10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi Genel Tekrar Testi,10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi Test, 10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi Test Soruları, TESTLER, 10. SINIF EDEBİYAT TEST, 10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi MEB Testleri pdf indir, 10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi Test, 10. SINIF ŞİİR TEST, TESTLER, 10. SINIF EDEBİYAT TEST,
10-sinif-siir-unitesi-genel-tekrar-testi
1. soru
Kar buz kamug erüşdi
Taglar suvı akışdı
Kökşin bulıt örüşdi
Kayguk bolup ügrişür
Yukarıdaki şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A - Koşuk
Koşma
C - Sagu
Sav
Destan
2. soru
Garip, güzel, sonra mahzun
Işıkla yağmur beraber,
Bir türkü ki gamlı, uzun,
Ve sen gülünce açan güller.
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.
Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
C - Sade bir dille kaleme alınmıştır.
"Aşk" temasını işlemektedir.
Redif kullanılmıştır.
3. soru
Alper Tunga sagusunda, Alp Er Tunga’nın ölümü üzerine duyulan acı dile getirilmiştir. Alp Er Tunga; yüksek bilgi ve birçok fazileti şahsında toplamış, anlayışı ile nam salmış, pek çok ülke zapt etmiş, kahraman bir Türk beyi olarak kabul edilmektedir. Saguda insanların Alp Er Tunga’nın ölümü karşısında sergiledikleri tavır, onun ne kadar çok sevilen ve sayılan bir bey olduğunu göstermektedir. Ayrıca Alp Er Tunga’nın İranlı şair Firdevsî’nin Şehname adlı eserinde geçen ------------- olduğu bilinmektedir. Alp Er Tunga, Turan’ın büyük hükümdarlarından biri olup Büyük İskender’den önce yaşamıştır. Kahramanlığı ile nam salmış biridir.
Bu parçada boş bırakılan yere hangisi getirilmelidir?
A - Oğuz Kağan
Köroğlu
C - Bamsı Beyrek
Efrasiyap
Dadaloğlu
4. soru
Sagular ------------ adı verilen cenaze törenlerinde; ölen bir kişinin ardından duyulan acı, onun yiğitliği, fazileti gibi konuları işler. Dörtlük nazım biriminin kullanıldığı sagular, 7’li hece ölçüsüyle oluşturulur.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A - Sığır
Yuğ
Şölen
Yak
Şaman
5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesinde Türkler tarafından söylenen edebî türlerden değildir?
A - Koşuk
Sagu
C - Destan
Sav
Semai
6. soru
Alp Er Tonga öldi-mü
İsiz ajun kaldı-mu
Ödlek öçin aldı-mu
Emdi yürek yırtılur
Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçin kevretür
Erdin ajun sevritür
Kaçsa takı ertilür
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Bir sagu örneğidir.
Dönemine göre dil sade, halkın anlayabileceği yalınlıktadır.
C - Eser, Sözlü Edebiyat Dönemi’ne ait bir ürün olduğu için anonimdir.
7’li hece ölçüsü ile söylenmiştir.
İslamiyet'in kabulünden sonra söylenmiş bir şiirdir.
7. soru
İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem’de sagu (I) adı verilen biçimin divan edebiyatındaki karşılığı mersiye (II), halk edebiyatındaki karşılığı ise koşma (II) nazım biçimiyle söylenen ağıtlardır. (IV) Ayrıca İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın Sözlü Dönemi’nde bugünkü atasözü yerine kullanılan destanlar (V) bulunmaktadır.
Yukarıdaki metinde koyu harflerle yazılan edebî türlerden hangisi ile ilgili parçada bilgi yanlışlığı vardır?
A - Sagu
Mersiye
C - Koşma
Ağıt
Destan
8. soru
Sözlü Dönem’deki ürünler, dilden dile aktarılarak yayılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Kaşgarlı Mahmut da Türk boyları arasında dolaşarak bu sözlü ürünleri derlemiş ve -----------------------
adlı eserine almıştır.
Parçada boş bırakılan yerlere hangisi getirilmelidir?
A - Divânu Lugati’t-Türk
Divan-ı Hikmet
C - Kutadgu Bilig
Irk Bitig
Göktürk Kitabeleri
9. soru
yağız yir yıpar toldı kafur kitip
bezenmek tiler dünya körkin itip
Yukarıdaki şiirde hangi kafiye türü kullanılmıştır?
A - Yarım
Tam
C - Tunç
Redif
Zengin
10. soru
Ben onların ülkelerini ve bozkırlarını inceledim; Türk, Türkmen, Oğuz, Çigil, Yağma ve Kırgızların lehçelerini ve kafiyelerini öğrendim. Zaten ben onların, dilde en doğruyu bilenlerinden, anlatımda en açık olanlarından, akılca en yetkinlerinden, soyca en köklülerinden, mızrakta en iyi atıcılarındanım. Böylece her boyun dili bende en mükemmel şeklini buldu. Sonra bu kitabı en iyi şekilde düzenleyerek yazdım.
Yukarıda giriş bölümünden bir parça verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A - Kutadgu Bilig
Divânu Lugati’t-Türk
C - Atebetü'l-Hakayık
Divan-ı Hikmet
Sekiz Yükmek
11. soru
Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Adı “Mutluluk Veren Bilgi” anlamına gelir.
Kutadgu Bilig, Geçiş Dönemi’nin edebî eser niteliği taşıyan ilk örneğidir.
İslamiyet’in etkilerinin görüldüğü ilk eserdir.
C - 1069’da Yusuf Has Hâcip tarafından yazılan ve Karahanlı Hükümdârı Tabgaç Buğra Han’a sunulan eser, insanlara hem bu dünyada hem de ahirette mutlu olmanın yollarını göstermeyi amaçlamaktadır.
Türk edebiyatında ilk gazel olma özelliğini taşıyan bu eser, aruzun fe’ûlün/fe’ûlün/ fe’ûlün/fe’ûl kalıbıyla yazılmıştır
12. soru
Eserde dörtlüklerin kullanılması onu İslamiyet’in kabulünden önceki şiir geleneğine; beyitlerle, mesnevi nazım biçimiyle ve aruz ölçüsüyle yazılması da İslamiyet etkisindeki şiir geleneğine bağlamaktadır. Kutadgu Bilig, öğretici yanı ağır basan ve düşünce ağırlıklı bir eserdir. Eserde “bir yaşantı veya davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme” anlamına gelen alegoriler yer almaktadır. Bu yönüyle eser alegorik bir mesnevi örneğidir. Eserde söz konusu olaylar, dört sembolik kişi etrafında geçmektedir.
Kutadgu Bilig'deki bu dört sembolik kişi ile alakalı hangisi yanlıştır?
A - Eserin kahramanlarından Kün Togdı (Hükümdar) adaleti simgeler.
Ay Toldı (Vezir) saadeti simgeler.
C - Ögdülmiş (Vezirin oğlu) aklı simgeler.
Odgurmış (Vezirin kardeşi) akıbeti temsil eder.
Kutalmış başarıyı ve gücü simgeler.
13. soru
Divânu Lugati’t-Türk ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Destandan halk hikâyesine geçişi temsil eder.
1074’te Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan eser, Türkçe-Arapça bir sözlüktür. Eserin yazılış amacı Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin zengin dil varlığını ortaya çıkarmaktır.
C - Eserde Türkçe kelimelerin Arapça karşılıkları verilmiş ve Türkmen, Oğuz, Çiğil gibi çeşitli Türk boylarının dilleri tanıtılmıştır. Arap harfleriyle kaleme alınan Divânu Lugati’t-Türk’te Karahanlı Türkçesinin ses özellikleri görülmektedir.
Eserde halk dilinde yer alan kelimeler, deyimler, atasözleri ve şiir örnekleri bulunmaktadır. Kaşgarlı Mahmut, bütün bu bilgileri Türk boylarını dolaşarak elde etmiştir. Eserin sonunda Türk illerini gösteren ve tarihî önem taşıyan bir harita bulunmaktadır.
Divânu Lugati’t-Türk; Türkçenin bilinen ilk sözlüğü, ilk dil bilgisi kitabı ve ilk edebiyat antolojisi olma özelliğini taşıyan geniş kapsamlı bir eserdir.
14. soru
Atabetü’l-Hakayık ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Eser, Hakaniye lehçesiyle Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
Eserin bazı bölümleri beyitlerle yazılmış olup esas metin bölümlerinde dörtlük tercih edilmiştir. Bu bölümlerde bilginin yararları ile cahilliğin zararları, cömertliğin övgüsü, cimriliğin yergisi, kibirliliğin kötülükleri, dünyanın geçiciliği gibi konular işlenmiştir.
C - Atabetü’l-Hakayık, dinî-ahlaki içerikli öğretici bir eserdir. İslam dininin etkisiyle eserde Arapça-Farsça birçok kelime kullanılmıştır.
Atabetü’l-Hakayık; İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatının, İslam inançlarını telkin eden ilk eseri olması yönüyle de önemli bir yere sahiptir.
Eserin kelime anlamı "Mutluluk Veren Bilgi"dir.
15. soru
XI. yüzyılın önemli şairlerindendir. İyi bir eğitim görmüş, Arapçayı ve Farsçayı öğrenmiş, zamanının bilimlerine hâkim olmuştur. Doğduğu şehir olan Balasagun’da kendini gösterme fırsatı bulamayan sanatçı, ilerleyen yaşlarında Kaşgar şehrine gitmiştir. Orada hükümdara sunduğu “Kutadgu Bilig” adlı eseriyle “ulug has hâciblik” (başmâbeyincilik-dönemin dışişleri bakanlığı) makamına getirilmiştir. Bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçiren Yusuf Has Hâcip, uzun bir ömür sürdükten sonra vefat etmiştir. İlim, erdem, takva sahibi ve akıllı bir insan olduğu için halk tarafından sevilip saygı görmüştür.
Yukarıda hakkında bilgi verilen yazar kimdir?
A - Ahmet Yesevi
Kaşgarlı Mahmut
C - Yusuf Has Hacip
Edip Ahmet Yükneki
Aprın Çor Tigin
16. soru
Aşkın âşıklar öldürür
Aşk denizine daldırır
Tecellî ile doldurur
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiirin uyak örgüsü aşağıdakilerden hangisidir?
A - a-a-a-b
a-b-a-b
C - a-b-c-d
a-b-b-c
a-a-a-a
17. soru
Sûfilere sohbet gerek
Ahîlere ahret gerek
Mecnunlara Leylâ gerek
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Ek hâlinde redif kullanılmıştır.
Kafiye kullanılmıştır.
C - İslami konulara değinen dinî bir şiir yani ilahi örneğidir.
Ahengi sağlamak için kelime tekrarlarından yararlanılmıştır.
Sade bir dil kullanılmıştır.
18. soru
İlahilerle alakalı aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - İlahiler; mutasavvıf şairler tarafından dinî konularda, Allah’ı övmek ve Allah’a yalvarmak amacıyla oluşturulan, kendine özgü bir ezgiyle söylenen şiirlerdir. Bu yönüyle divan edebiyatındaki tevhitlere ve münacatlara benzer.
İlahiler, hem hece ölçüsüyle hem de aruz ölçüsüyle oluşturulur. Aruzla yazılanlar gazel şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Heceyle yazılanlar ise dörtlükler hâlinde kurulmuş ve koşma gibi kafiyelenmiştir.
C - İlahiler farklı tarikatlarda farklı isimlerle anılmıştır: İlahi yerine Mevlevîler âyin, Bektaşiler nefes, Yesevîler hikmet adlarını kullanmışlardır.
Farklı sanatçılar tarafından ilahiler yazılmış olsa da ilahi denilince akla ilk gelen isim Yunus Emre’dir. Bugün bile pek çok ilahisi dinî törenlerde ezgili söylenmektedir.
İlahiler divan edebiyatı ürünleridir.
19. soru
Tasavvuf, hem halk edebiyatında hem de divan edebiyatında geniş bir konu olarak işlenmiştir. İslamiyet’in kabulünden kısa bir süre sonra ortaya çıkan tasavvuf, özellikle tarikatlar ve tekkeler aracılığıyla İslam dünyasındaki etkisini uzun süre devam ettirmiştir. Tasavvufla uğraşan, tasavvuf ehli kişiler için mutasavvıf ve sufi kelimeleri kullanılmaktadır.
Tasavvufla alakalı aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A - Edebiyatta geniş bir kullanım alanına sahip olan tasavvuf, eserlerin hem içeriğinde (özellikle sebkihindî akımı doğrultusunda verilen eserlerde) hem de dil özelliklerinde görülmektedir.
Hoca Ahmed Yesevî ile başlayan tasavvuf hareketi, yüzyıllar içerisinde yayılarak devam etmiştir. Yesevî’den sonra Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ, Ahmed Fakih, Yunus Emre, Nâilî, Şeyh Gâlip gibi pek çok isim tasavvuf içerikli eserler vermişlerdir.
C - Dinî-tasavvufi halk edebiyatı tekkeler çevresinde gelişmiş olup bu anlayışla verilen eserlerde öğreticilik esastır. Bu nedenle verilen ürünlerde estetik zevk arka planda kalmış, öğreticilik ön plana çıkmıştır.
Tasavvuftan etkilenen şairler şairler genellikle bir tarikat mensubu oldukları için eserlerinde bağlı bulundukları tarikatın görüşlerini dile getirmişlerdir. Eserlerinde ağır bir dil kullanmışlardır.
Bazı tasavvuftan etkilenen şairler şiirlerinde mecazlı, sembolik söyleyişlere de yer vermişlerdir. Eskiden beri şiirlerde bahsedilen sevgili ve sevgiliye ait güzellik unsurları, şarap, meyhane gibi kavramlar tasavvufta özel bir anlam kazanarak ifade edilmiştir.
20. soru
Aşkın şarabından içem
Mecnûn olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endîşem
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiirde aşağıdaki söz sanatlarından hangi ikisi vardır?
A - Tenasüp-telmih
Tecahülüarif-teşbih
C - İstiare-istifham
Sehlimümteni-Kinaye
Tevriye-İham
21. soru
------------------ adlı bu şair mutasavvıf bir şahsiyettir. Mürşidi Tapduk Emre’dir. 40 yıl ona hizmet etti. Şiirlerinin konusunu din ve tasavvuftan alan sanatçı, bütün mutasavvıfların tasavvufla ilgili benimsediği ortak duygu ve düşünceleri özgün bir dille anlattı. Şiirlerinde olabildiğince sade, samimî bir dil kullandı. Bunun yanı sıra yaşadığı dönemin Türkçesinde var olan ve halk tarafından kolaylıkla anlaşılabilen Arapça, Farsça kelimelere de eserlerinde yer verdi. Tasavvuf düşüncesini kolaylıkla anlatmasını ve ününün geniş bir coğrafyaya yayılmasını kolaylaştırdı. Şiirleri, çok kolay gibi görünüp aksine anlam derinliği ve anlam yoğunluğu içeren (sehl-i mümteni) tarzdadır. Ayrıca İslami unsurlarla yerel unsurları şiirlerinde birleştirme konusunda oldukça başarılıdır. Ölümünden sonra pek çok şair ve yazarı etkileyen sanatçının ----------------------- (Nasihatler Kitabı) ve Divan olmak üzere iki önemli eseri vardır.
Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A - Hacı Bektaş-ı Veli | Makalat
Eşrefoğlu Rûmî | Müzekkin Nüfûs
C - Yunus Emre | Risaletü’n-Nushiyye
Mevlânâ | Divan-ı Kebir
Zemahşeri | Mukaddimetü'l-Edep
22. soru
Bu şiirler; Bektaşi şairlerince yazılan, Bektaşi törenlerinde saz eşliğinde ve makamla okunması gelenek hâlini alan tasavvufi içerikli şiirlerdir. ----------------- olarak adlandırılmalarının nedeni içsel duyguların konu edilmesidir. Söz konusu metinde de görüldüğü üzere bu eserlerde genellikle samimi, akıcı bir dil kullanılır. Ancak genel anlamıyla tasavvufi eserler alegorik (sembolik) bir anlatıma sahiptir. Kafiye düzeni daha çok, koşmaya benzeyen bu şiirler; 7’li, 8’li veya 11’li hece ölçüsüyle söylenir. Ancak aruz ölçüsüyle yazılanları da vardır, dörtlük sayısı 3-7 arasında değişmektedir.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A - Mesnevi
Gazel
C - Şathiye
İlahi
Nefes
23. soru
Dinî-tasavvufi Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Tasavvuf konusu divan edebiyatında gazel, mesnevi, rubai, kıt’a gibi pek çok nazım biçiminde işlenmiştir. Halk edebiyatında dinî-tasavvufi halk edebiyatı veya tekke edebiyatı adıyla ayrı bir kol olarak gelişmiştir.
Bu kolda ilahi ve nefesten başka devriye, nutuk, şathiye adıyla anılan şiirler de vardır.
C - Bu kolda Allah ile sohbet edermişçesine yazılan eserlere deme denir.
Bu kolda devir esasını (Allah’tan gelip Allah’a dönmek) konu edinenler devriye olarak adlandırılır.
Bu kolda tarikata yeni giren birisine tarikat adabını öğretmek amacıyla kaleme alınan şiirlere nutuk denir.
24. soru
Dinî-tasavvufi halk edebiyatının önemli temsilcilerinden olup mutasavvıf bir şairdir. Asıl adı Alaaddin Gaybî’dir. Varlıklı bir aileye mensup olan Gaybî, iyi bir eğitim görmüştür. Zamanının bütün ilimlerini, tasavvufu, dinî konuları ve Farsçayı bilen birisidir. Tekkede yetiştiği için didaktik içerikli eserlerinde açık ve sade bir dil kullanmıştır. Bazı şiirlerinde Yunus Emre’nin etkisi açıkça görülen şairin hece ile yazdığı şiirlerinin yanı sıra gazel tarzında yazdığı şiirleri de bulunmaktadır. Şair, son zamanlarına kadar Anadolu’daki Bektaşiliğin ileri gelenlerinden birisi olmuştur. Divan, Gülistan, Gevhernâme, Budalanâme, Vücudnâme, Saraynâme sanatçının tanınmış eserlerinden bazılarıdır.
Yukarıda hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A - Yunus Emre
Kaygusuz Abdal
C - Pir Sultan Abdal
Kayıkçı Kul Mustafa
Fuzuli
25. soru
Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - İçerisinde tunç kafiye örneği vardır.
Kelime hâlinde redif kullanılmıştır.
C - Kelime tekrarlarından yararlanılmıştır.
Sade bir dili vardır.
Uyak örgüsü a-b-a-c şeklindedir.
derskonum.com' un değerli akademisyen-öğretmen-öğrenci-edebiyat sever takipçileri.
Derskonum.com olarak her dönem olduğu gibi yeni dönemde de sizler için kitap cevapları, konu anlatımı, pdf ders notları ile her zaman yanınızdayız..
Bu sayfamızda siz değerli takipçilerimiz için 10. Sınıf Edebiyat Şiir Ünitesi Genel Tekrar Testi üzerine bir paylaşım yazacağız.
Siz de eğer bize ve tüm eğitim camiasına yardımcı olmak adına hazırladığınız yazılıları-notları-soruları-videoları paylaşmak isterseniz mail adresinden bize ulaşabilirsiniz.
İyi çalışmalar..
doğru konum= derskonum
doğru konum= derskonum
hazırlayan: Mustafa ŞAHİN
destek olmak için lütfen LİNK paylaşınız
10-sinif-edebiyat-siir-unitesi-genel-test-sorulari-10-sinif-siir-unitesi-genel-tekrar-testi
Kar buz kamug erüşdi
Taglar suvı akışdı
Kökşin bulıt örüşdi
Kayguk bolup ügrişür
Yukarıdaki şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A - Koşuk
Koşma
C - Sagu
Sav
Destan
2. soru
Garip, güzel, sonra mahzun
Işıkla yağmur beraber,
Bir türkü ki gamlı, uzun,
Ve sen gülünce açan güller.
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.
Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
C - Sade bir dille kaleme alınmıştır.
"Aşk" temasını işlemektedir.
Redif kullanılmıştır.
3. soru
Alper Tunga sagusunda, Alp Er Tunga’nın ölümü üzerine duyulan acı dile getirilmiştir. Alp Er Tunga; yüksek bilgi ve birçok fazileti şahsında toplamış, anlayışı ile nam salmış, pek çok ülke zapt etmiş, kahraman bir Türk beyi olarak kabul edilmektedir. Saguda insanların Alp Er Tunga’nın ölümü karşısında sergiledikleri tavır, onun ne kadar çok sevilen ve sayılan bir bey olduğunu göstermektedir. Ayrıca Alp Er Tunga’nın İranlı şair Firdevsî’nin Şehname adlı eserinde geçen ------------- olduğu bilinmektedir. Alp Er Tunga, Turan’ın büyük hükümdarlarından biri olup Büyük İskender’den önce yaşamıştır. Kahramanlığı ile nam salmış biridir.
Bu parçada boş bırakılan yere hangisi getirilmelidir?
A - Oğuz Kağan
Köroğlu
C - Bamsı Beyrek
Efrasiyap
Dadaloğlu
4. soru
Sagular ------------ adı verilen cenaze törenlerinde; ölen bir kişinin ardından duyulan acı, onun yiğitliği, fazileti gibi konuları işler. Dörtlük nazım biriminin kullanıldığı sagular, 7’li hece ölçüsüyle oluşturulur.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A - Sığır
Yuğ
Şölen
Yak
Şaman
5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesinde Türkler tarafından söylenen edebî türlerden değildir?
A - Koşuk
Sagu
C - Destan
Sav
Semai
6. soru
Alp Er Tonga öldi-mü
İsiz ajun kaldı-mu
Ödlek öçin aldı-mu
Emdi yürek yırtılur
Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçin kevretür
Erdin ajun sevritür
Kaçsa takı ertilür
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Bir sagu örneğidir.
Dönemine göre dil sade, halkın anlayabileceği yalınlıktadır.
C - Eser, Sözlü Edebiyat Dönemi’ne ait bir ürün olduğu için anonimdir.
7’li hece ölçüsü ile söylenmiştir.
İslamiyet'in kabulünden sonra söylenmiş bir şiirdir.
7. soru
İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem’de sagu (I) adı verilen biçimin divan edebiyatındaki karşılığı mersiye (II), halk edebiyatındaki karşılığı ise koşma (II) nazım biçimiyle söylenen ağıtlardır. (IV) Ayrıca İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın Sözlü Dönemi’nde bugünkü atasözü yerine kullanılan destanlar (V) bulunmaktadır.
Yukarıdaki metinde koyu harflerle yazılan edebî türlerden hangisi ile ilgili parçada bilgi yanlışlığı vardır?
A - Sagu
Mersiye
C - Koşma
Ağıt
Destan
8. soru
Sözlü Dönem’deki ürünler, dilden dile aktarılarak yayılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Kaşgarlı Mahmut da Türk boyları arasında dolaşarak bu sözlü ürünleri derlemiş ve -----------------------
adlı eserine almıştır.
Parçada boş bırakılan yerlere hangisi getirilmelidir?
A - Divânu Lugati’t-Türk
Divan-ı Hikmet
C - Kutadgu Bilig
Irk Bitig
Göktürk Kitabeleri
9. soru
yağız yir yıpar toldı kafur kitip
bezenmek tiler dünya körkin itip
Yukarıdaki şiirde hangi kafiye türü kullanılmıştır?
A - Yarım
Tam
C - Tunç
Redif
Zengin
10. soru
Ben onların ülkelerini ve bozkırlarını inceledim; Türk, Türkmen, Oğuz, Çigil, Yağma ve Kırgızların lehçelerini ve kafiyelerini öğrendim. Zaten ben onların, dilde en doğruyu bilenlerinden, anlatımda en açık olanlarından, akılca en yetkinlerinden, soyca en köklülerinden, mızrakta en iyi atıcılarındanım. Böylece her boyun dili bende en mükemmel şeklini buldu. Sonra bu kitabı en iyi şekilde düzenleyerek yazdım.
Yukarıda giriş bölümünden bir parça verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A - Kutadgu Bilig
Divânu Lugati’t-Türk
C - Atebetü'l-Hakayık
Divan-ı Hikmet
Sekiz Yükmek
11. soru
Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Adı “Mutluluk Veren Bilgi” anlamına gelir.
Kutadgu Bilig, Geçiş Dönemi’nin edebî eser niteliği taşıyan ilk örneğidir.
İslamiyet’in etkilerinin görüldüğü ilk eserdir.
C - 1069’da Yusuf Has Hâcip tarafından yazılan ve Karahanlı Hükümdârı Tabgaç Buğra Han’a sunulan eser, insanlara hem bu dünyada hem de ahirette mutlu olmanın yollarını göstermeyi amaçlamaktadır.
Türk edebiyatında ilk gazel olma özelliğini taşıyan bu eser, aruzun fe’ûlün/fe’ûlün/ fe’ûlün/fe’ûl kalıbıyla yazılmıştır
12. soru
Eserde dörtlüklerin kullanılması onu İslamiyet’in kabulünden önceki şiir geleneğine; beyitlerle, mesnevi nazım biçimiyle ve aruz ölçüsüyle yazılması da İslamiyet etkisindeki şiir geleneğine bağlamaktadır. Kutadgu Bilig, öğretici yanı ağır basan ve düşünce ağırlıklı bir eserdir. Eserde “bir yaşantı veya davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme” anlamına gelen alegoriler yer almaktadır. Bu yönüyle eser alegorik bir mesnevi örneğidir. Eserde söz konusu olaylar, dört sembolik kişi etrafında geçmektedir.
Kutadgu Bilig'deki bu dört sembolik kişi ile alakalı hangisi yanlıştır?
A - Eserin kahramanlarından Kün Togdı (Hükümdar) adaleti simgeler.
Ay Toldı (Vezir) saadeti simgeler.
C - Ögdülmiş (Vezirin oğlu) aklı simgeler.
Odgurmış (Vezirin kardeşi) akıbeti temsil eder.
Kutalmış başarıyı ve gücü simgeler.
13. soru
Divânu Lugati’t-Türk ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Destandan halk hikâyesine geçişi temsil eder.
1074’te Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan eser, Türkçe-Arapça bir sözlüktür. Eserin yazılış amacı Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin zengin dil varlığını ortaya çıkarmaktır.
C - Eserde Türkçe kelimelerin Arapça karşılıkları verilmiş ve Türkmen, Oğuz, Çiğil gibi çeşitli Türk boylarının dilleri tanıtılmıştır. Arap harfleriyle kaleme alınan Divânu Lugati’t-Türk’te Karahanlı Türkçesinin ses özellikleri görülmektedir.
Eserde halk dilinde yer alan kelimeler, deyimler, atasözleri ve şiir örnekleri bulunmaktadır. Kaşgarlı Mahmut, bütün bu bilgileri Türk boylarını dolaşarak elde etmiştir. Eserin sonunda Türk illerini gösteren ve tarihî önem taşıyan bir harita bulunmaktadır.
Divânu Lugati’t-Türk; Türkçenin bilinen ilk sözlüğü, ilk dil bilgisi kitabı ve ilk edebiyat antolojisi olma özelliğini taşıyan geniş kapsamlı bir eserdir.
14. soru
Atabetü’l-Hakayık ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A - Eser, Hakaniye lehçesiyle Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
Eserin bazı bölümleri beyitlerle yazılmış olup esas metin bölümlerinde dörtlük tercih edilmiştir. Bu bölümlerde bilginin yararları ile cahilliğin zararları, cömertliğin övgüsü, cimriliğin yergisi, kibirliliğin kötülükleri, dünyanın geçiciliği gibi konular işlenmiştir.
C - Atabetü’l-Hakayık, dinî-ahlaki içerikli öğretici bir eserdir. İslam dininin etkisiyle eserde Arapça-Farsça birçok kelime kullanılmıştır.
Atabetü’l-Hakayık; İslamiyet etkisindeki Türk edebiyatının, İslam inançlarını telkin eden ilk eseri olması yönüyle de önemli bir yere sahiptir.
Eserin kelime anlamı "Mutluluk Veren Bilgi"dir.
15. soru
XI. yüzyılın önemli şairlerindendir. İyi bir eğitim görmüş, Arapçayı ve Farsçayı öğrenmiş, zamanının bilimlerine hâkim olmuştur. Doğduğu şehir olan Balasagun’da kendini gösterme fırsatı bulamayan sanatçı, ilerleyen yaşlarında Kaşgar şehrine gitmiştir. Orada hükümdara sunduğu “Kutadgu Bilig” adlı eseriyle “ulug has hâciblik” (başmâbeyincilik-dönemin dışişleri bakanlığı) makamına getirilmiştir. Bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçiren Yusuf Has Hâcip, uzun bir ömür sürdükten sonra vefat etmiştir. İlim, erdem, takva sahibi ve akıllı bir insan olduğu için halk tarafından sevilip saygı görmüştür.
Yukarıda hakkında bilgi verilen yazar kimdir?
A - Ahmet Yesevi
Kaşgarlı Mahmut
C - Yusuf Has Hacip
Edip Ahmet Yükneki
Aprın Çor Tigin
16. soru
Aşkın âşıklar öldürür
Aşk denizine daldırır
Tecellî ile doldurur
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiirin uyak örgüsü aşağıdakilerden hangisidir?
A - a-a-a-b
a-b-a-b
C - a-b-c-d
a-b-b-c
a-a-a-a
17. soru
Sûfilere sohbet gerek
Ahîlere ahret gerek
Mecnunlara Leylâ gerek
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Ek hâlinde redif kullanılmıştır.
Kafiye kullanılmıştır.
C - İslami konulara değinen dinî bir şiir yani ilahi örneğidir.
Ahengi sağlamak için kelime tekrarlarından yararlanılmıştır.
Sade bir dil kullanılmıştır.
18. soru
İlahilerle alakalı aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - İlahiler; mutasavvıf şairler tarafından dinî konularda, Allah’ı övmek ve Allah’a yalvarmak amacıyla oluşturulan, kendine özgü bir ezgiyle söylenen şiirlerdir. Bu yönüyle divan edebiyatındaki tevhitlere ve münacatlara benzer.
İlahiler, hem hece ölçüsüyle hem de aruz ölçüsüyle oluşturulur. Aruzla yazılanlar gazel şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Heceyle yazılanlar ise dörtlükler hâlinde kurulmuş ve koşma gibi kafiyelenmiştir.
C - İlahiler farklı tarikatlarda farklı isimlerle anılmıştır: İlahi yerine Mevlevîler âyin, Bektaşiler nefes, Yesevîler hikmet adlarını kullanmışlardır.
Farklı sanatçılar tarafından ilahiler yazılmış olsa da ilahi denilince akla ilk gelen isim Yunus Emre’dir. Bugün bile pek çok ilahisi dinî törenlerde ezgili söylenmektedir.
İlahiler divan edebiyatı ürünleridir.
19. soru
Tasavvuf, hem halk edebiyatında hem de divan edebiyatında geniş bir konu olarak işlenmiştir. İslamiyet’in kabulünden kısa bir süre sonra ortaya çıkan tasavvuf, özellikle tarikatlar ve tekkeler aracılığıyla İslam dünyasındaki etkisini uzun süre devam ettirmiştir. Tasavvufla uğraşan, tasavvuf ehli kişiler için mutasavvıf ve sufi kelimeleri kullanılmaktadır.
Tasavvufla alakalı aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A - Edebiyatta geniş bir kullanım alanına sahip olan tasavvuf, eserlerin hem içeriğinde (özellikle sebkihindî akımı doğrultusunda verilen eserlerde) hem de dil özelliklerinde görülmektedir.
Hoca Ahmed Yesevî ile başlayan tasavvuf hareketi, yüzyıllar içerisinde yayılarak devam etmiştir. Yesevî’den sonra Hacı Bektaş Veli, Mevlânâ, Ahmed Fakih, Yunus Emre, Nâilî, Şeyh Gâlip gibi pek çok isim tasavvuf içerikli eserler vermişlerdir.
C - Dinî-tasavvufi halk edebiyatı tekkeler çevresinde gelişmiş olup bu anlayışla verilen eserlerde öğreticilik esastır. Bu nedenle verilen ürünlerde estetik zevk arka planda kalmış, öğreticilik ön plana çıkmıştır.
Tasavvuftan etkilenen şairler şairler genellikle bir tarikat mensubu oldukları için eserlerinde bağlı bulundukları tarikatın görüşlerini dile getirmişlerdir. Eserlerinde ağır bir dil kullanmışlardır.
Bazı tasavvuftan etkilenen şairler şiirlerinde mecazlı, sembolik söyleyişlere de yer vermişlerdir. Eskiden beri şiirlerde bahsedilen sevgili ve sevgiliye ait güzellik unsurları, şarap, meyhane gibi kavramlar tasavvufta özel bir anlam kazanarak ifade edilmiştir.
20. soru
Aşkın şarabından içem
Mecnûn olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endîşem
Bana seni gerek seni
Yukarıdaki şiirde aşağıdaki söz sanatlarından hangi ikisi vardır?
A - Tenasüp-telmih
Tecahülüarif-teşbih
C - İstiare-istifham
Sehlimümteni-Kinaye
Tevriye-İham
21. soru
------------------ adlı bu şair mutasavvıf bir şahsiyettir. Mürşidi Tapduk Emre’dir. 40 yıl ona hizmet etti. Şiirlerinin konusunu din ve tasavvuftan alan sanatçı, bütün mutasavvıfların tasavvufla ilgili benimsediği ortak duygu ve düşünceleri özgün bir dille anlattı. Şiirlerinde olabildiğince sade, samimî bir dil kullandı. Bunun yanı sıra yaşadığı dönemin Türkçesinde var olan ve halk tarafından kolaylıkla anlaşılabilen Arapça, Farsça kelimelere de eserlerinde yer verdi. Tasavvuf düşüncesini kolaylıkla anlatmasını ve ününün geniş bir coğrafyaya yayılmasını kolaylaştırdı. Şiirleri, çok kolay gibi görünüp aksine anlam derinliği ve anlam yoğunluğu içeren (sehl-i mümteni) tarzdadır. Ayrıca İslami unsurlarla yerel unsurları şiirlerinde birleştirme konusunda oldukça başarılıdır. Ölümünden sonra pek çok şair ve yazarı etkileyen sanatçının ----------------------- (Nasihatler Kitabı) ve Divan olmak üzere iki önemli eseri vardır.
Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A - Hacı Bektaş-ı Veli | Makalat
Eşrefoğlu Rûmî | Müzekkin Nüfûs
C - Yunus Emre | Risaletü’n-Nushiyye
Mevlânâ | Divan-ı Kebir
Zemahşeri | Mukaddimetü'l-Edep
22. soru
Bu şiirler; Bektaşi şairlerince yazılan, Bektaşi törenlerinde saz eşliğinde ve makamla okunması gelenek hâlini alan tasavvufi içerikli şiirlerdir. ----------------- olarak adlandırılmalarının nedeni içsel duyguların konu edilmesidir. Söz konusu metinde de görüldüğü üzere bu eserlerde genellikle samimi, akıcı bir dil kullanılır. Ancak genel anlamıyla tasavvufi eserler alegorik (sembolik) bir anlatıma sahiptir. Kafiye düzeni daha çok, koşmaya benzeyen bu şiirler; 7’li, 8’li veya 11’li hece ölçüsüyle söylenir. Ancak aruz ölçüsüyle yazılanları da vardır, dörtlük sayısı 3-7 arasında değişmektedir.
Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A - Mesnevi
Gazel
C - Şathiye
İlahi
Nefes
23. soru
Dinî-tasavvufi Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - Tasavvuf konusu divan edebiyatında gazel, mesnevi, rubai, kıt’a gibi pek çok nazım biçiminde işlenmiştir. Halk edebiyatında dinî-tasavvufi halk edebiyatı veya tekke edebiyatı adıyla ayrı bir kol olarak gelişmiştir.
Bu kolda ilahi ve nefesten başka devriye, nutuk, şathiye adıyla anılan şiirler de vardır.
C - Bu kolda Allah ile sohbet edermişçesine yazılan eserlere deme denir.
Bu kolda devir esasını (Allah’tan gelip Allah’a dönmek) konu edinenler devriye olarak adlandırılır.
Bu kolda tarikata yeni giren birisine tarikat adabını öğretmek amacıyla kaleme alınan şiirlere nutuk denir.
24. soru
Dinî-tasavvufi halk edebiyatının önemli temsilcilerinden olup mutasavvıf bir şairdir. Asıl adı Alaaddin Gaybî’dir. Varlıklı bir aileye mensup olan Gaybî, iyi bir eğitim görmüştür. Zamanının bütün ilimlerini, tasavvufu, dinî konuları ve Farsçayı bilen birisidir. Tekkede yetiştiği için didaktik içerikli eserlerinde açık ve sade bir dil kullanmıştır. Bazı şiirlerinde Yunus Emre’nin etkisi açıkça görülen şairin hece ile yazdığı şiirlerinin yanı sıra gazel tarzında yazdığı şiirleri de bulunmaktadır. Şair, son zamanlarına kadar Anadolu’daki Bektaşiliğin ileri gelenlerinden birisi olmuştur. Divan, Gülistan, Gevhernâme, Budalanâme, Vücudnâme, Saraynâme sanatçının tanınmış eserlerinden bazılarıdır.
Yukarıda hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A - Yunus Emre
Kaygusuz Abdal
C - Pir Sultan Abdal
Kayıkçı Kul Mustafa
Fuzuli
25. soru
Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A - İçerisinde tunç kafiye örneği vardır.
Kelime hâlinde redif kullanılmıştır.
C - Kelime tekrarlarından yararlanılmıştır.
Sade bir dili vardır.
Uyak örgüsü a-b-a-c şeklindedir.
