bir ………….. türedikleri anlatılır.
t.Doğal destanlar; ………….., ….……………., …………….. evresi olarak üç evreden oluşur.
3.Aşağıdaki eser ve kavramları ilgili oldukları kavramlarla eşleştiriniz.
1.Alp Er Tunga Destanı a.Kırgız
2.Göç Destanı b.Milton
3.Şehname c.Rus
4.Çanakkale Şehitlerine d.Mehmet Akif Ersoy
5.Manas Destanı e.İran
6.Kaybolmuş Cennet f.Uygur
7. İgor g.Saka
4.Destan ve efsanenin benzerliklerini farklılıklarını yazınız.
5.Masal ve efsanenin benzerliklerini farklılıklarını yazınız.
6.Efsane nedir özelliklerini yazınız
CEVAPLAR
1.Aşağıdaki cümlelerdeki bilgiler doğru ise boşluğa D, yanlış ise Y yazınız.
a. ( D ) Türeyiş, Uygur devri Türk destanlarındandır.
b. ( D ) Destanlar ağızdan ağza dolaşarak oluşmuştur.
c. ( D ) Destanlardaki kahramanlar lider ve kurtarıcı rolundedir.
d. ( D ) Destanların oluşabilmesi için o ulusun hayal gücüne ve tarihi zenginliğe sahip olması gerekir.
e. ( Y ) Oğuz Kağan Destanı Saka Türklerine aittir.
f. ( Y ) Göç destanı İslamiyet’in kabulünden önceki Türk destanlarından değildir.
g. ( D ) Şu Destanı, Makedonyalı Büyük İskender ile Türk hükümdarı Şu’nun karşılaşmasını anlatmaktadır.
h. ( Y ) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevala doğal destanlardandır.
ı. ( D ) Genç Osman Destanı, yapay destanlardandır.
i. ( Y ) Destan dönemine mitolojik ögeler hakim değildir.
2. Aşağıdaki boşluklara uygun kelimeleri getiriniz.
a.Türk destanlarında yer alan ak saçlı ihtiyar, at, ışık, ağaç, kadın, bozkurt, gibi kavramlar ……mitolojik unsur… adını alır.
b.Destanlar ……sözlü…. dönem ürünleridir.
c. ……Ergenekon……..’dan çıkış her yıl Nevruz Bayramı olarak 21 Mart’ta kutlanır.Bu dönemlerde sembolik olarak demir dövme temsil edilir. Yakılan ateşin üzerinden atlanır.
d. Mitlerin çıktığı dönem ………Destan…….. dönemidir.
e. Doğal destanların birinci aşaması……doğuş…. evresini oluşturur.
f.Türk destanlarında ……………….. ölçüsü kullanılır.
g. Destanlarda …..olağanüstü olaylar……. ve olağan üstü özelliklere sahip olan …kahramanlar.. vardır.
h. En eski Türk destanı Altay-Yakut Türklerinden derlenen ne zaman oluştuğu belirlenemeyen ….Yaratılış….. Destanı’dır.
ı. Destan Dönemi’inde insan topluluklarının hayatlarına hakim olan en önemli ögeler, ait oldukları ……ırka… özgü nitelikler etrafında şekillenmiştir.
i. ……Homeros….., Yunan tarihini ve mitolojisini manzum biçimde dile getirerek İlyada ve Odessa destanlarını oluşturmuştur.
j. Destanlar tema ve anlatım özellikleri bakımından şiir türlerinden ……epik…… şiir içinde değerlendirilir.
k.Köktürk Dönemi’nde oluştuğu kabul edilen …Ergenekon…… destanında, bir savaş sonrasında hayatta kalan dört Türk’ün, etrafı dağlarla çevrili bir ovada gizlendikleri, burada çoğaldıkları, yaşadıkları yerin kendilerine dar gelmesinden sonra da dağın demir kısmını eriterek dışarı çıktıkları anlatılır.
l………Oğuz Kağan…………… destanının, MÖ 209-174 tarihleri arasında kağanlık yapmış Mete’nin hayatı etrafında şekillendiği tahmin edilmektedir.
m…..Bozkurt ………… destanında Türklerin, bir katliamdan sağ kurtulan bir bebekle, onu büyüten dişi bir kurttan türemeleri anlatılmaktadır.
n. …….Türeyiş ……. destanında iki ağacın gökten gelen bir ışığın etkisiyle hamile kalmaları, ardından beş çocuk doğurmaları, sonra da bu çocuklardan birinin Uygurların hükümdarı olması anlatılmaktadır.
o. ……..Göç…… destanında Uygur ülkesine refah, sağlık, başarı ve bereket getiren Kutlu Dağ adındaki kayanın Çin’e götürülmesinden sonra ülkenin türlü felaketlerle karşılaşması, bunun sonucunda da Uygurların yurtlarını bırakarak başka bölgelere göç etmek zorunda kalmaları anlatılmaktadır.
ö.İtalyan Şair Tasso (1544-1595) Kurtarılmış Kudüs adlı destanında ………Haçlı Savaşlarını….. ve …Müslümanlar……….dan Kudüs’ün kurtarılışını anlattığı destandır.
p.İlahi Komedya, İtalyan şair …Dante…… tarafından yazılmıştır. Şairin ahirete yaptığı yedi günlük bir gezi anlatılır.
r. Doğal destanların yazarı ……yoktur……..
s.Türk destanlarıyla ilgili bilgileri genellikle …….Arap …… ve …..Çin……. kaynaklarından öğreniyoruz.
ş.Türeyiş ve Bozkurt destanlarına Türklerin bir ……kurttan…….. türedikleri anlatılır.
t.Doğal destanlar; ……doğuş…….., ….yayılma…….,…… yazıya geçirilme….. evresi olarak üç evreden oluşur.
3.Aşağıdaki eser ve kavramları ilgili oldukları kavramlarla eşleştiriniz.
1.Alp Er Tunga Destanı a.Kırgız 5
2.Göç Destanı b.Milton 6
3.Şehname c.Rus 7
4.Çanakkale Şehitlerine d.Mehmet Akif Ersoy 4
5.Manas Destanı e.İran 3
6.Kaybolmuş Cennet f.Uygur 2
7. İgor g.Saka 1
4.Sorunun Cevabı
Efsane — Destan Karşılaştırma
İki tür arasındaki benzerlikler şunlardır:
İki tür de edebi metindir. *İki türde olay merkezlidir.
İki tür de anonimdir. *İki türde de olağanüstü olay ve kahramanlara yer verilir.
Her iki türde de mekân gerçek hayat kaynaklıdır. * İki türde de öyküleyici ve betimleyici anlatım kullanılır.
kaynak : onedebiyat.net
İki tür arasındaki önemli farklılıklar şunlardır:
Destandaki olaylara tarih kitaplarında rastlanabilir fakat efsanelerdeki olaylara ise rastlanmaz.
Efsane ile destanın geçtiği zaman farklıdır. Destanların oluşması için çok uzun zaman gerekir fakat efsaneler için böyle bir durum yoktur.
Efsaneler, bazen kutsallık taşır fakat destanlarda böyle bir durum yoktur. Destanlar genellikle millî özellikler taşır.
Efsanelerin benzerlerine başka milletlerde rastlayabiliriz yani evrensel diyebiliriz fakat destanlar millî olduğu için benzeri olmaz.
Destanlar toplumun zihninde iz bırakan olaylardan hareketle oluşur efsaneler ise hayal gücüne de dayanır
5.Sorunun Cevabı
Efsane — Masal Karşılaştırma
İki tür arasındaki benzerlikler şunlardır:
Her iki türde de olağanüstülüklere yer verilir. İki türün kahramanları benzer özellikler taşır.
Her iki türün kahramanları ellerinde olağanüstü güçler olan kimselerdir.
Her iki tür de nesir (düzyazı) biçiminde oluşturulur.
Her iki tür de hayal ürünleridir. İnsan hayal gücünün yansımalarıdır. İnsanın hayal gücünden çıkmışlardır.
Bazı kaynaklarda her iki türün aynı başlıkta toplanmış olması da bir benzerliktir.
Her iki tür de sözlü geleneğin ürünüdürler.
Her iki tür de anonim özellikler taşır. kaynak : onedebiyat.net
İki tür arasındaki önemli farklılıklar şunlardır:
Efsaneler gerçek olarak kabul edilmesine rağmen masal hayal ürünüdür.
Efsanenin zamanı bazen yakın zamandır. Masaldaki zaman ise belirsizdir.
Efsanedeki mekân gerçektir, masaldaki mekân ise hayalîdir, masal ülkesidir.
Efsanelerin bir kısmında yer alan kutsallık karakteri masalda yer almaz.
Efsanede tarihî ve didaktik bir anlatım, masalda ise şiirsel bir anlatım vardır.
Efsanede kahramanlar özenle seçilir ve toplum tarafından benimsenir, masallarda ise iyi ve kötü güçler vardır.
Bazı efsaneler acıklı ve kötü biter, masallar ise mutlaka iyi biter.
Efsanelerde topluma verilen bir ders vardır, masallarda ise ders verme yoktur.
Efsanelerde masallardaki gibi süsleme görülmez, anlatım sadedir. Tekerleme ve benzeri kalıplaşmış sözlere yer verilmez.
6.Sorunun Cevabı
EFSANE
Bir doğa olayının, bir varlığın meydana gelişinin, doğa elemanlarından birinde olan bir değişikliğin, doğaüstü özellikler gösteren kişilerin hayatlarının olağanüstü olaylarla süslenip anlatıldığı hikâyelere “efsane” denir.Kısaca: Tabiatüstü özellikler gösteren kahramanların hayatlarının ve olayların anlatıldığı hikâyelere “efsane” denir.
Özellikleri
Efsaneler, şahıs, yer ve olaylar hakkında anlatılırlar.
Efsanelerdeki şahıs ve olaylarda olağanüstülük ağır basar. Başlangıçta normal bir insan olan kahraman daha sonra kendisini olağanüstülük zırhıyla kaplar.
Efsanelerin, belirli şekilleri yoktur; efsanelerde belirli bir üslup ve biçime bağlı kalmaz; olaylar konuşma diliyle anlatılır.
Efsaneler, kısadır ve düzyazı biçimindedir.
Efsaneler, gerçek olmamasına rağmen gerçekmiş gibi kabul edilir. Bu yüzden anlatılanların inandırıcılık özelliği vardır.
Efsanelerde zaman, geçmiş zamanla şimdiki zaman arasında değişir.
Efsanelerin mekânı yaşadığımız dünyadır. Mekân bazen dar bir çevreyi bazen geniş bir çevreyi içine alabilir.
Efsanelerle kazanılan kutsiyet zamanla o mekânı veya şahsı dokunulmaz yapar.
Efsanelerin tarihle çok yakın ilişkisi vardır. Tarihte yaşamış şahıslar zamanla efsaneleşmektedir.
Efsaneler, genellikle tek motif üzerine kurulur. Bu motif de “şekil değiştirme” olarak görülür.
Efsaneler, anonim halk anlatımları olup, ağızdan ağıza anlatılırken her anlatıcının özelliklerine göre değişikliklere uğrarlar.
Efsaneler, anonim halk edebiyatı ürünleri arasında yer alır.
Efsanelerin “din , mitoloji” ve “gerçek hayat” olmak üzere üç kaynağı vardır.
eqefefq
YanıtlaSil